ماهواره ازکارافتاده ناسا پس از ۶۰ سال سکوت، پالس رادیویی عجیبی ارسال کرد

سال گذشته، دانشمندان انفجاری قدرتمند از امواج رادیویی را شناسایی کردند که از درون کهکشان ما سرچشمه گرفته بود. اکنون، اخترشناسان معتقدند این پالس از ماهواره‌ قدیمی ناسا به نام Relay 2 آمده اما هنوز نمی‌دانند چگونه این اتفاق افتاده است.

ماهواره Relay 2 (ریلِی ۲) سال ۱۹۶۴ (۱۳۴۳ شمسی) به فضا پرتاب شد اما سال ۱۹۶۷ (۱۳۴۶) به‌دلیل ازکارافتادن 2 ترانسپوندر داخلی، ارتباطش با زمین قطع شد. ترانسپوندر دستگاهی است که سیگنال‌ها را دریافت، تقویت و دوباره ارسال می‌کند. این دستگاه معمولاً در ماهواره‌ها برای مخابرات به کار می‌رود.

تابستان ۲۰۲۴، تقریباً ۶۰ سال بعد، این ماهواره سیگنالی غیرمنتظره ارسال کرده است.

کلنسی جیمز (Clancy James)، استاد دانشگاه کرتین استرالیا و نویسنده اصلی این تحقیق، به نشریه New Scientist گفت: «این پالس رادیویی باورنکردنی و قدرتمندی بود که مدت بسیار کوتاهی از هر چیز دیگری در آسمان درخشان‌تر بود.»

این پالس فقط ۳۰ نانوثانیه طول کشید —و با هیچ‌کدام از سیستم‌های ماهواره‌ مرده تطابق نداشت؛ بنابراین احتمال اینکه سیگنالی برنامه‌ریزی‌شده باشد، منتفی شد.

به گفته پژوهشگران، احتمالاً این پالس یا بر اثر برخورد میکرومتروریت به بدنه‌ ماهواره به وجود آمده یا تجمع بار الکتریکی روی سطح آن. میکرومتروریت‌ها ذرات بسیار ریزی از گردوغبار فضایی هستند که با سرعت زیاد در فضا حرکت می‌کنند و می‌توانند به اجسام فضایی برخورد کنند. البته هنوز دقیق مشخص نیست علت این پالس قدرتمند چیست.

پژوهشگران این پالس عجیب را زمانی شناسایی کردند که با استفاده از تلسکوپ رادیویی ASKAP در غرب استرالیا آسمان را برای یافتن انفجارهای رادیویی اسکن می‌کردند. این تلسکوپ از ۳۶ آنتن بشقابی همسان تشکیل شده است. ASKAP یا Australian Square Kilometer Array Pathfinder تلسکوپ رادیویی قدرتمند استرالیایی است که بخشی از پروژه جهانی «آرایه کیلومتر مربعی» است و برای بررسی منابع امواج رادیویی در فضا به کار می‌رود.

انفجارهای رادیویی فوران‌هایی شدید از امواج رادیویی هستند که می‌توانند در کسری از ثانیه، معادل انرژی سه‌روزه‌ خورشید را آزاد کنند. این انفجارها معمولاً از کهکشان‌های دوردست —به‌ویژه کهکشان‌های نادر و بسیار بزرگ— سرچشمه می‌گیرند.

سیگنالی که جیمز و همکارانش تابستان ۲۰۲۴ دریافت کردند، از کهکشان‌های دور نبود، بلکه از کهکشان راه شیری آمد. این پالس آن‌قدر به زمین نزدیک بود که تلسکوپ ASKAP نتوانست روی آن فوکوس کند، مشابه زمانی که دوربین موبایل نمی‌تواند روی جسمی خیلی نزدیک تمرکز کند.