رمزارزها در بورس کالا؛ فرصت‌سازی یا فرصت‌سوزی؟
فعالان حوزه بلاکچین با وجود چراغ سبز بورسی‌ها، نگرانند.
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
رمز ارزها در ایران نه به صورت رسمی قانون‌گذاری شدند و نه متولی مشخصی دارند. فعالان این حوزه هم در سال‌های اخیر همواره با نگاه محدودکننده نهادهای اقتصادی کشور دست‌و‌پنجه نرم کردند. با این حال در چند روز اخیر اقبال و توجه مسئولان بازار سرمایه به کریپتو و بلاکچین افزایش یافته و از راه‌اندازی صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز و توکن مبتنی بر کالاها به عنوان یک رمزدارایی جدید خبر می‌دهند. هر چند کارشناس‌ها و فعالان، ورود نهادهای رسمی را به حوزه رمزارز گام مثبتی می‌دانند، اما به اعتقاد آن‌ها باید از رویکرد سلبی، ساختارهای سنتی و محدودیت‌های بازار سرمایه در این زمینه پیشگیری کرد.
نگرانی فعالان
در شرایطی که بازار رمزارزها در کشور با چالش‌های متعددی از جهت نبود قانون، عدم سیاست‌گذاری و محدودیت‌های نهادهای ناظر درگیر است، بورس کالای ایران با ورود به حوزه بلاکچین در قالب دو طرح نوآورانه، گام‌های عملیاتی برای ایجاد بستری امن، قانون‌مند و قابل اعتماد برای سرمایه‌گذاران برداشته است. «جواد جهرمی»، مدیر عامل بورس کالا در هفته گذشته از راه‌اندازی بازار ابزارهای مالی مبتنی بر رمزدارایی‌ها و توکن با پشتوانه گواهی سپرده کالایی در سال جاری خبر داد.
«معین محمدی‌پور»، مدیر مطالعات اقتصادی و امور بین‌الملل بورس کالا هم معرفی صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز و راه‌اندازی توکن مبتنی بر کالا با زعفران را دو رویکرد امسال اعلام کرد. فعالان و کارشناسان این حوزه ورود نهادهای رسمی به حوزه رمزارزها را در صورت ایجاد ابزارهای نوآورانه و تطبیق با تحولات جهانی، گام مثبتی می‌دانند. با این حال آن‌ها معتقدند که برخورد صرفاً سلبی با فناوری‌های مالی، به عقب‌ماندگی منجر خواهد شد.
«سهند حمزه‌ای»، مدیر عامل آبان تتر در گفت‌و‌گو با دیجیاتو در این باره توضیح می‌دهد: «صرف راه‌اندازی صندوق کریپتویی در بورس، لزوماً به کاهش هزینه معاملات، تسهیل فرایندها یا ارتقای امنیت منجر نمی‌شود. واقعیت این است که ابزارهای موجود در بازار کریپتو، سال‌هاست این نیازها را پاسخ داده‌اند. صندوق کریپتویی در بورس تنها در صورتی مفید خواهد بود که ساختار اجرایی آن با اقتضائات بازار رمزارز طراحی شود؛ نه با الگوهای سنتی و محدودکننده بازار سرمایه ایران. توکنایز کردن کالاهای فیزیکی مثل زعفران یا فلزات، ظرفیت بالایی برای توسعه معاملات ۲۴/۷، دسترسی گسترده‌تر و کاهش اصطکاک‌های بازار دارد.»
به گفته حمزه‌ای تجربه نشان داده که سیاست‌گذاری‌های سازمان بورس، عمدتاً محدودکننده است؛ از دامنه نوسان گرفته تا ساعات معاملاتی و مجوزدهی محدود به بازیگران: «اگر همین نگاه بخواهد به بازار کریپتو هم تعمیم یابد، احتمالاً نتیجه‌ای جز کاهش جذابیت و کارایی این ابزارها نخواهد داشت.»
«صالح خواجه دلوئی»، مدیرعامل هیتوبیت و نایب رئیس کمیسیون رمز دارایی انجمن فین‌تک هم نسبت به رویکرد بورس کالا به رمزارزها ابراز نگرانی می‌کند و معتقد است که توجه دولت یا مسئولان بورسی به رمز ارزها برای ایجاد جذابیت در بازار سرمایه است.
او در ادامه به دیجیاتو توضیح می‌دهد: «نبود متولی و قانون‌گذاری مشخص برای صرافی‌های رمز ارز و کسب‌و‌کارهای این حوزه، هم به مشاغل و هم مردم آسیب زیادی در سال‌های اخیر وارد کرده است. به همین دلیل هر طرح و برنامه معطوف به این حوزه ایرادات جدی و اساسی دارد. حتی اگر این برنامه جدید بورس کالا برای رمز ارزها هم به درستی اجرا و استقبال خوبی هم از آن شود، مقطعی است و از نظر من، مسئولان دید بلند مدتی به این موضوع ندارند.»
خواجه دلوئی همچنین به تعدد رگولاتور در حوزه رمزارز از بانک مرکزی گرفته تا وزارت اقتصاد اشاره و مطرح می‌کند که اولین حمایت و توجه جدی به بازار رمزارزها باید رفع چالش‌ها و به رسمیت شناختن صرافی‌ها باشد. در نتیجه این امر، کسب‌وکارها هم مدل‌های جذاب‌تری برای تامین مالی از طریق دارایی‌های مختلف پیشنهاد خواهند داد.
فرصت یا تهدید؟
با وجود نگرانی فعالان رمزارزها از رویکرد سازمان بورس به این دارایی‌ها به نظر می‌رسد که مسئولان این نهاد هم متوجه جذابیت این حوزه برای مردم شده‌اند و به همین دلیل در دوران پساجنگ بر رمزارزها متمرکز شده‌اند تا بتوانند از این طریق بازار سرمایه را جذاب و پررونق کنند.
ارزیابی برخی پلتفرم‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم این موضوع را تایید می‌کند و به گفته آن‌ها در حال حاضر و با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی، تمایل اشخاص حقیقی و حقوقی و صندوق‌ها به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا یا درآمد ثابت افزایش یافته است.
همچنین این روزها بهترین فرصت برای راه‌اندازی صندوق‌های رمزارزی از جمله بیت‌کوین به نظر می‌رسد. «محمد قاسمی»، مدیر عامل مزدکس علاوه بر این مطالب به دیجیاتو توضیح می‌دهد:
«صندوق‌های طلا یا درآمد ثابت همچنان مورد استقبال مردم هستند و طبق مدل‌های جهانی هم این دو دارایی را می‌توان مبتنی بر توکن‌سازی استفاده کرد. به دلیل تعطیلی بورس در دوران جنگ 12 روزه، نقدینگی صندوق‌های طلا و درآمد ثابت به شدت کاهش پیدا کرد. در مقابل صندوق‌های مبتنی بر توکن یا رمزارزها هیچ وقت در نقدشوندگی دچار چالش نمی‌شوند؛ زیرا توکن‌سازی از سیستم سپرده‌گذاری و بانکی جدا می‌شود که به جذب نقدینگی خرد در بازار سرمایه کمک خواهد کرد.»
او تمرکز مسئولان بورسی بر راه‌اندازی بازارهای مالی مبتنی بر رمزارز و توکن را در راستای افزایش جذابیت بازار سرمایه می‌داند و می‌گوید: «به نظر می‌رسد که دولت با راه‌اندازی صندوق مبتنی بر رمزارز قصد دارد تا بازار سرمایه را برای سرمایه‌گذاران جذاب کند و تمایل رگولاتور به این موضوع می‌تواند برای بازار کمک‌کننده باشد. به دو دلیل، یکی اینکه نقدینگی زیادی وارد این صندوق‌ها می‌شود و مشکلی از جهت نقدشوندگی هم ندارند. حتی این صندوق‌ها با چالش تعطیلی پنج‌شنبه و جمعه هم مواجه نیستند. از طرف دیگر، این صندوق‌ها به پلتفرم‌های مدیریت ثروت یا بانکی هم متصل می‌شوند و این موضوع در جذب کاربران و پول جدید موثر خواهد بود.»
به اعتقاد قاسمی، صندوق‌های مبتنی بر توکن به نسبت محدودیت‌ها و ریسک‌های داخلی و بین‌المللی کمتری دارند و خرید و فروش در این صندوق‌ها چندان متمرکز و وابسته به بازار سرمایه نیست. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری در این مسیر نه کاملا همچون بورس متمرکز است و نه کاملا غیر متمرکز است بین پلتفرم‌ها که تحت تاثیر قطع یا اختلال اینترنت قرار بگیرد.
مدیر عامل مزدکس در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به اقبال و توجه رگولاتوری به گسترش ورود رمزارزها و دارایی‌های دیجیتال به بازار سرمایه، می‌گوید: «سازمان بورس در راستای راه اندازی بازار رمزارزها باید یک بازنگری در نگاه به این دارایی انجام دهد و این بازار را نباید مبتنی بر نگاه سنتی و محدودیت‌های دامنه نوسان، حجم مبنا، تمرکز احراز هویت فقط در سجام و یا ورود پول صرفا از طریق ریال بدون توجه به رمز ریال یا سایر کریپتوها راه اندازی کند.»
او همچنین معتقد است که با راه‌اندازی توکن مبتنی بر زعفران، مردم می‌توانند به صورت هفت در 24 (هفت روز هفته و 24 ساعت روز) و از طریق تسویه آنی سرمایه‌گذاری کنند و این موضوع هم با استقبال مواجه خواهد شد و هم معاملات در این بستر رونق می‌گیرد. با این حال، نمی‌توان بلاتکلیفی حاکمیت در مواجهه با رمزارزها را نادیده گرفت.
هنوز نگاه یکپارچه‌ای میان نهادهای تصمیم‌گیر وجود ندارد و بانک مرکزی با رویکرد سلبی، عملاً بسیاری از فعالیت‌ها را محدود کرده است. در نتیجه، تا زمانی که موضع کلان کشور در قبال رمزارزها شفاف و هماهنگ نباشد، هر اقدام اجرایی با ریسک بالای تداخل و شکست مواجه خواهد شد.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.