اپل، مایکروسافت و گوگل: این یک جنگ چند پلتفرمی است، و بابتش خدا را شکر!

در دنیای تکنولوژی، ۳ شرکت اپل، مایکروسافت و گوگل به عنوان پرچمدارهای دنیای مصرف شناخته می شوند. هیجان دهنده به اخبار تکنولوژی، تامین کننده نیازهای مصرفی کاربران دستگاه های دیجیتال، و پیوند دهنده پلتفرم ها. سه شرکتی که هم توسعه دهنده پلتفرم های خود هستند و هم در شاخه های دیگر (اینترنت، وب، سخت افزار، ربات و ...) دستی بر آتش دارند.

نیروهای عظیمی مثل این ۳ شرکت، با چندین مدیر ارشد، صدها مدیر میانی، و ده ها -بلکه صدها- هزار کارمند، صفحات تکتونیکی دنیای تکنولوژی هستند که با هر حرکتی به یکدیگر نیرو وارد می کنند و گاه زمین لرزه هایی که به پا می شود، بازار محصولات مصرفی الکترونیکی را زیر و رو می کند.

اما به بهانه نطق دیشب WWDC14 و برای جمع بندی، نگاهی داریم به بازی بزرگ اپل در دوران پس از استیو جابز. بازی تاثیرگذاری که در این یکی دو سال -پس از بازسازی ساختار شرکت- روند تازه ای به خود گرفته. در ادامه مطلب با دیجیاتو همراه باشید.

بیایید با حقیقت روبرو شویم: دنیای تکنولوژی سال ها برای یک جنگ خوب و سالم در غلیان بوده.

رقابت باعث بالا رفتن انرژی ما می شود؛ کاری می کند بهترین عملکرد خود را بروز دهیم، ما را به مرز نوآوری می رساند طوری که اگر در قرنطینه بودیم هرگز به آن نمی رسیدیم، و همه اش به لطف این است که یک نفر دیگر آن بیرون ممکن است برای قاپیدن لقمه ما کمین کرده باشد. کاپیتالیسم، در مواقعی که واقعا جواب می دهد، یک زد و خورد محدود است. اصلا ایده آن همین است. فقط به همین روش است که می توان با دو برادر فساد آور، یعنی تنبلی و خودپسندی جنگید. هر شرکت تکنولوژیک موفقی این را می فهمد.

اما این اواخر دره سیلیکن میدان چه نوع جنگ هایی بوده؟ جنگ های پوشالی. اپل و گوگل، تا همین دیروز دوشنبه (نطق اصلی WWDC13) شبیه دو فشفشه نم زده بودند. هر دو سال ها است که دور و بر هم می پلکند و به تدریج از پیوندها و موافقت نامه های مشترک پا را بیرون کشیده اند. اپلیکیشن Maps ساخت اپل سعی کرده جای گوگل مپس را بگیرد. سامسونگ زیر هجمه شدید اپل به خاطر محصولاتِ حالا از رده خارج و ویژگی های نرم افزاری که در اصل توسط گوگل نقض شده اند، بارها زیر فشار قرار گرفته. شما اسم این را می گذارید جنگ ایده ها؟ واقعا؟

حالا نگاهی داشته باشیم به جنگ اپل در مقابل مایکروسافت در سال های دور - چیزی که واقعا به آن می شد گفت: جنگ! نه بازی با شمشیرهای چوبی.

اگر یادتان نیست که آن سال ها چه بر دو شرکت گذشت، یادآوری می کنیم: اپل نسبت به برتری فنی خود مغرور شد؛ بیل گیتس زیرکانه رابط کاربری گرافیکی آن را سرقت کرد؛ اپل با سر به دیوار بتونی انتهای باند پرواز خورد، از رقابت جاماند، و مدت ها در کما بود، طوری که مجبور شد سال ها بعد نزدیک ۴۰۰ میلیون برای خریدن نکست و بازگرداندن استیو جابز خرج کند، مدیری که از جنگ زخم ها خورده بود و با این تجارب، عاقل تر از دوران قدیم کار می کرد. اما آنچه با بازگشت او رخ داد، یک جنگ واقعی در چشم تاریخ بود؛ و ما باید تا چندین دهه نبوغ پشت آن را بکاویم و چیز یاد بگیریم.

استیو جابز با فروختن بخشی از سهام اپل و اعلام پایان جنگ به بیل گیتس، او را مثل بچه ها در خواب فرو برد. اما حالا می دانیم که در حقیقت داشت لشگرش را آماده نبردی بزرگ در یک پلتفرم کاملا جدید می کرد. نبردی که با معرفی آیفون شروع شد و ویندوز فون هرگز در برابر آن شانسی نداشت. مایکروسافت چپاول شد، و چشم انداز رقابت در این صنعت به طرزی غیر قابل وصف دگرگون گردید. (اما اپل فقط برای اینکه از پیروزی مطمئن شود، یک بمب دیگر هم روی آشیانه ردموندی ها انداخت: آیپد! دستگاهی که مایکروسافت بالاخره با معرفی سرفس، ایده پشت آن را ستود.)

اما با وجود کنایه های سنتی و مهربانانه تیم کوک به ویندوز در جریان نطق اصلی WWDC14، باید گفت مایکروسافت اساسا در جبهه ای مشترک با اپل در مقابل یک دشمن دیگر قرار گرفته. اولین کاربران OS X Yosemite می گویند Spotlight که به محض درخواست کاربر در مرکز صفحه نمایش مک خودنمایی می کند و ملتمسانه از او می خواهد خودتان را به زحمتِ جستجو با گوگل در محیط مرورگر نیندازید، اینک توسط بینگ تجهیز شده. آیا بینگ بهتر از گوگل است؟ نیازی ندارد که باشد. بیشتر مواقع جستجوهای ما در مورد چیزهای خیلی ساده و اولیه است. و اساسا، بهترین موتور جستجو آنی است که در مقابل چشم و زیر انگشت شما قرار دارد.

اپل دنده را جا زده تا گوگل را مغلوب کند، و در این راه نیازمند تمام دست هایی است که برای کمک به سوی اش دراز شده اند.

طبق نقشه جنگی اپل که خیلی ماهرانه در لایه های مختلف نطق اصلی WWDC14 مخفی شده بود، این حمله باید مثل همان نقشه ای پیاده شود که مایکروسافت را شکست داد و موقعیت دو شرکت را با هم عوض کرد: چرا تلاش برای تسخیر یک پلتفرم وقتی که می توانی چند-پلتفرمی (Cross-Platform) رقابت کنی و پیروز شوی؟ دنیای چند-پلتفرمی جنگلی است که اپل به تنه همه درخت های آن پنجه کشیده.

چیزی که در نطق اصلی مراسم دیشب دیده شد تنها شلیک های اول اپل بود برای نرم کردن دشمن. درست در تضاد با کمپین "من یک پی‌سی هستم، من یک مک هستم" که بیشتر شبیه تق تق زدن به پنجره (ویندوز) مایکروسافت بود، تیم کوک رسما اندروید را به عنوان "آرام پَز جهنمی" با محیطی مسموم و پر از آسیب پذیری توصیف کرد. (البته این توصیف نقل قولی از یک مقاله منتشره در ZDNet بود که یک طرفدار اندروید آن را به رشته تحریر در آورده. ولی به هر حال، این جنگ واژگان است.)

تیم کوک: اندروید آرام پَزی جهنمی با محیطی مسموم و پر از آسیب پذیری است.

در آن لحظه تاریک اپل با یک جمله شادکامانه و طنز، تصویری کابوس وار از پلتفرم اندروید خلق کرد. پلتفرمی که ۹۹٪ از بد افزارهای موبایل آن را هدف گرفته اند و به قول تیم کوک "بازار بد افزارها را زیر سلطه دارد." او به این هم اکتفا نکرد و ادامه داد میلیون ها نفر "به اشتباه" در این دیگ جوشان افتاده اند و امنیت خود و خانواده شان را در خطر قرار داده اند، جایی که میلیون ها دستگاه هنوز از نسخه های قدیمی و نا امن اندروید استفاده می کنند و شرکت های مخابراتی در ارائه به روز رسانی ها کند هستند و کاربران را در برهه "قرون وسطی" نگه می دارند. (البته واضح است که بخشی از تاریخچه اندروید، مشخصا کیبورد پیش بینی کننده کلمات، چندان قرون وسطایی نبوده که اپل آن را به iOS 8 آورده.)

اما اندروید تنها هدف نطق دیشب نبود.

مرورگر سافاری دیشب چندین بار گوگل کروم را سر پیچ جا گذاشت و بارها اعلام شد که سرعت آن در مقایسه با کروم بهتر است. اپلیکیشن Maps اپل که زمانی مایه تمسخر بود حالا دارد تکامل پیدا می کند و اپل در این مورد نشان داده که پا را از روی پدال بر نمی دارد تا زمانی که سرویسی بهتر از گوگل مپس ارائه کند (در برخی کشورها چندان هم از هدفش دور نیست.) و البته، اشاره به جستجوی اسپات لایت با پشتیبانی بینگ را هم نباید از یاد برد که می تواند میلیون ها دلار درآمد تبلیغاتی را از گوگل دور کند.

اپل نشان داد که جنگ مدرن خود را به یک باره در چند جبهه شروع می کند.

مهمترین سلاح اپل نمایش همگام بودن آنی دو پلتفرمش بود که کریگ فدریگی آن را با یک کلمه یوزر-فرندلی یعنی "پیوستگی" (Continuity) بیان کرد. معنای آن چیست؟ با پیوستگی بین مک و آیدیوایس های مجاور آن می توان تماس های تلفنی و پیام های متنی را روی مک جواب گفت. هر دستگاهی را که می خواهید، بردارید؛ فرقی نمی کند مک باشد یا آیپد یا آیفون. دیگر اصلا مهم نیست چه کاری را با چه دستگاهی شروع کرده اید و در وسطش می خواهید با چه دستگاهی ادامه دهید و ... همه چیز همگام و پیوسته است و خط فکر شما با رفتن از یک دستگاه به دستگاهی دیگر قطع نمی شود.

به نوعی می شود گفت شاید هرگز چیزی به نام OS XI نبینیم و فقط Apple OS را در سال های آینده شاهد باشیم. وضعیتی که سیستم عامل ها آنقدر هوشمند شده اند تا بی نقص بتوان کارهای مختلف را روی آنها پیگیری کرد. به نظر می رسد این نقشه راه واقعی اپل برای آینده است. یک OS (سیستم عامل) برای فرمانروایی بر همه دستگاه ها، با زبان برنامه نویسی بسیار بهینه (Swift) و خوبی های متعدد دیگر که برای توسعه دهندگان مهم هستند و بدون شک باعث شکوفایی بیشتر و سریع تر پلتفرم های اپل می شوند.

در نهایت، جنگی که در جریان است برای فتح دل های دو قبیله بر پا شده: کاربران و توسعه دهندگان.

چیزی که باید منتظرش نشست، حمله متقابل گوگل است. لری پیج انسان زیرکی است و به خوبی نقطه ضعف های شرکتش در این جدال را می داند. او رهبر کشور اندروید است که اغلب به خاطر میزان بسیار زیاد بد افزارها از آن به خوبی یاد نمی شود. هیچ پیوستگی خاصی بین دستگاه های اندرویدی و کروم بوک ها دیده نمی شود. قمار بزرگ این شرکت بر روی دستگاه های پوشیدنی، یعنی گوگل گلس، تا الآن به جای خاصی نرسیده.

پیج چطور واکنش نشان خواهد داد؟ او یکی از باهوش ترین مدیر عامل های روی زمین در واکنش نشان دادن به چنین مشکلاتی است. چطور دفاع خودش را جلوی حمله اپل می چیند؟ در این سناریو، چه کسی اپل (نماد برنده) خواهد بود و چه کسی مایکروسافت (نماد بازنده)؟ جواب نهایی آنقدرها برای ما مهم نیست. در هر دو صورت، این غول ها با هم به نبرد برخواسته اند و از تنبلی بیرون آمده اند. گاهی این یکی آن یکی را جا گذاشته و بعضی وقت ها هم بر عکس. ولی همیشه کاربر نهایی منفعت برده.

در مراسم دیشب اپل، هیچ سخت افزاری رونمایی نشد. در اصل، فیل شیلر حتی یک لحظه هم روی صحنه نیامد. پیام واضح بود. تیم کوک در ابتدای مراسم آن را گفت: "کل مراسم به iOS  و OS X و توسعه دهندگان اختصاص دارد." کریگ فدریکی که ۷۰ درصد از مراسم را بر عهده گرفته بود، یک اجرای عالی داشت. تنها لحظاتی که خستگی به ما چیره می شد، آمارهای تیم کوک بود که البته در بین آنها هم شوخی های تلخ او با رقبا از خشکی صحبت ها می کاست.

اما آنچه واقعا در این مراسم به چشم آمد، درست همان چیزی بود که اپل می خواست به رخ بکشد. اینکه در این یکی دو سال به شدت بحث نرم افزار را جدی گرفته و می خواهد خودش را از رقبا جدا کند. شرکتی را در نظر بگیرید که در قلب آن بحث دیزاین ریشه دوانده. سپس به یاد بیاورید که یکی از بهترین شرکت های سخت افزاری دنیا با زنجیره تامین و تولید فوق العاده قوی هم هست. حالا چنین شرکتی تصمیم گرفته به دنبال مایکروسافت برود و آخرین ایستگاه این مسیر، یعنی نرم افزار را هم مال خود کند.

وقتی دموی پیوستگی کریگ فدریگی را ببینید بدون شک خواهید گفت: چرا مایکروسافت زودتر از اینها با ویندوز و ویندوز فون این ایده را پیاده نکرد؟ اینکه اسناد، عکس ها، پیام ها و تماس های تلفنی به شکل بدون نقصی بین مک و iOS در جریان باشند و دستگاه ها از مجاورت یکدیگر مطلع، یک نمایش برجسته است از توانایی های یک مجموعه نرم افزاری عالی.

هیچ ترفند سخت افزاری خاصی در بین نیست: دستگاه های شما، مک یا iOS، یکدیگر را روی شبکه محلی پیدا می کنند و سپس کار به نرم افزارهای هوشمندی سپرده می شود که قادر به همگام سازی اطلاعات و برقرار جریان پیوسته داده ها بین دو یا چند سخت افزارند.

مایکروسافت شرکت بزرگی است. هزاران توسعه دهنده در آن به کار روی ویندوز، ویندوز فون و نرم افزارهای مرتبط مشغولند و تنها درصدی کوچک از ۱۰۰ هزار کارمند آن به سخت افزار می پردازند. اپل بر عکس، یک شرکت سخت افزاری است که  به نظر می رسد تازه در سال های اخیر دو بخش توسعه iOS و OS X را تقویت کرده. ولی با این حال، امروزه بدون شک نرم افزار یکی از جنبه های قوی محصولاتش است.

آخرین باری که مایکروسافت یک ویژگی نرم افزاری جدید معرفی کرد و شما را به گفتن "وآو" بر انگیخت، به خاطر می آورید؟ شاید Wi-Fi Sense برای ویندوز فون ۸.۱ یکی از این ایده ها باشد ولی وقتی به یکپارچگی OS X 10.10 و iOS 8 نگاه می کنید، پر واضح است که تیم نرم افزاری اپل بهتر می داند چطور سلسله مراتب را طی نماید و به سوی چشم انداز بزرگ آینده برود.

مایکروسافت در این همهمه چه می کند؟ در نظر داشته باشید که این شرکتی است با مدل تجاری وابسته به موفقیت ویندوز و ویندوز فون. اما کار های عجیبی می کند! مثلا بازگرداندن منوی استارت را تا ۲۰۱۵ به تاخیر می اندازد و ۲ سال دیر دستیار صوتی اش را معرفی می کند؛ در همین حین رقیب مشغول معرفی زبان برنامه نویسی اختصاصی (Swift)، پیوستگی، به اشتراک گذاری خانوادگی، و دیزاین جدید و تازه برای دو سیستم عاملش است.

مایه تعجب این است که طبق قاعده، این باید مایکروسافت می بود که ابتدا قابلیتی مثل پیوستگی را برای ویندوز ۸ و ویندوز فون ۸ معرفی می کرد. اما در عوض مدت ها با تفاخر از مشترک بودن کرنل ویندوز ۸ و ویندوز فون ۸ می گفت و وعده می داد که بالاخره نرم افزارهای بین پلتفرمی برای آنها از راه خواهند رسید. چیزی که هنوز هم از راه نرسیده.

طنز تلخ در اینجا نهفته است؛ در حالی که اپل دارد با افزودن به وزن نرم افزاری خود، تعادلی نو بین سخت افزار و نرم افزارش رقم می زند، به نظر می رسد مایکروسافت با خرید بخش تلفن های هوشمند نوکیا، (برعکس) دارد بر سخت افزار تمرکز می کند. گویا نقشه مایکروسافت این است که وارد زمین بازی اپل، یعنی پیوند یکپارچه سخت افزار و نرم افزار، شود و کوپرتینو را شکست دهد. و حتما هواداران این شرکت امیدوارند که نقشه جواب دهد. اما وقتی بدون تعصب به ماجرا بنگریم، کار مایکروسافت در حد "ماموریتی غیرممکن" است.

در تئوری بازی ها، چیزی به نام توطئه برای شکست رقیب معنا ندارد. بلکه بر عکس، هر یک از طرفین قواعد اصلی دفترچه بازی خود را تعیین می کنند و سپس، در جهت کسب منافع و تقویت خود گام بر می دارند. گوگل، مایکروسافت یا اپل؟ فکر می کنید کدام سخت افزار، نرم افزار و ذهن آماده برای تحقق نقشه راه خود دارند؟ این کلید موفقیت در آینده است.

[videojs mp4="http://cdn.digiato.com/New-apple-live-from-WWDC-2014.mp4" preload="true"]