فضای ابری چیست؟

همه ی ما کم و بیش با فضای ابری آشنایی داریم، البته اکثرا تعریفی که از آن می دانیم "فضای ذخیره سازی آنلاین" است. اما به راستی فضای ابری چیست؟ این اصطلاح این روزها در اطرافمان زیاد به کار برده می شود. بنا براین شاید یک عبارت سرراست  و عامیانه به نظر برسد. چه اهمیتی دارد که در مورد فضای ابری بدانیم؟ دانستنش چه کمکی به ما خواهد کرد؟

در ابتدای امر عباراتی پیچیده و تخصصی همانند "فضای ابری هیبریدی" و یا مخفف هایی مانند SaaS ممکن است قدری عجیب به نظر برسد و شما را بترساند. اما جای نگرانی وجود ندارد زیرا به شما کمک خواهیم کرد تا این ابهامات و لغات پیچیده را به سادگی درک نمایید و قول می دهیم اگر تا انتهای مطلب با ما همراه باشید، متوجه گردید که در واقع این اصطلاحات و عبارت ها بسیار معانی ساده ای دارند.

تولد فضای ابری

در حالی که فضای ابری بیشتر به یک اصطلاح قرن بیست و یکی شباهت دارد، اما ایده ی اولیه ی آن در دهه ی 50 میلادی شکل گرفت. کامپیوتر های غول پیکر ابتدایی را به خاطر دارید؟ سیستم اصلی و مرکزی برخی از آنها از طریق اتصال هایی مخصوص بین چند کاربر به اشتراک گذاشته می شد. در این شیوه ی به اشتراک گذاری، بیشتر پردازش رایانه ای توسط همان سیستم مادر صورت میگرفت.

خب اگر سرعت انتقال اطلاعات بین سیستم ها در آن زمان همراه با سرعت پردازش و فضای در دسترس برای ذخیره سازی را مد نظر بگیریم، متوجه می شویم که آن فضای ابری خیلی با فضای ابری کنونی متفاوت بوده است و در واقع نسخه ی بسیار ضعیف و سطح پایینی از رایانش ابری، ذخیره سازی ابری و بقیه ی سرویس های ابری کنونی را شامل می شده است.

در اصل فضای ابری مجموعه ای از کامپیوترهای به هم متصل است که طراحی شده اند تا به عنوان یک اکوسیستم واحد فعالیت کنند. فضاهای ابری ایجاد شده اند تا یک یا چند سرویس مختلف را (اعم از فضای ذخیره سازی، ارسال و دریافت داده و امکان استفاده از نرم افزارهای مختلف) عرضه کنند، تا کاربرانی مثل ما و شما بتوانند از راه دور از این سرویس ها استفاده نمایند.

نتیجه این امر بدین صورت می گردد که کاربران مجبور نیستند خود فضای ابری یا سرویس های مورد استفاده را هر بار روی سیستم (یا سیستم هایشان) نصب کنند.

اما چرا اصطلاح "فضای ابری" انتخاب شد؟ هیچ کس به قطعیت جواب را نمی داند. شاید علت این باشد که اگر به صورت کلی و یکپارچه به حجم عظیم سیستم های به هم متصل بنگریم، آنها را همانند یک ابر می بینیم. چیزی شبیه به دسته های عظیم ملخ ها در هنگام یورش به مزارع، که از دور مانند ابری قهوه ای به نظر می رسند.

انواع فضاهای ابری و معانی آنها

فضاهای ابری به طور کلی به 2 دسته تقسیم می شوند. استقرار (deployment) و سرویس ها

استقرار نیز به 4 گروه تقسیم می شود:

فضای ابری خصوصی: فضای ابری خصوصی طراحی شده تا در یک نهاد یا سازمان خاص مورد استفاده قرار گیرد. اما برخلاف این تعریف، فضای ابری باید کماکان خارج از سازمان باشد تا واقعا یک فضای ابری نامیده گردد. مدیریت این نوع فضای ابری می تواند از داخل سازمان صورت گیرد و یا می تواند به یک مرکز متخصص امر سپرده شود.

فضای ابری همگانی: درهای فضاهای ابری همگانی به روی همه باز است. از لحاظ ساختاری تنها تفاوت این نوع فضای ابری با مدل قبلی در این است که تنها افراد معینی به فضای ابری خصوصی دسترسی دارند، اما فضای ابری عمومی در اختیار همه است. دراپ باکس یک مثال خوب در این رابطه محسوب می گردد.

فضای ابری هیبریدی: وقتی یک تامین کننده ی فضای ابری، ترکیبی از نوع خصوصی و همگانی آن را در اختیار کاربران قرار می دهد، به آن فضای ابری هیبریدی می گویند. این اتفاق زمانی می افتد که مثلا 2 فضای ابری جدا قرار است اطلاعاتی را با هم به اشتراک بگذارند، یا زمانی که یک شرکت رشد پیدا کرده و شروع به گسترش خدماتش و ارائه ی سرویس های بیشتر می کند.

فضاهای ابری اجتماعی: وقتی یک فضای ابری خصوصی در میان نهادها و سازمان های مختلفی به اشتراک گذاشته می شود، به آن فضای ابری اجتماعی می گویند. یا از نگاهی دیگر، فضای ابری اجتماعی، یک فضای ابری همگانی است که دراختیار بخش محدودی از سازمان ها و شرکت ها قرار می گیرد.

دسته ی سرویس ها هم به 3 زیر مجموعه تقسیم می گردد:

خدمات پایه ای (Infrastructure-as-a-Service : IaaS) : وقتی خدماتی که ارائه می شود شامل پردازش ابری، پهنای باند شبکه ای یا سیستم های همتراز باشد، به آن سرویس خدمات پایه ای می گویند. یکی از مثال های این مورد سرویس خدمات اینترنتی آمازون (Amazon’s web services) است.

خدمات زمینه سازی (Platform-as-a-Service  : PaaS) : وقتی فضای ابری خدماتی را ارائه می کند تا کاربران بتوانند در آن به توسعه ی نرم افزار بپردازند، به آن سرویس خدمات زمینه سازی می گویند. این سرویس زمانی کاربرد دارد که کاربران بخواهند بدون نیاز به تهیه ی سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز، به توسعه ی نرم افزاری خاص بپردازند. یک مثال از این مورد force.com است.

خدمات نرم افزاری (Software-as-a-Service : SaaS) : معمول ترین نوع خدمات در این دسته، استفاده از برنامه ها و نرم افزارهایی است که بر روی فضای ابری قرار دارند. پرطرفدار ترین خدمات نرم افزاری در این زمینه جیمیل، Basecamp و نت فلیکس هستند.

آینده ی رایانش ابری

اگر کمی به خدماتی که فضای ابری ارائه می کند فکر نمایید، متوجه می شوید که در سال های پیش رو به طرز اعجاب آوری به این نوع سرویس ها وابسته خواهیم شد.

نرم افزارهای موبایل اطلاعات خود را در فضای ابری ذخیره سازی خواهند کرد، این فضا می تواند متعلق به خدماتی مانند dropbox باشد یا google drive. سرویس های پایه ای فضای ابری به نام های بزرگی همانند آمازون و یوتیوب اجازه خواهند داد تا اطلاعات مورد نیاز را هر چه سریع تر به دست کاربران برسانند. بدون فضای ابری، نصف نرم افزار هایی را که الان در اختیارمان است نداشتیم.

اما از این ها مهم تر، آینده ی فضای ابری به چه شکل خواهد بود؟

اولین مورد ریسک های امنیتی است. ذخیره سازی ابری به کاربران این امکان را می دهد تا به اطلاعاتشان در هر زمان و مکانی دسترسی داشته باشند، حتی اگر در هنگام کار با آن ها سیستم شان به هم بریزد و یا خراب شود. جنبه ی منفی این قضیه در اینجاست که ارائه کننده های خدمات فضای ابری تا چه حد می توانند اطلاعات شما را با امنیت کامل ذخیره سازی کنند؟ همینطور که به پیش می رویم، تکنولوژی فضای ابری باید به مرحله ی خوبی از امنیت برسد تا کاربران بیشتری را مجاب کند که به آن روی بیاورند.

نرم افزارهای اینترنتی بیشتری را تجربه خواهیم کرد و این قضیه از خیلی وقت پیش شروع شده است. شرکت ها در حال حرکت به سمتی هستند که نرم افزارهایشان فقط از طریق اینترنت قابل استفاده باشد. هر چه جلوتر می رویم نرم افزارهای بیشتری بر پایه SaaS ارائه خواهند شد.

و در نهایت می رسیم به اینترنت اشیاء، این بخش بیشتر با عنوان مه شناخته می شود تا ابر. اینترنت اشیاء آینده ی بسیار محتمل و نزدیکی است. دنیایی را تصور کنید که در آن همه ی ابزارهای الکترونیکی بوسیله ی یک شبکه ی بسیار عظیم به هم متصل هستند. در آن جهان بجای این که اطلاعات به یک فضای ابری وارد و خارج شوند، به صورت مستقیم تری به اشتراک گذاشته می شوند.

چنین جهانی واقعا خارق العاده و حیرت انگیز خواهد بود. شما در مورد آینده ی رایانش ابری چه فکر می کنید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات رایج درمورد فضا ابری