موجودات عجیب: ماهی حیله گری که از صدف ها به عنوان دایه نوزادانش بهره می گیرد

در برخی آب های دنیا گونه خاصی از صدف ها زندگی می کنند که ظاهری اندک شبیه به ماهی ها دارند و سعی می کنند رفتار آنها را تقلید کنند. اما علت چیست؟ در واقع با این کار، ماهی های واقعی به آنها حمله می کنند و صدف می تواند توده های عظیمی از لارو را در آب آزاد نماید که به داخل آبشش های ماهی نفوذ می کنند و آنقدر از مواد مغذی درون بدن ماهی تغذیه می کنند تا میزبان از پا در می آید.

جالب است بدانید گونه ای از ماهی ها در آسیا و اروپا هستند که به آنها گرچاک اروپایی گفته می شود و بعد از آلوده شدن توسط صدف ها اقدام آنها را تلافی می کنند. این ماهی ها استراتژی تهاجمی صدف ها را در قبال خود آنها به کار می گیرند.

گونه ماده گرچاک ماهی با استفاده از نوعی ساختار لوله ای شکل در بدن خود، تخم هایش را به درون بدن صدف تزریق می کند و سپس گونه نر، اسپرم هایش را بدون هیچ معطلی به بدن قربانی انتقال می دهد.

تخم های بارور شده سپس خانه ای کوچک در بدن میزبان پیدا می کنند و میزبان مجبور است که از آنها نگهداری کند. در ادامه این مطلب با دیجیاتو همراه باشید تا بیشتر در مورد این ماهی بدانید.

به طور معمول، تولید مثل ماهی ها به ابتدائی ترین شکل ممکن در قلمرو حیوانات اتفاق می افتد؛ یعنی گونه های نر و ماده به یکدیگر نزدیک می شوند و سپس اسپرم و تخم های خود را در آب آزاد می کنند تا عمل لقاح صورت بگیرد. اما این روش یک ایراد بزرگ دارد؛ اینکه ماهی های جوان در معرض خطرات بیرونی مختلفی قرار می گیرند و ممکن است که به راحتی طعمه دیگر جانوران شوند. در واقع تنها شمار اندکی از این تخم ها به ماهی تبدیل می شوند و مابقی آنها به شکم آبزیان دیگر وارد می گردند.

اما در مورد ماهی bitterling اینطور نیست. فرایند تولید مثل این آبزی با صدف ها آغاز می گردد و وظیفه پیدا کردن صدف های خوب هم بر عهده گونه نر است؛ آنها باید صدف هایی را پیدا کنند که جثه بزرگتری دارند و در نتیجه فضای بیشتری برای نگهداری نوزدانشان دارند.

زمانی که این ماهی ها یک یا چند قربانی را برای خود پیدا می کنند در برابر دشمنان خود موضع گیری می کنند چراکه در ادامه ممکن است برخی گونه های نر دیگر هم تمایل پیدا کنند که از آن صدف برای رسیدن به اهداف خود بهره بگیرند که در این صورت، رنگ بدن ماهی نر (همانی که اول صدف میزبان را پیدا کرده) تیره تر می شود و هر آنچه در توان دارد به کار می گیرد تا از قلمرو خود دفاع کند.

در این مرحله است که پدیده ای به نام انتخاب جنسی صورت می گیرد و در جریان آن گونه های ماده، ماهی نر مورد نظر خود را با در نظر داشتن رنگ آمیزی و قدرت بدنی شان انتخاب می کنند. جالب است بدانید که ماهی های ماده معمولا جذب انواع نر با جثه ها بزرگ و رنگ آمیزی بدنی زیباتر می شوند. بنابراین به نظر می رسد که ماهی های نر، با انتخاب صدف مورد نظر برای تولید مثل خود، به نوعی سعی دارند که تناسب اندامشان را برای جذب گونه های ماده به رخ بکشند.

در این مرحله گونه ماده اندام لوله ای شکل مملو از تخم خود را درون صدف قرار می دهد تا آنها را به فضای بدن میزبان انتقال دهد که این کار در میان ماهی ها و آبزیان بسیار عجیب است. پس از این فرایند، گونه نر وارد عمل می شود و اسپرم های خود را به درون بدن صدف انتقال می دهد تا در آنجا عمل لقاح صورت بگیرد.

تخم این نوع ماهی مانند انواع دیگر شکل کروی معمول را ندارد و در عوض مستطیلی است تا راحت تر در بافت های بدن صدف گیر کند. اما فضای درون بدن صدف بسیار گسترده است و به همین دلیل تخم ها می توانند اکسیژن بیشتری را از آب پیرامون خود جذب نمایند که این مساله قطعا به مزاق صرف خوش نمی آید و نوعی رقابت میان میزبان و انگل برای تنفس کردن شکل می گیرد.

زمانی که تخم ها شکافته می شوند و لاروها از آنها بیرون می آیند اندکی از آسیب پذیری شان برای تحمل جریان های آبی کاسته می شود. گونه های خاصی از این ماهی دارای نوعی ستون فقرات لنگری شکل هستند که باعث می شود جایگاه خود را درون بدن ماهی محکم نمایند. برخی گونه های دیگر از این ماهی هم ساختار قلابی شکل یاد شده را در بخش جانبی سر خود دارند که شکلی شبیه به میکی ماوس را به آنها داده و به شفیره ها امکان می دهد خود را درون بدن صدف محکم کنند.

اما در این مرحله از رشد، شفیره ها با یک مشکل جدی روبرو می شوند: غذا خوردن. بسیاری تصور می کنند که نوزادان این ماهی زمانی که روی سطح درونی بدن صدف هستند از بافت های بدن آن تغذیه می کنند در حالی که اینطور نیست. در واقع صدف خرده های شناور غذا که درون آب وجود دارند را به درون بدن خود انتقال می دهد و در آن مرحله، نوزادان ماهی باید قبل از خورده شدن آن مواد توسط صدف، آنها را مصرف نمایند.

این مساله، در کنار آنکه، لاروهای ماهی bitterling اکسیژن را از میزبان خود می دزدند، باعث شده که پژوهشگران نام انگل را بر آنها بگذارند. در واقع این ماهی های کوچک آنقدر در این فضا باقی می مانند و از مواد غذایی صدف تغذیه می کنند تا آمادگی لازم را برای ورود به جهان پهناور خارج پیدا کنند.

اما صدف هم بیکار نمی نشیند و انتقامش را می گیرد یا دست کم تلاشش را برای این کار می کند. همانطور که پیشتر گفته شد، این صدف تلاش می کند تا به همه ماهی هایی که از اطرافش عبور می کنند حمله کرده و با پرتاب کردن توده عظیم از شفیره هایش درون آب، آنها را به نوعی به درون بدن ماهی انتقال دهد. این شیوه روی بسیاری از ماهی ها کارگر می افتد و تنها گونه bitterling دربرابر آن مقاوم است.

این ماهی ها با رشد دادن سلول های بدن خود اطراف لاروهای صدفی که به درون آبشش هایشان نفوذ کرده اند نوعی سیستم دفاعی را برای خود ایجاد می کنند. گاهی اوقات این شیوه دفاعی جواب می دهد اما در پاره ای از موارد نیز، لارو صدف می تواند از این مکانیزم دفاعی جان سالم به در برده و درون سلول های ایجاد شده پیله کند. در هر صورت روشن شده که این ماهی ها بسیار در برابر شفیره صدف ها مقاوم هستند. می خواهید بدانید علت چیست؟

ماهی های Bitterling بخش اعظمی از زمان خود را اطراف صدف ها سپری می کنند و به همین خاطر بر اثر گذر زمان، مقاومت خوبی را در برابر آنها پیدا کرده اند؛ به بیان دیگر، در اثر تکامل، ماهی هایی که بهتر می توانستند در برابر آلودگی صدف ها مقاومت نمایند به احتمال بیشتری می توانستند فرایند تولید مثل را انجام دهند و همین مقاومت را به نسل های بعدی شان انتقال دهند.