حقایقی در مورد انفجار فضاپیمای چلنجر، 30 سال بعد از آن اتفاق

یک شب قبل از آنکه مدارگرد چلنجر دهمین ماموریت خود را انجام دهد یعنی در تاریخ 28 ژانویه 1986 میلادی، دمای هوا در فلوریدا افت شدیدی پیدا کرد و به منفی 12 درجه سانتی گراد رسید. بادهای شدیدی شروع به وزیدن کرده بود و سوز سرما خیابان ها را از هر رهگذری خالی کرده بود.

پرتاب فضاپیما کمی به تعویق افتاده بود و قرار بر این بود که ساعت یازده و سی و هشت دقیقه صبح و بعد از پاکسازی یخ هایی که روی سکوی پرتاب ایجاد شده بود صورت بگیرد.

صدها نفر از مردم عادی در محدوده عملیات جمع شده بودند و بی صبرانه انتظار پرتاب شاتل فضایی را می کشیدند. در میان جمع خانواده فضانوردانی که درون فضاپیما بودند با هیجان و البته ترس بیشتری نظاره گر ماجرا بودند.

73 ثانیه بعد از بلند شدن فضاپیما از زمین، مدارگرد چلنجر در توده ای از دود و آتش گم شد و در ارتفاع 50 هزار پایی (15240 متری) از سطح زمین از هم فروپاشید و تکه های آن بر فراز اقیانوس اطلس ریخت.

آن حادثه وحشتناک و البته باورنکردنی جان هفت فضانورد سرنشین خود (از جمله کریستا مک اولیف معلم مطالعات اجتماعی نیو همپشایر و برنده عنوان ملی نخستین «دبیر فضایی») را گرفت و به صورت موقت برنامه شاتل فضایی آمریکا را به حالت تعلیق درآورد و نشان داد که اکتشاف پهنه بی پایان هستی با چه خطراتی همراه است.

سی سال از آن زمان گذشته و به همین مناسبت برآن شدیم تا حقایقی در این باره را با شما در میان بگذاریم که احتمالا از آنها بی اطلاع هستید.

1- چلنجر منفجر نشد

شاتل فضایی تنها 73 ثانیه بعد از بلند شدن و در ارتفاع 46 هزار پایی (14 هزار متری از سطح زمین) دچار حریق شد. حادثه شبیه به انفجار به نظر می رسید و رسانه ها نیز از عبارت «انفجار» برای توصیف آن استفاده کردند و حتی مقامات ناسا نیز به اشتباه آن را اینگونه به تصویر کشیدند.

اما بررسی هایی که بعدها انجام شد نشان داد که هیچگونه انفجاری با آن مفهوم که ما در سر داریم رخ نداده است. ظاهرا عایق بندی شتاب دهنده سوخت جامد سمت راست چلنجر دچار ایراد شده بود و در جریان بلند شدنش در آن هوای سرد دچار نشتی شده و در نتیجه گاز داغ شروع به خارج شدن از آن کرده بود.

بعد از بلند شدن، کپسول سوخت از بدنه جدا شده و به چندین تکه تقسیم شده بود و جریان اکسیژن مایعی که به خاطر این اتفاق به راه افتاده بود و همچنین هیدروژن حریق بزرگی را ایجاد کرده و این تصور را در ذهن بسیاری به وجود آورد که انفجار رخ داده است.

2- فضانوردان چلنجر بلافاصله جان خود را از دست ندادند

بعد از صدماتی که به مخزن سوخت فضاپیما وارد شد، چلنجر برای لحظاتی سالم بود و به حرکت خود به سمت بالا ادامه می داد. با این همه، به خاطر نبود مخزن سوخت و شتاب دهنده هایش، طولی نکشید که نیروهای قدرتمند ایرودینامیکی مدارگرد را به چندین تکه تقسیم کردند.

این قطعات که کابین خدمه را هم در بر می گرفت پیش از آنکه از آسمان روی اقیانوس اطلس فرود بیایند به ارتفاع بالغ بر 65 هزار پایی رسیده بودند. از همین رو، احتمال می رود که خدمه آن در مراحل نخستین سانحه دیدن شاتل فضایی سالم بوده باشند اما به خاطر فشار هوای کابین هوشیاری شان را از دست داده و نبود اکسیژن کافی در ادامه باعث مرگ آنها شده باشد.

اما خود کابین با سرعتی بالغ بر 320 کیلومتر بر ساعت با سطح اقیانوس اطلس برخورد کرده و این اتفاق برای مدت 2 دقیقه و 45 ثانیه بعد از فروپاشی شاتل به طول انجامیده و به همین خاطر مشخص نیست که آیا هیچکدام از فضانوردان توانسته اند هوشیاری خود را در ثانیه های واپسین سقوط بازیابند یا خیر.

3- شمار نسبتا اندکی از مردم این سانحه را به صورت زنده از تلویزیون مشاهده کردند

اتفاقی که سی سال پیش برای شاتل فضایی رخ داد، آنقدر ناخوشایند بوده که بسیاری تصور می کنند میلیون ها نفر از مردم سرگذشت وحشتناک چلنجر را به صورت زنده از تلویزیون مشاهده می کرده اند اما حقیقت این است که این اتفاق بعد از بروزش، توجه مردم را به خود جلب کرد و ویدئوی ضبط شده از آن بود که بارها و بارها دیده شد.

این اتفاق همانطور که گفته شد حدودا در ساعت یازده و سی و نه دقیقه صبح رخ داد و در آن زمان، اغلب مردم یا در مدرسه و دانشگاه بودند یا سر کار. اما ناسا به خاطر نقش مک اولیف در این ماموریت، ترتیبی داد که ویدئوی اتفاق در بسیاری از مدارس پخش شود تا از این طریق زحمات او را مورد قدردانی قرار دهد.

4- بعد از آن اتفاق شایعه شد که کاخ سفید ناسا را تحت فشار قرار داده بود تا در تاریخ 28 ژانویه و همزمان با سخنرانی رونالد ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا در مجمع سازمان ملل متحد، چلنجر را به فضا پرتاب نماید.

مقامات رسمی ناسا، به شدت تحت فشار بودند تا ماموریت چلنجر را که مدت ها به تعویق افتاده بود جلو بیاندازند اما برخی بر این باورند که علت این تلاش و تکاپوی ناسا فشاری بوده که از مقامات بالاتر و به خصوص کاخ سفید صورت می گرفته تا همزمان با سخنرانی ریگان در مجمع سازمان ملل متحدد پرتاب چلنجر اتفاق بیافتد.

بعد از این ماجرا، ریگان بیانیه سالانه خود برای ملت آمریکا را منتشر کرد و در جریان آن ملت را در مورد چلنجر مورد خطاب قرار داد و اینطور گفت:

ما هیچگاه نه آنها و نه آخرین باری که دیدیدمشان را از یاد نمی بریم؛ امروز صبح را می گویم، وقتی که خود را برای این سفر آماده کردند و برای ما دست خداحافظی تکان دادند و زمین را ترک کردند تا به آسمان ها بروند.

5- یک دهه بعد از این سانحه، دو تکه بزرگ از فضاپیما به ساحل آورده شدند

یک روز بعد از ماجرا، تکه های فلزی چلنجر به واسطه عملیات های نجات گردآوری شدند. در ماه مارس سال 1986 میلادی، بقایای فضانوردان در تکه های پیدا شده از کابین کشف گردید.

تمامی قطعات مهم شاتل فضایی سانحه دیده در سال 1986 و همزمان با بسته شدن پرونده مربوط به آن توسط ناسا جمع آوری شده بودند، با این همه، بخش اعظمی از آن در اقیانوس اطلس باقی ماند.

یک دهه بعد، دو قطعه بزرگ از فضاپیما به ساحل Cocoa (یعنی حدودا در 20 مایلی جنوب مرکز فضایی کندی در کیپ کاناورال) آمد و خاطرات آن اتفاق تلخ بار دیگر زنده شد.

ناسا باور دارد آن دو تکه عظیم که طول و عرض یکی از آنها برابر با 3.9 و 1.8 متر بود در اصل به هم وصل بوده اند و به بال سمت چپ شاتل مربوط می شدند. بعد از تایید این امر، قطعات یافت شده همراه با باقی بقایا که تعدادشان از 5000 تکه فراتر می رفت و وزنشان به بیش از صد و ده هزار کیلوگرم می رسید در داخل دو سیلوی خالی موشک قرار داده شدند.