چرا زنان کمتر از مردان حقوق می گیرند؟

با اینکه برای همسطح کردن میزان حقوق دریافتی زنان و مردان ظرف دهه های گذشته تلاش هایی صورت گرفته است، به نظر می رسد این تقاوت هنوز در جای خود پابرجاست. فرانسیس دی بلو و لارنس ام کان، نویسندگان پژوهش تازه ی اداره ی ملی پژوهش های اقتصادی آمریکا، برای پیدا کردن علت این مسئله به واکاوی داده های حقوق و مشاغل از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۰ پرداخته اند. آنها متوجه شدند با افزایش شمار بانوانی که به دانشگاه راه می یابند، فارغ التحصیل می شوند و به بازار کار راه پیدا می کنند، نقش میزان تحصیلات و تجربه ی کاری در تفاوت میان حقوق مردان و زنان کمرنگ تر شده است. به این ترتیب تفاوت باقیمانده را نمی توان با ادعای عدم بهره مندی بانوان از مهارت ها و الزامات اولیه توضیح داد. پس علت چیست؟

پژوهش مورد نظر به این نتیجه رسید که اختلاف موجود میان حقوق مردان و زنان از کمبود نیروی کار زن در برخی مشاغل و صنایع ناشی می شود. این یعنی کاهش تفاوت حقوق مردان و زنان نیازمند آن است که صنایع مردسالار و پردرآمد مثل حوزه های علم، فناوری، مهندسی و ریاضی، به زنان روی خوش بیشتری نشان دهند.

تشویق بانوان به استفاده از هر فرصتی برای آشنایی با این حوزه ها و یادگیری بیشتر درباره ی آنها نیز می تواند راهگشا باشد؛ برخی صنایع هم در سطح حرفه ای و هم در سطح آکادمیک هنوز تحت تسلط کامل مردان باقی مانده اند. این می تواند به افزایش متوسط حقوق نیروی کار نیز کمک کند اما، حتی در صنایع پردرآمد نیز نمی تواند شکاف موجود میان درآمد مردان و زنان را از بین ببرد.

پژوهش یاد شده به فرهنگ نیز اشاره می کند؛ که همچنان به نفع ورود مردان به نیروی کار و اشتغال زنان به امور منزل عمل می کند. در جایی از این گزارش آمده است «شواهد همچنان از منفی بودن بارداری برای موقعیت حرفه ای زنان و پاداش ازدواج برای مردان حکایت دارند. حتی در میان زوج های تحصیل کرده نیز قدرت بیشتر مردان در تعیین موقعیت جغرافیایی خانواده، کماکان عامل مهمی محسوب می شود». پژوهش یاد شده، برای نظریه هایی که عوامل روانی نظیر تمایل مردان به ریسک پذیری بیشتر و یا بی میلی زنان نسبت به مذاکرات پر تنش را عامل کمتر بودن حقوق زنان می دانند کمترین اهمیت را قائل می شود.

اما فرهنگ دقیقاً چگونه حقوق و مزایای دریافتی بانوان را پایین تر، یا حقوق دریافتی مردان را بالاتر می راند؟

آنها متوجه شده اند یکی از عوامل تأثیرگذار مهم در این میان این حقیقت است که زنان معمولاً وقت بیشتری به فعالیت های غیر کاری اختصاص می دهند و در تلاش برای حفظ تعادل میان اولویت های حرفه ای و شخصی خود مثل مراقبت از فرزندان، برنامه ی کاریِ محدود تری دارند.

از جمله جالب ترین یافته های این پژوهش نیز این بوده است که پیشرفت های حاصل شده در نزدیک کردن دریافتی زنان به مردان در مشاغل سطح بالا نسبت به مشاغلی که به مدرک دانشگاهی نیازی ندارند کندتر بوده است. گزارش مذکور، علت احتمالی این امر را این می داند که دور بودن از کار و مشتریان در مشاغل پردرآمد و نیازمند مهارت بالا مثل پزشکی یا وکالت، تاوان بیشتری به همراه خواهد داشت.

از طرف دیگر این نیز می تواند صحت داشته باشد که این دسته از زنان در وهله ی اول این امکان را دارند که وقت بیشتری به فعالیت های غیر کاری اختصاص دهند. زنانی که مشاغل خاص تر و پردرآمد تری دارند معمولاً از لحاظ مزایا، پس انداز، یا کمک خانواده از گزینه هایی برخوردارند که به آنها اجازه می دهد زمان بیشتری از زندگی حرفه ای خود دور باشند؛ حتی اگر به قیمت پایین آمدن حقوق دریافتی شان تمام شود.

محققان این پژوهش خاطرنشان می کنند تبعیض نیز می تواند در این میان نقش داشته باشد. وقتی نوبت استخدام و ترفیع شغلی می رسد، نگرانی از وقت کمتری که زنان به کار خود اختصاص می دهند، یا این تفکر که به نوعی عملکرد پایین تری دارند، می تواند موجب به وجود آمدن بازار کاری شود که در آن زنان برای دستیابی به بالاترین سطوح و پردرآمدترین موقعیت های شغلی با دشواری روبرو می شوند.