تاریخی های خوشمزه: داستان تکامل غذاهای فضایی

حتما تا به حال این سوال برایتان پیش آمده که فضانوردان در سفرهای فرازمینی خود چه غذاهایی می خورند؟ شاید عجیب به نظر بیاید اما غذای مصرفی این گروه بسیار متنوع است و از اسپاگتی های خشک شده و بدون آب گرفته تا برش های مکعبی گوشت را شامل می شود.

غذاهای فضایی باید با شرایط خاصی مطابقت داشته باشند؛ مثلا اینکه به راحتی قابل حمل باشند زیرا انتقال غذا به فضا می تواند بسیار هزینه بر و گران باشد. حتی امروز هم انتقال نیم کیلو مواد غذایی به ایستگاه فضایی بین المللی حدودا ده هزار دلار آب می خورد.

نکته دیگر  اینکه چنین خوراکی هایی باید سرشار از مواد غذایی مفید و سیر کننده باشند چراکه فضانوردان مقدار زیادی کالری را در این محیط و خصوصا در جریان راهپیمایی های خود مصرف می کنند. از همین رو مهندسان ناسا علاوه بر اینکه باید وعده های غذایی فضانوردان را با توجه به فاکتورهای ذکر شده تهیه نمایند باید در نظر داشته باشند که چطور یک غذای خاص می تواند سیستم گوارشی فرد در فضا را تحت تاثیر قرار دهد.

تکنولوژی به خدمت گرفته شده توسط ناسا برای از میان برداشتن این چالش هم در نوع خود بسیار جالب توجه است. فضانوردانی که در ماموریت Mercury مشارکت داشتند، از جمله جان گلن غالبا از مواد نیمه مایع که ظاهر چندان وسوسه برانگیزی هم نداشتند استفاده می کردند و آنها را از طریق نی میخوردند.

جالب است بدانید که بخش اعظمی از غذاهای فضایی و تقریبا تمامی نوشیدنی های مورد استفاده در این محیط به صورت خشک و بدون آب به آنجا برده می شوند و در ادامه شیر، قهوه، آب گریپ فروت و حتی سوپ ها با افزودن اندکی آب به آنها مصرف می شوند.

البته ناسا تا مدت ها هر غذایی را به شکل مکعبی در می آورد: مثلا نان تست مکعبی، برش های مکعبی توت فرنگی و حتی تکه های گوشتی که به این شکل درآمدند همگی بخشی از یک وعده صبحانه را می ساختند. البته کره بادام زمینی و شکلات هم برای مصرف فضانوردان در این ایستگاه موجود است.

یکی از کشفیات قابل توجه در این حوزه پکیج قاشق-کاسه بود که شبیه به یک کیسه پلاستیکی زیپ دار یا کیسه سرم به نظر می آمد و در اصل نوعی پاکت پلاستیکی بود که از غذای خشک پر شده بود و از طریق دریچه ای که در انتهای آن قرار داشت آب خود را از دست می داد و با افزودن آب داغ، محتویات غیرقابل خوردن آن به شکل خوراک مرغ، مرغ و برنج یا اسپاگتی با سس گوشت در می آمد.

نحوه استفاده هم به این شکل بود که دانشمندان آن کیسه را از بخش بالایی اش باز می کردند و قاشق خود را از منفذ کوچکی که در آنجا قرار داشت به داخل می بردند تا از این طریق نگرانی از بابت شناور شدن مواد غذایی در فضا وجود نداشته باشد، چون رطوبت موجود در ظرف باعث می شد که غذا به قاشق بچسبد.

می خواهید بدانید که طعم این غذاها چطور است؟ جالب است بدانید که متاسفانه تا به امروز پاسخ های کمی برای این سوال به ثبت رسیده اند. در یکی از مقالات نشریه Nutrition Today که در سال 1969 میلادی منتشر شد، یکی از دانشمندان ناسا گزارش داد که «فضانوردان از غذایی که برایشان آماده می کنیم لذت می برند».

تنوع این غذاها رضایت بخش بود و حجم و مقدارشان هم آنقدر بود که گرسنگی شان را برطرف کرده و دچار ضعف در عملکرد نشوند. البته به سختی می توان چنین گفته ای را تاییدی بر خوب بودن غذاهای فضایی دانست با این همه، به یاد داشته باشید که غدد چشایی انسان واکنشی متفاوت به غذاها را در فضا از خود نشان می دهند.

کاهش غلظت هوا در کنار خشکی محیط داخل کابین توانایی این غدد در چشیدن را حدود 30 درصد پایین می آورد. با این همه باز آلدرین دیدگاه مثبتی در مورد یکی از پیش غذاهای فضایی یعنی کوکتل میگو دارد.

او بعدها در این باره گفت: این میگوها یکی یکی انتخاب می شوند تا این اطمینان حاصل شود که به اندازه کافی کوچک هستند تا به راحتی از پاکت خارج شوند و واقعا لذیذ هستند.

تا دهه های 1970 تا 80 میلادی، گزینه های ارائه شده در فضاپیماهایی نظیر Skylab و شاتل فضایی بیش از 70 آیتم غذایی را شامل می شدند و ناسا نیز از آشپزهای سرشناس و شناخته شده برای تهیه وعده های غذایی مختلف برای فضانوردان کمک می گرفت.

امروز اما اوضاع فرق کرده و فضانوردان درست مانند عروس و دامادهایی که برای مراسم ازدواج خود تدارک می بینند و برنامه ریزی می کنند به مرکز فضایی جانسون هوستون دعوت می شوند تا در جلسات تست غذا شرکت نمایند و یا به آزمایشگاه سیستم های غذایی فضایی می روند و در آنجا پیشنهادات خود برای نوع غذاهایی که قرار است در جریان ماموریت آتی مصرف نمایند را ارائه می دهند.

یک ماه قبل از شروع ماموریت، غذاها (که وزن آنها با احتساب بسته بندی شان برای مصرف روزانه هر فضانورد به 1.7 کیلوگرم می رسد) بسته بندی شده و آماده می گردند. این بسته ها حاوی موادی است که کاملا یا تا حدودی آبشان گرفته شده است و چاشنی و ادویه های مختلف نیز در ایستگاه فضایی موجود است و می توان به آنها اضافه نمود.