کامپیوتر شخصی زنده است؛ ما در عصر کنونی معنای PC را گم کرده ایم

چند سال پیش مایکروسافت تحت نظر «استیو بالمر» محصولی عجیب رونمایی کرد به نام «سرفس پرو»؛ دستگاهی که نسل های اولش زیانی قریب به یک میلیارد دلار روی دست سازنده آن گذاشت. در آن زمان کسی چندان این محصول را درک نمی کرد، چرا که کامپیوترهای رومیزی و همراه، به راحتی در اختیار همه بودند و سرفس محصولی بی معنی به نظر می رسید.

حالا گفته می شود که این محصول، خلاقانه بوده و حتی اپل هم در دو نمونه، آیپد پروهایش را عرضه کرده است. اپل در این بین ادعایی جالب تر هم دارد؛ سال گذشته مدیر عامل این شرکت بیان کرد که کامپیوتر شخصی مقوله ای بی معنی است و کاربران به راحتی می توانند از آیپد پرو استفاده کرده و آن جایگزین PC کنند.

بر کسی پوشیده نیست که دستگاه های همراه (تبلت و موبایل ها) بسیار محبوب اند و کاربران در سال های اخیر نشان داده اند که نه تنها می توانند از طریق آنها امور روزانه شان را انجام دهند، بلکه حتی قادر هستند کارهای اداری شان را نیز با تبلت ها به سرانجام برسانند. نُت های بسیاری به گوش می رسند که در نهایت تبدیل به یک نوای هم آوا می شوند: «کامپیوتر شخصی مُرده است.»

واقعا شما چنین باوری دارید؟ شاید ما هستیم که نمی دانیم این روزها یک «PC» دقیقا چیست. شاید هم معنای «مرگ تکنولوژیک» را متوجه نیستیم.

اگر نام دیگری بر «گل سرخ» بگذارید، بویش هم تغییر می کند؟

حتماً می دانید که «PC» مخفف کلمات Personal و Computer به معنای «کامپیوتر شخصی» است. PC سرگذشت پرباری داشته و با نگاهی بر همان، به راحتی می توان گفت که چه چیزی یک PC هست و چه چیزی یک PC نیست.

کلمه PC به روزهای ابتدایی دنیای کامپیوترها بر می گردد؛ در آن زمان، کامپیوترها ابزارهایی بسیار عظیم الجثه بودند که گاهی حجم فیزیکی آنها، فضای بیش از یک اتاق را اشغال می کرد. از سوی دیگر، دستگاه هایی هم وجود داشت که یک نفر می توانست آنها را مدیریت کند. سرعت و قدرت بسیار کمتری داشتند اما در عوض محصولاتی یک نفره بودند که اتفاقا در آن روزها برای شان از لفظ «مینی کامپیوتر» هم استفاده می شد.

در نهایت ولی کار به جایی رسید که معنای PC، همراه شد با سیستم عاملی که در کامپیوتر به اجرا در می آمد. مایکروسافت در این میان نقش بزرگی داشت؛ ابتدا با پلتفرم MS-DOS و سپس با سیستم عامل ویندوز. از آنجایی که کامپیوترهای شخصی بسیاری بر بستر سیستم عامل ویندوز شروع به کار کردند و به دست کاربران رسیدند، نام PC به طور کامل به محصولاتی برچسب زده شد که از سیستم عامل های مایکروسافت بهره می بردند و از طرف دیگر، کامپیوترهای اپل با نام مکینتاش یا نام اختصار مک شناخته شدند.

البته موضوعی دیگر هم وجود دارد؛ در آن زمان، مک ها از معماری پردازشی «PowerPC» بهره می گرفتند و تمایزشان هم با کامپیوترهای ویندوزی بسیار بیشتر بود. حالا اپل از پردازنده های اینتل در محصولاتش بهره می گیرد و شما نیز به راحتی قادر هستید ویندوز را در یک کامپیوتر مک نصب کنید. بر همین اساس خط تمایز میان مک و PC به کمترین حد خود رسیده است.

کامپیوترهای شخصی روزی نقش «برادر کوچک» را در صنعت پردازش کامپیوتری ایفا می کردند اما اکنون به بلوغی کامل دست یافته اند؛ هم از لحاظ فضایی که اشغال می کنند و هم از نظر قابلیت هایشان. امروز ولی چنین شده که دنیای کامپیوترهای شخصی، در تقابل با تبلت و تلفن های هوشمند دیده می شود. حتما شما هم می گویید PC دستگاهی است که روی میز قرارش داده و با آن شروع می کنید به کار کردن؛ دستگاهی که یک تبلت یا موبایل یا حتی ساعتی هوشمند نیست.

PC واقعا چیست؟

در حال حاضر این مخفف دیگر معنای مشخصی ندارد. هر کس آن را به گونه ای تفسیر می کند؛‌ معمولا همچنان بر اساس سیستم عامل. به طور عمومی، این لفظ هنوز به کامپیوترهای دسکتاپ یا لپ تاپ تعلق می گیرد که از سیستم عامل ویندوز برخوردارند. این موضوع کمی غیرمنصفانه است؛ مخصوصا در حق کامپیوترهای مبتنی بر لینوکس یا سیستم عامل کروم. حتی اپل هم این روزها، آیپد پروهایش را به عنوان رقیبی برای مک و مک بوک های خودش معرفی می کند و به رقابت «همراه» در برابر «رومیزی» شدت می دهد.

بیایید کمی جدی تر به مسئله نگریسته و ببینیم معنا و مفهوم کامپیوتر شخصی چیست. «Merriam-Webster» عبارت کامپیوتر شخصی را چنین معنا می کند: «کامپیوتری چند منظوره که به یک ریزپردازنده مجهز شده، و طراحی گشته تا نرم افزارهای تجاری را برای یک کاربر به اجرا درآورد.» همین وب سایت در جای دیگری تعریف کامپیوتر شخصی را، دستگاهی می داند که کوچک باشد و کاربر بتواند به راحتی آن را از جایی به جای دیگر منتقل نماید. توجه داشته باشید که نه اشاره ای به معماری سخت افزاری می شود، نه فرم ظاهری و نه حتی سیستم عامل.

عبارت «چند منظوره» در تعریف کامپیوتر شخصی استفاده شده است. این تعریف، کامپیوترهای شخصی که به منظور سرور استفاده می شوند را در یک سو، و ساعت های هوشمند که اکنون می توان گفت کوچک ترین فرم از پردازش کامپیوتری کاربردی هستند را در سوی دیگری جای می دهد. تبلت ها و تلفن های هوشمند که در میانه ی این تعریف جای می گیرند.

پردازش کامپیوتری شخصی، در دهه اخیر به شکل تاثیر گذاری تغییر جهت داده است. در حال حاضر بسیاری از کارهایی که آنها را در سال های پیش، در کامپیوترهای شخصی دسکتاپ و لپ تاپ انجام می دادیم، حالا در موبایل های هوشمند قابل انجام هستند. خودتان نام ببرید؛ از گشتن در وب گرفته تا ارسال ایمیل و حتی ادیت فایل های ویدیویی.

دلفریبی کنونی موبایل ها، باعث شده فکر کنیم کامپیوترهای شخصی به پایان راه رسیده و مُرده اند. چنین تفکری به این دلیل به وجود آمده که فروش کامپیوترهای رومیزی کاهش یافته. چرا؟ به این دلیل که همه کار می توانید با تبلت و تلفن هوشمندتان انجام دهید. فکر نمی کنید همین ابزارها، کامپیوترهای شخصیِ قرن بیست و یکم هستند؟

اما کامپیوترهای سنتی تر، همان دسکتاپ و لپ تاپ ها چطور؟ آیا می توانیم بگوییم که گونه سنتی رایانه ها منسوخ شده و مرده است؟

دوباره می رسیم به همان بحثی که هر کس، تصور و تعریف متفاوتی از PC دارد. تحلیلگران و موسسه های آماری خبر می دهند که میزان فروش کامپیوترهای رومیزی و لپ تاپ دوره به دوره کاهش پیدا می کند اما نمی توان گفت که آنها به پایان خط رسیده اند. این حالت تا حد زیادی اغراق آمیز است.

کمی بالاتر، معنای کامپیوتر شخصی را با هم مرور کردیم. حالا بیایید معنای «مرگ» را با هم واکاوی کنیم. هرچند، این کار در دنیای تکنولوژی اندکی دشوار است. ساده ترین تعریف از مرگ در دنیای فناوری، این است که یک سرویس یا محصول دیگر مشتاقی برای بهره گیری از آن نداشته باشد. برخی معنای مرگ تکنولوژیک را زمانی می دانند که یک محصول دیگر برای سازنده اش فایده ی مالی نداشته باشد.

ولی صادقانه که به پیرامون خود بنگریم، می بینیم که شاید مشتاق این محصولات کمتر شده یا سود سازنده ها پایین تر آمده باشد، ولی به هیچ عنوان نمی توان لفظ «غیر کاربردی» را در مورد آنها به کار برد. ویندوز، لینوکس، کروم و OS X؛ به نظر شما واقعا این سیستم عامل ها در حال مرگ بوده، غیر کاربردی هستند و آماده اند تا منسوخ شوند؟

هرچقدر هم که بگوییم تلفن های همراه و تبلت ها محصولاتی پویا شده اند و در آینده قدرت پردازشی شان نیز افزایش پیدا می کند، باز هم این محصولات از نظر توانمندسازی، نمی توانند به قابلیت های دوستان قدیمی ما نزدیک شوند.

اگرچه اپل ادعا می کند که آیپد پرو می تواند جایگزین لپ تاپ شما شود و اندروید هم تلاش می کند در این زمینه خودش را به مایکروسافت و اپل برساند، ولی باز هم هیچکدام نمی توانند در زمینه امور چند وظیفه ای، به گرد پای کامپیوترهای شخصی سنتی برسند؛ چه کامپیوتر ویندوزی و چه OS X. استفاده از لوازم جانبی در گجت های جدید همچنین یک نقطه بسیار دشوار دیگر است.

تا اینجای کار حتی به محدودیت های سیستم عامل و سخت افزار موبایل ها و تبلت ها نیز نپرداخته ایم. شما با خرید یک موبایل اندرویدی یا آیفون، نمی توانید سیستم عامل دیگری را تجربه کرده و یا سخت افزار دستگاه خود ارتقا دهید.

دنیای تکنولوژی مرگ های بسیاری را به چشم دیده است. اکنون تلگراف یک مرده تلقی می شود. ارسال فکس کاغذی در حال منسوخ شدن است و حالا دیگر کسب و کارهای واقعا قدیمی را می بینید که هنوز یک دستگاه فکس در گوشه ی اتاقی دارند. کامپیوترهای شخصی چطور؟ شاید فروش آنها مانند گذشته بالا باقی نمانده باشد اما به هیچ عنوان نمی توانیم بگوییم PC (به معنای عمومیت کامپیوترهای شخصی، نه فقط ابزارهای ویندوزی) به پایان راهش رسیده و وقت خداحافظی با آن است.

بسیاری از ما هنوز با کامپیوترهای شخصی زندگی می کنیم. باور کنید همین مقاله با یک تبلت نوشته نشده است و تا وقتی از یک محصول استفاده می شود، سازندگان در فکر جذابیت بخشیدن به آن و البته یافتن راهکاری برای فروختنش خواهند بود.

بسیار بعید خواهد بود اگر تا ده سال دیگر، فروش کامپیوترهای سنتی به نزدیک صفر برسد. مگر اینکه در این زمان، در دنیای تکنولوژی اتفاقی شگرف رخ دهد که بتواند نیازهای مختلف را به طور کامل پوشش دهد.

حتی در آن زمان هم بعید به نظر می رسد اگر بتوانیم بگوییم کامپیوترهای شخصی کارشان تمام شد. همین ابزارهای سنتی در حال تغییر شکل دادن هستند و شاهد حضور گسترده ی محصولات دو-در-یک یا هیبریدی بوده ایم. حتی در امر سیستم عامل ها نیز یک دگرش بزرگ می بینیم. در آینده شاید استفاده کامپیوترهای شخصی به انجام کارهای حرفه ای تر محدود شود که نمی توان آنها را توسط تبلت و موبایل ها انجام داد. در آن زمان کامپیوترهای شخصی سنتی، تبدیل به ابزارهایی تک منظوره برای کاربران حرفه ای تر می شوند و حالت «چند منظوره» خود را برای کاربران عادی از دست می دهند. تاریخ هم ثابت کرده که گجت های تک منظوره، اگرچه بازاری کوچک دارند اما این تقاضا همواره برایشان وجود خواهد داشت.

بیایید نوع نگاه مان به آنچه در ذهن «PC» می پنداریمش، تغییر دهیم. مرزهای میان کامپیوتر شخصی و موبایل از بین رفته اند. هر کدام هم نسبت به دیگر، برتری و ضعف هایی دارد. لپ تاپ ها سبک و باریک تر شده اند در حالی که قابلیت ها و قدرت پردازشی تبلت ها بالاتر رفته.

PCها، مظهر پردازش کامپیوتری شخصی (Personal Computing) هستند اما در دنیای دیجیتالی امروز ما، هیچ گجتی شخصی تر از تبلت، موبایل و ساعت هوشمندمان نیست.