تغییر اقلیم و خطراتی که می آفریند؛ چه می توان کرد؟ [قسمت اول]

دیروز ناسا رسما اعلام کرد که 2016، گرم ترین سال کره زمین طی چند قرن اخیر بوده است و مقصر آن هیچکس نیست جز تک تک ما انسان هایی که با کره زمین به بدترین شکل ممکن برخورد می کنیم!

از طرفی مراسم آغاز دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ ساعاتی شروع شد و او حالا رسما رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا به حساب می آید، شخصی که معتقد است چیزی به نام تغییر اقلیم حقیقت ندارد و چینی ها آن را راه انداخته اند.

از نگاه ترامپ و احتمالا وزرایش، این مسائل پیش پا افتاده هستند و در همین حین، زمین به سرعت در حال گرمتر شدن است. افزایش چند درجه ای دمای کره زمین یک فاجعه خواهد بود و سبب می گردد تا انسان حتی برای تامین نیازهای ابتدایی خود نظیر غذا هم دچار مشکل شود.

اما ابعاد این واقعه در چه حد بزرگ خواهد بود و چه مواردی را لازم است در مورد تغییر اقلیم بدانیم؟ در ادامه این مقاله سعی داریم به پرسش های مهمی که پیرامون این مسئله وجود دارد پاسخی کوتاه و کافی بدهیم.

کره زمین چقدر داغ تر شده است؟

پاسخ کوتاه: از قرن 19 تا به امروز، تقریبا 1.7 درجه سانتی گراد.

دانشمندان تخمین زده اند که از سال 1880 تا به امروز، دمای کره زمین تقریبا 1.7 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. این رقم را می توان به کل سطح زمین های خشک، کوهستان ها، اقیانوس ها، یخچال ها و قطب ها تعمیم داد.

این رقم ممکن است کم به نظر برسد اما در حقیقت یک فاجعه است. به خاطر همین 1.7 درجه سانتی گراد، یخ های قطب در حال ذوب شدن هستند و سطح آب اقیانوس ها نیز در حال افزایش است.

میزان گرمایی که توسط انفجار اتمی هیروشیما تولید شد را تصور کنید. حالا این رقم ضرب در عدد 400000، می شود میزان گرمایی که انسان فقط در یک روز تولید می کند.

دانشمندان می گویند اگر تولید گازهای گلخانه ای با همین روند ادامه پیدا کند، دمای کره زمین تا 8 درجه سانتی گراد هم ممکن است افزایش پیدا کند و زمانی که به این نقطه برسیم، زمین قطعا جای مناسبی برای مسکن گزیدن 7 میلیارد انسان نیست.

آیا به دردسر بزرگی افتاده ایم؟

پاسخ کوتاه: نسل های آینده دردسری بزرگ را تجربه می کنند، دردسری بسیار بزرگ.

شاید امروز به جز آلودگی هوا و تنفس دشوار در هوای نفرت انگیز شهری هیچ مشکل بزرگ دیگری را احساس نکنید اما نسل های آینده، فرزندان و نوادگان شما باید با نتیجه سهل انگاری های امروز ما دست و پنجه نرم کنند.

طی 25 تا 30 سال آینده، بارش ها در برخی مناطق کره زمین بسیار سنگین می شود و فاصله بین بارش ها هوا به سرعت گرم شده و زمین هم خشک می شود. توفان ها و گردبادها احتمالا کمتر اتفاق می افتند اما شدت و قدرتِ به مراتب بیشتری خواهند داشت. لازم به ذکر نیست که با افزایش سطح آب اقیانوس ها چه خسارات گسترده ای وارد می شود.

به بیانی دیگر، اگر رویه همینطور ادامه پیدا کند، خطرات بسیار عمیق و گسترده ای انسان ها را تهدید خواهد کرد. دولت ها در سراسر جهان کنترل اوضاع را از دست خواهند داد، موجی از پناهندگان و مهاجرین به سوی کشورهای با ثبات تر هجوم خواهند آورد و ششمین انقراض بزرگ کره زمین سرعت بیشتری به خود می گیرد.

بله، جای تعجب نیست، ما در دوره ششمین انقراض بزرگ زمین زندگی می کنیم و آنچه در موردش صحبت می کنیم می تواند منجر به از بین رفتن بی شمار گونه حیاتی در سراسر جهان شود که ساختار کنونی زمین را شکل داده اند و بدون آن ها چرخه حیات ناقص می شود.

شهرهای بزرگ در حاشیه اقیانوس ها به زیر آب می روند و زمین خشکی که انسان بتواند روی آن ساکن باشد بسیار کمتر از گذشته خواهد شد. تصور کنید که چه شهرهای بزرگی ممکن است به این سرنوشت دچار شوند.

با این حال، خطرات بزرگ تر ممکن است صدها سال دیگر روی دهند اما اگر از امروز انسان آماده مقابله نباشد، بعید نیست که صدها سال دیگر نیویورک، لس آنجلس، بخش های اعظمی از ایتالیا، استرالیا، هلند و ده ها کشور دیگر زیر آب باشند.

چه کاری می توانیم از دست ما بر می آید؟

پاسخ کوتاه: کمتر سوخت مصرف کنید.

احتمالا هر بار پس از برخورد با این مقوله به خودتان گفته اید خب به ما چه. در حقیقت، عمده گازهای گلخانه ای تولید شده توسط سازمان ها، کارخانه ها و شرکت های بزرگ تولید می شوند و نه یک شخص که من و شما باشیم.

اما نه، همه ما در این فاجعه جهانی نقش داریم و نمی توانیم مقصر را شخصی دیگر بدانیم. با چند کار ساده نه تنها می توانید سهم خود را در این بین ادا کنید، بلکه پول و سرمایه تان هم ذخیره خواهد شد.

با نصب واشرها، جلوگیری از نشتی گاز (به همان میزان بسیار اندکی که آزاد می شود و کشنده هم نیست)، نصب ترموستات هوشمند، استفاده از لامپ های کم مصرف، کاهش استفاده از برق، کاهش استفاده از وسایل شخصی و روی آوردن به وسایل نقلیه عمومی، دور ریختن کمتر غذاها و مصرف کمتر گوشت، هر انسانی می تواند نقش خود را در این میان ایفا کند.

شاید اما بزرگ ترین کاری که هر شخصی می تواند انجام دهد، کمتر پرواز کردن باشد. شاید اگر سالانه یک یا دو بار کمتر با هواپیما پرواز کنید، می توانید به اندازه همه موارد بالا روی هم، بیشتر انرژی را ذخیره کنید.

اگر می خواهید هزینه کنید و امکانات آن را در شهر خود دارید، یک خودروی هیبریدی بخرید و یا پنل های خورشیدی روی سقف خانه تان قرار دهید.

با این حال، به عنوان یک شهروند باید آگاه باشید که این مشکلات بدون عظم ملی و دولتی قابل حل نیست و هر چقدر هم که شهروندان نخواهند از ماشین های خود استفاده کنند و یا هواپیما سوار نشوند، مشکل تغییر اقلیم برطرف نمی شود.

بهبود سیستم های حمل و نقل، کاهش آلودگی هوای شهری، در دسترس قرار دادن بهترین و به روزترین امکانات، بهبود تولید صنایع و... همگی حقوق شما بوده. به بیانی دیگر، زمین خانه شما است، در حفظ آن کوشا باشید.

آیا مصرف کمتر گوشت، کمکی می کند؟

پاسخ کوتاه: بله، به خصوص گوشت گاو.

کشاورزی در هر حالت خود گازهای گلخانه ای تولید می کند که سبب گرم شدن زمین می شوند اما تولید گوشت بسیار مضر است، به خصوص گوشت گاو که دشمن محیط زیست خطاب می شود.

گله گاوها برای تامین خوراک خود باید بخش اعظمی از مراتع و جنگل ها را نابود کنند. برای تامین فضای مورد نیاز آن ها، درخت ها قطع و یا سوزانده می شوند که این مسئله خود به تنهایی افزایش دی اکسید کربن را سبب می شود.

تولید کود و انواع غذاهای دیگر نیز خود نیازمند حجم عظیمی از آب خواهد بود. گاوها هم در نتیجه هضم غذای خود، گازهای بسیاری نظیر متان تولید می کنند که یک گرمای کوتاه مدت را سبب می شود.

با افزایش جمعیت در کره زمین، مصرف گوشت هم بیشتر و بهتر می شود و هر چه اوضاع اقتصاد رو به بهبود می رود، مردم هم دست بازتری برای خرید گوشت و مصرف آن دارند. این یعنی افزایش تقاضا.

در بهترین حالت ممکن چه اتفاقی خواهد افتاد؟

پاسخ کوتاه: اتفاقات پیش بینی نشده بسیاری ممکن است نجات مان دهند.

در بهترین حالتی که دانشمندان متصور شده اند، اتفاقات متعددی ممکن است پیش آید: زمین به گازهای گلخانه ای عادت می کند، حیوانات و گیاهان خودشان را با این تغییر اجتناب ناپذیر وفق می دهند، انسان ها بالاخره تولید این گازها را کنترل کرده و انقلاب های تکنولوژی اتفاق می افتد تا جلوی گرم تر شدن زمین گرفته شود.

بسیار خوش بینانه است، اما به هر حال باید آن ها را هم در نظر داشت.

در بدترین حالت ممکن چه اتفاقی خواهد افتاد؟

پاسخ کوتاه: پیش بینی ها بسیار است و عمق فاجعه نامشخص.

پاسخ به این سوال واقعا دشوار است. به همین خاطر دانشمندان از سراسر دنیا ملتمسانه می خواهند که مصرف انرژی کاهش پیدا کند تا شاهد هیچ یک از این پیش آمدها نباشیم.

بزرگ ترین ترس، از بین رفتن زنجیره های تامین غذا، افزایش قیمت غذا و قحطی در سراسر جهان است. باقی موارد هم که کمی بالاتر به آن ها اشاره شد. اگر مشکلات برطرف نشود، به نوبت و طی سال های پیش رو ممکن است با همه آن ها درگیر شویم.

آیا یک انقلاب تکنولوژی می تواند کمکی کند؟

پاسخ کوتاه: وقتی بیل گیتس می گوید روی آن حساب نکنید، ما چه می توانیم بگوییم؟

با توجه به اینکه دولت کشورهای پیشرفته، شرکت های نام آور حوزه تکنولوژی و سرمایه داران در حال تمرکز روی این اتفاق هستند، می توان امیدوار بود که فناوری بتواند تا حدودی در برابر این فاجعه قد علم کند.

اما بیل گیتس، یکی از ثروتمندترین و البته تکنولوژیک ترین انسان های روی کره زمین می گوید چندان روی این مسئله حساب نکنید، مگر آنکه همه سرمایه و پول های مان را برای تحقق چنین مسئله ای هزینه کنیم.

با این حال، گویا جنگ و ثروت اندوزی و اختلاس برای دولت مردان و سرمایه گذاران بسیاری از کشورها نفع بیشتری به دنبال دارد.