به بهانه تعلیق صدور ویزای آمریکا برای ایرانیان؛ نگاهی به کارآفرینان ایرانی در سیلیکون ولی

«زمانی یک مسلمان ایرانی بی هویت در این کشور بودم، حالا اما نایب رئیس شرکتی هستم که بالغ بر 200 استارتاپ به ارزش بیش از 20 میلیارد دلار را تحت پوشش خود قرار داده و هزارن شغل را در این سرزمین ایجاد کرده است!»

این متن سراسر گلایه را پژمان نوزاد، کارآفرین ایرانی ساکن سیلیکون ولی توییت کرده و برای آنکه اعتراضش را نسبت به قوانین عجیب و غریبی که این اواخر زمزمه تصویب شان در آمریکا شنیده می شود، به گوش باعث و بانی اش برساند، دونالد ترامپ را هم در آن منشن کرده است.

ماجرای این قانون کذایی چیست؟

روز گذشته دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا برای حفاظت از مردم این کشور در برابر حملات تروریستی دستور اجرایی تازه ای را به امضا رساند که به موجب آن ورود پناهجویان به خاک این کشور برای مدت 4 ماه به حالت تعلیق در می آید و بازدید شهروندان هفت کشور با اکثریت مسلمان از جمله ایرانیان از آمریکا نیز موقتا ممنوع می گردد.

مفاد این دستور که روز گذشته نیز به امضای ترامپ رسید بدین شرح است:

• تعلیق برنامه اجازه ورود پناهندگان به آمریکا برای ۱۲۰ روز
• ممنوعیت ورود پناهندگان سوری تا زمان اعمال "تغییرات جدی" که "با منافع ملی سازگار است."
• تعلیق ۹۰ روزه ورود از عراق، سوریه و کشورهایی که "موضوع نگرانی" هستند. در این دستور مستقیما از ایران نام برده نشده اما به قوانینی اشاره می کند که احتمالا شامل حال ایرانی ها هم خواهد شد.
• اولویت بندی ادعاهای پناهندگی در آینده «براساس سرکوب مذهبی» اگر شخص بخشی از یک اقلیت مذهبی در کشورش باشد.
• تعلیق فوری برنامه ای که به مهاجران اجازه می داد ویزای خود را بدون حضور در مصاحبه تمدید کنند.

گفتنی است این ممنوعیت شامل حال افرادی که کارت سبز یا تابعیت آمریکایی دارند، نمی گردد.

در هر حال این دستور اجرایی اعتراض بسیاری از مهاجران ساکن در آمریکا و گروه های حقوق بشر را به دنبال داشت تا جایی که این تدابیر را تبعیض آمیز خواندند و گفتند که باعث سرگردانی پناهجویان در نواحی خطرناک می شود و وجهه ایالات متحده به عنوان سرزمین مهاجران را خدشه دار می کند.

اما چهره های مطرح آمریکایی در بخش های مختلف نظیر تکنولوژی و سینما نیز به این دستور واکنش نشان دادند؛ برای مثال مارک زاکربرگ بنیانگذار فیسبوک هم در یادداشتی طولانی در پروفایل خود در این سایت نوشت که "نگران" دستورات اجرایی رئیس جمهور است و اشاره کرد که او مثل خیلی دیگر از آمریکایی ها از نسل مهاجران است.

همزمان شماری از برندگان جایزه نوبل و چهره های برجسته دانشگاهی در آمریکا از چنین طرحی انتقاد کردند و نامه ای سرگشاده را در این باره منتشر کردند که به امضای ده برنده جایزه نوبل و ده ها دانشگاهی دیگر از جمله تعدادی ایرانی شامل مریم میرزاخانی از دانشگاه استنفورد رسید. آنها در نامه خود این دستور را «تبعیض آمیز» خواندند چون به طور «غیرمنصفانه ای گروه بزرگی از مهاجران و غیرمهاجران را براساس ملیت هدف می گیرد که همه آنها دارای اکثریت مسلمان هستند.»

در باب ناعادلانه بودن این طرح هیچ تردیدی نیست و اگر کمی منصفانه قضاوت کنیم، روشن است که نمی توان همه مردمان یک سرزمین را به خاطر تخطی عده انگشت شماری از آنها با محرومیت روبرو ساخت، اما بحث برسر آن است که در هیچ برهه ای از تاریخ هیچکدام از افرادی که در خاک کشورهای اروپایی یا آمریکا دست به اقدامات خرابکارانه یا تروریستی زده اند ایرانی نبوده اند. بلکه در مقابل مهاجران هموطن مان بلند مرتبه ترین جایگاه ها را در موسسات علمی و آموزشی این کشورها به خود اختصاص داده و اند و به پاس خدمات ارزنده ای که تقدیم به جامعه بشریت نموده اند نام کشورمان را در مهم ترین مجامع علمی دنیا بر سر زبان ها انداخته اند.

همین حالا می توان در گوشه گوشه سیلیکون ولی استارتاپ هایی را پیدا کرد که یا موسس شان و یا دست کم یک یا چند نفر از اعضایشان را آمریکایی های ایران تبار تشکیل می دهند.

در ادامه نگاهی خواهیم داشت به کارنامه برخی کارآفرینان ایرانی ساکن در آمریکا و پیامدهای! حضورشان در خاک این کشور.

علی پرتوی

پرتوی از مشاوران و سرمایه گذاران استارتاپ های مطرحی چون دراپ باکس (که هم اکنون بالغ بر 9000 کارمند دارد) و از هم بنیانگذاران شرکتی به نام Code.org است. او سابقه تصدی پست های دیگری چون مشاور نرم افزاری شرکت اوراکل، سرپرستی و نظارت بر پروژه MSN Keywords در مایکروسافت، مدیریت واحد توسعه کسب و کار مای اسپیس و مدیرعاملی شرکت iLike را دارد که نوعی شبکه اجتماعی مخصوص موسیقی بود و در سال 2009 میلادی توسط مای اسپیس خریداری شد.

علی پرتوری مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم رایانه از دانشگاه هاروارد دریافت کرده است و حتی پتنت هایی در زمینه پیدا کردن موسیقی در شبکه های اجتماعی به ثبت رسانده.

پرتوی در پروفایل لینکدین خود اینطور نوشته که از هم بنیانگذاران یک شرکت غیرانتفاعی به نام Code.org است و آن را با کمک برادر خود هادی راه اندازی کرده. این شرکت با هدف تشویق افراد خصوصا دانش آموزان آمریکایی برای یادگیری علوم رایانه در سال 2012 میلادی تاسیس شد.

مجموع هزینه صرف شده برای این استارتاپ از زمان تاسیس تا پایان سال 2015 میلادی برابر با 26.3 میلیون دلار بوده و حالا بالغ بر 60 نفر در آن فعالیت دارند.

از جمله اهداف ذکر شده برای فعالیت های این شرکت در صفحه درباره ما آن می توان به بالا بردن سطح علاقمندی و توجه دانش آموزان به مقوله کد نویسی و بالا بردن تنوع جنسیتی شان در این رشته اشاره نمود.

همانطور که تایید می کنید، استارتاپ پرتوی هدفی جز خدمت به شهروندان آمریکایی ندارد و چه تلاشی بهتر از آنکه کودکان یک سرزمین را با یکی از پیش رو ترین علوم روز آشنا نمود.

علی روغنی

روغنی از شرکای کمپانی سرمایه گذار Y Combinator است و پیشتر به عنوان مدیر ارشد عملیاتی و مدیر ارشد مالی توییتر با این شبکه اجتماعی همکاری کرده است. در استودیوهای پیکسار نیز آقای روغنی پست های کلیدی متعددی را در اختیار داشت که از آن جمله می توان به مدیر ارشد مالی و همچنین معاون ارشد برنامه ریزی استراتژیک آن اشاره نمود.

این متخصص ایرانی مدرک کارشناسی ارشد خود در رشته مدیریت کسب و کار را از دانشگاه استنفورد دریافت کرده و دوران کارشناسی را نیز در همین دانشگاه گذرانده است. اما بهتر است در اینجا به ذکر توضیحاتی در مورد Y Combinator و نقش کلیدی آن بر اقتصاد آمریکا بگوییم. این شرکت در اصل یک شتاب دهنده است که در سال 2005 میلادی تاسیس شد و کارش سرمایه گذاری و کمک به رشد استارتاپ ها در خاک آمریکاست و تاکنون بسیاری از این استارتاپ ها را در رسیدن به اهدافشان یاری داده است.

شروین پیشه ور

شروین از هم بنیانگذاران و رئیس هیئت مدیره شرکت هایپرلوپ وان است و همزمان از موسسان شرکتی به نام Sherpa Capital نیز به شمار می رود که در اصل یک کمپانی سرمایه گذار است و پیشتر به رشد نام های مطرحی نظیر اوبر و Airbnb کمک کرده است.

او به عنوان سرمایه گذار فرشته تا کنون سرمایه بالغ بر 60 شرکت را برای رشد و بالندگی تامین نموده است. گفتنی است آقای پیشه ور از جانب دولت آمریکا به عنوان آمریکایی برجسته سال 2012 انتخاب شد و از اعضای شورای جهانی کارآفرینان سازمان ملل متحد محسوب می شود. وی همچنین به عنوان سفیر کارآفرینی مسئول خاور میانه و روسیه در وزارت کشور آمریکا فعالیت نموده است.

پژمان نوزاد 

وی از شرکای بنیانگذار در شرکتی به نام Pear است که در سال 2013 میلادی تاسیس شد و کارش اعطای سرمایه به بنیانگذارانی است که ایده هایی ناب در سر دارند و قصد دارند شرکت های بزرگی را راه اندازی نمایند. آقای نوزاد همچنین از سرمایه گذاران دراپ باکس است و با تزریق سرمایه به استارتاپ سازنده دستیار دیجیتالی Soundhound (تا به حال حدود 200 نفر در استارتاپ مربوط به آن مشغول به کار شده اند) آن را به نقطه خوبی از پیشرفت رساند.

بابی یزدانی

آقای یزدانی از بنیانگذاران Cota Capital است که روی شرکت های خصوصی و دولتی فعال در صنعت تکنولوژی آمریکا سرمایه گذاری می کند. بابی در سال 2014 میلادی روی بیش از 100 شرکت خصوصی سرمایه گذاری کرد و از سوی شرکت CB Insight Masimo در میان دو هزار سرمایه گذار فرشته جایگاه نخست را از آن خود نمود. بابی در تهران متولد شده و تحصیلات دبیرستان خود را در انگلستان سپری کرده. او دارای مدرک کارشناسی از رشته ریاضیات کاربردی دانشگاه برکلی است.

امید کردستانی

امید از جمله نخستین کارکنان گوگل بود و تا پیش از آنکه این شرکت به درآمد 20 میلیارد دلاری امروزش برسد مدیریت کسب و کارهای آن را بر عهده داشت. او هم اکنون به استارتاپ های بیشماری مشاوره می دهد که از آن جمله می توان به توییتر و اسپاتیفای اشاره نمود. وی همچنین از شرکت های غیرانتفاعی که در زمینه آموزش و بهداشت فعالیت می کنند نیز حمایت مالی به عمل می آورد.

او کارش در سیلیکون ولی را به عنوان مدیر بازاریابی محصول اچ پی آغاز کرد و از جمله نخستین کارکنان شرکت Netscape محسوب می شد که دست آخر نیز سمت معاونت آن را در اختیار گرفت. وی دارای مدرک کارشناسی در رشته مهندسی برق از دانشگاه سن خوزه است و مدرک MBA خود را هم از دانشگاه استنفورد دریافت کرده.

نام هایی که به آنها اشاره شد تنها قطره ای از دریای عظیم نوابغ و مغزهای متفکر ایرانی هستند که در گوشه گوشه دنیا به بشریت خدمت میکنند و تلاش دارند که گره ای از مشکلات علمی آن را با دستان توانمند خود باز کنند.