حاصل تلاش 7 ساله اخترشناسان: ویدیویی از سامانه ستاره ای بیگانه با چهار اگزوپلنت

در فاصله حدود 129 سال نوری در راستای صورت فلکی اسب بالدار (پگاسوس) سامانه ستاره ای نسبتاً جوانی به نام HR8799 قرار دارد. از سال 2008، چهار اگزوپلنت در این سیستم شناسایی شدند که نخستین نمونه های رصد شده از طریق تصویربرداری مستقیم به شمار می روند.

به مرور زمان، اخترشناسان به این نتیجه رسیدند که چهار سیاره مورد بحث در حالت تشدید مداری با یکدیگر قرار دارند، به گونه ای که به نسبت 1:2:4:8 دور ستاره خود می گردند، یعنی مدار گردش آنها کاملاً با یکدیگر متناسب است.

این پدیده در بین سامانه های ستاره ای شناخته شده تا آن زمان کاملاً منحصر به فرد بود و بنابراین «جیسون وانگ» فارغ التحصیل دانشگاه برکلی در بازوی تحقیقاتی NExSS ناسا تصمیم گرفت ویدیویی را از آن تهیه کند. وانگ با استفاده از تصاویر بدست امده از رصدخانه کِک (W. M. Keck) طی مدت هفت سال، توانست وضعیت این سامانه را به تصویر بکشد.

همانطور که می بینید ستاره مرکزی پوشانده شده تا نور آن مانع مشاهده سیاره ها نشود. اگرچه این ویدیو گردش مداری کامل را در بر نمی گیرد، اما به زیبایی تشدید مداری این چهار سیاره را نشان می دهد. ثبت کامل گردش این سامانه به چندین دهه یا حتی سده زمان نیاز دارد.

گفتنیست نخستین تصویر از اگزوپلنت های مورد بحث توسط دکتر کریستین مارویس از مؤسسه اخترفیزیک هرزبرگ در کانادا به ثبت رسید. او در سال 2008 سه سیاره b و c و d را در این سیستم با استفاده از روش تصویربرداری مستقیم ثبت نمود.

طبق شواهد موجود، این سیاره ها را می توان غول های گازی به شمار آورد که ابعاد و وزن آنها برابر با یکدیگر است، اما تقریباً 1.2 برابر بزرگ تر از مشتری و 7 تا 10 بار سنگین تر از آن هستند.

مشاهدات بعدی در سال 2009 و 2010 چهارمین سیاره در این سامانه را نیز آشکار ساخت که با نام e مشخص شده و فاصله کمتری با ستاره خود دارد. با این حال، فاصله آن با ستاره اش تقریباً 15 برابر بیشتر از فاصله زمین تا خورشید است و بنابراین یک دور گردش کامل مداری آن نزدیک به 49 سال زمینی طول می کشد.

لازم به ذکر است با توجه به مدار عریض سیاره های این سامانه به خاطر ابعادشان، سیستم فوق پایداری چندانی ندارد و به همین دلیل اخترشناسان با زیر نظر گرفتن HR8799 می توانند اطلاعات ارزشمندی در مورد نحوه تشکیل سامانه های ستاره ای و از بین رفتن آنها کسب نمایند.