کاهش شدید پوشش یخی قطب جنوب؛ دانشمندان توضیحی ندارند

تقریباً هر ماه، گزارش های ناخوشایندی از وضعیت یخ های شمالگان می شنویم، ولی برخلاف انتظار، پوشش سفیدرنگ نواحی جنوبی با وجود گرمایش کلی زمین، پایداری خوبی داشته. امسال اما قطب جنوب سیاره مان وضعیت مناسبی ندارد و دانشمندان هم دلیل آن را نمی دانند.

اکنون منطقه جنوبگان اواخر تابستان را می گذارند، یعنی زمانی که پوشش یخ به حداقل مقدار سالانه اش می رسد. امسال، رکوردی عجیبی ثبت شده و با اختلاف زیاد، کمترین مقدار یخ از زمان پوشش ماهواره ای منطقه یعنی از سال 1979 را شاهد هستیم.

در نخستین روز ماه مارس سال 2017 وسعت یخ مناطق قطبی جنوب به حدود 2.188 میلیون کیلومتر مربع رسیده، در حالی که رکورد کمترین مقدار قبلی یعنی 2.296 میلیون کیلومتر مربع در تاریخ 28 فوریه سال 1997 ثبت شده بود، که اختلاف فاحش 0.12 میلیون کیلومتر مربعی را نشان می دهد.

«سسیلیا بیتز» یکی از محققین دانشگاه واشنگتن می گوید «این وضعیت بسیار نامعمول است». او اظهار داشت نشانه های اولیه این وضعیت در اواخر سال 2016 مشاهده شد:

در فصل زمستان این منطقه که باید شاهد رشد و افزایش مقدار یخ باشیم، دیدیم این روند متوقف شده و کاهش وسعت یخ در ماه اکتبر تا حد زیادی افزایش یافت. نهایتاً در اوایل نوامبر سال گذشته میلادی به رکوردهای جدیدی رسیدیم.

این روند، برخلاف وضعیت عمومی و درازمدت جنوبگان است. در این منطقه شاهد افزایش سالیانه رشد یخ بوده ایم و در واقع وسعت یخ این قاره در ماه اکتبر 2014 به بیشترین مقدار خود رسید. به همین دلیل مخالفان نظریه گرمایش زمین از قطب جنوب برای اثبات ادعای خود استفاده می کنند، ولی کارشناسان معتقدند عوامل مختلفی در سیستم اقلیمی جهان نقش دارند.

تحقیقات منتشر شده در سال گذشته می گویند بادهای متأثر از توپوگرافی قاره ای جنوبگان و جریان های آب اقیانوس منجمد جنوبی به پایداری یخ در قطب جنوب کمک می کنند. در همین رابطه، «بیتز» می گوید مواردی همچون حفره اوزون روی قطب جنوب می تواند بر بادهای محلی، انتقال حرارت و پوشش یخ دریا تأثیر گذاشته و به همین دلیل، وسعت یخ در این منطقه در بین سال های 2000 تا 2014 افزایش قابل توجهی داشته.

در مجموع با اینکه برخی عوامل مؤثر بر افزایش یخ قطب جنوب زمین شناسایی شده اند، اما محققین هیچ ایده ای در مورد وضعیت امسال ندارند و اگرچه می توان به راحتی تقصیر را به گردن «تغییرات اقلیمی» و گرمایش زمین انداخت، اما به نظر می رسد قضیه پیچیده تر از اینها باشد.

«جولین استرووی» محقق مرکز داده ملی یخ و برف آمریکا در این رابطه می گوید:

یخ جنوبگان تغییرات زیادی در هر سال دارد و بر اساس رکورد امسال نمی توان نتیجه مشخصی از آن گرفت، به خصوص اینکه بیشترین تغییرات در فصل تابستان رخ می دهند. بنابراین صرفاً به خاطر کاهش بی سابقه وسعت یخ در حال حاضر نمی توان نظریه دقیق تغییرات اقلیمی را صادر کرد.

گفتنیست برای تحقیقات بیشتر در این زمینه، باید داده های مربوط به دمای سطح دریا و وضعیت بادهای محلی در ماه های اخیر به طور کامل جمع آوری و آنالیز گردند، تا بتوان علت دقیق این وضعیت را درک کرد. اطلاعات مربوط به وسعت یخ به صورت لحظه ای و از طریق ماهواره ای به دست می آید، اما جمع آوری دیگر داده ها از طریق ایستگاه های آب و هوایی اقیانوسی و محلی به چندین هفته زمان نیاز دارد.