ماکسیم با ایران غریبه نیست

شرکت روسی «ماکسیم» اولین گام‌ها برای فعالیت در ایران جهت توسعه یک سامانه تاکسی اینترنتی و تلفنی را برداشته و در نظر دارد تا با تزریق سرمایه‌ای یک میلیون یورویی، تبدیل به بزرگ‌ترین بازیگر صنعت حمل و نقل هوشمند و تاکسی آنلاین در کشورمان شود.

آدرسش در سعادت آباد به سختی پیدا‌ می‌شود، نه تابلویی در کار است و نه یک نشان از آن پیداست. روی یکی از زنگ‌های ساختمانی قدیمی، یک برچسب «Maxim» را چسانده‌اند. از تجملات در دفتر ماکسیم هیچ‌خبری نیست و همه چیز ساده به نظر می‌رسد: دفتری نه چندان بزرگ که بیشتر کارمندانش روسی هستند و با گردشی در آن، فقط چند نفر را می‌بینیم که فارسی صحبت می‌کنند. بعضی از همین کارمندان فارسی زبان هم می‌گویند که یکی از شروط استخدام‌شان، تسلط به زبان روسی بوده است.

قرار گفتگو را با «پاول استنیکوف»، مدیر روابط عمومی ماکسیم گذاشته بودم ولی تقریباً تمام مدیران ارشد این شرکت از روسیه به ایران آمده بودند و در اتاقی کوچک به سوالاتمان پاسخ دادند؛ مدیرانی که جدیت روسی به وضوح در چهره‌شان دیده می‌شد و سخت لبخند می‌زدند. آمده بودند تا بگویند ما بهترین در کار خود هستیم و به این موضوع شک هم نداریم.

استنیکوف در توضیحات ابتدایی‌اش می‌گوید: «از سه ماه پیش کارمان را آزمایشی شروع کرده‌ایم و امروز بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ راننده فعال داریم ولی هنوز مشغول بهینه‌سازی‌هایی برای بسترهای فنی خود هستیم.»

«ماکسیم شوشارین»، مدیرکل بخش درخواست تاکسی در ماکسیم روسیه از مبلغ سرمایه‌گذاری یک میلیون یورویی خبر می‌دهد و می‌گوید که این مبلغ صرف سرمایه گذاری در زمینه آی‌تی و راه‌اندازی تجهیزات خواهد شد: «با این مبلغ می‌خواهیم زیرساخت‌های خودمان را در ایران تقویت کنیم. در واقع به دنبال سودآوری و ایجاد شغل برای ایرانیان هستیم.»

با این حال مدیر ارشد مالی ماکسیم، «رومان اپیفوناف» تاکید می‌کند که در صورت نیاز، مبلغ این سرمایه گذاری افزایش خواهد یافت و در اولین قدم چنین مبلغی در نظر گرفته شده است.

این در حالیست که دو بازیگر اصلی این حوزه در ایران، سرمایه‌گذاری‌های بسیار بزرگتری را در جهت سرعت بخشیدن به گسترش خود در سطح کشور جذب کرده‌اند. دقیقاً یک سال پیش اسنپ خبر از سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیون‌ یورویی MTN در شرکت خود داد. یک ماه پیش نیز «علیرضا دلیری» معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری خبر از سرمایه گذاری یکی از بانک‌های کشور در یکی از اپلیکیشن‌های سفر (تپ‌سی) داد که مبلغ آن به بیش از ۱۶.۵ میلیون یورو (۸۰ میلیارد تومان) می‌رسید. با توجه به سرمایه‌هایی که اخیراً اسنپ و تپ‌سی جذب کرده‌اند، سوال اینجاست که آیا سرمایه‌گذاری ۱ میلیون یورویی ماکسیم در ایران برای رقابت با سایر شرکت‌های این حوزه موثر است؟ شوشارین باور دارد که ۱ میلیون یوروی وارد شده به ایران، حتی در زمینه سرمایه‌گذاری نفتی هم مبلغ قابل توجهی است؛ ادعایی که باید نتیجه‌اش را در گذر زمان دید.

اما «حمید بذرگر»، مدیرعامل ماکسیم در ایران از بهبود روابط ایران با سایر کشورها می‌گوید و سرمایه‌گذاری یک میلیون یورویی ماکسیم روسی در ایران را نشانه همین بهبود می‌داند: «بهبود روابط باعث ایجاد فرصت‌های شغلی در ایران می‌شود. برنامه ما این است که بزرگترین مرکز تماس را در ایران راه‌اندازی کنیم که صد‌ها نفر در آن مشغول به کار خواهند کرد.» او در پاسخ به سوال ما در مورد هدف ماکسیم برای ایجاد اشتغال مستقیم در ایران، رقم ۱۵۰۰ شغل مستقیم را عنوان می‌کند.

اما آیا فعالیت ماکسیم صرفاً قرار است در ابتدای راه به تهران ختم شود؟ زمانی که نگاهی به آگهی‌های استخدام اینترنتی می‌اندازیم، می‌بینیم که این شرکت تصمیم دارد در تمام استان‌ها استخدام داشته باشد. همین موضوع را با بذرگر مطرح می‌کنم. او که به زبان روسی تسلطی عالی دارد و به راحتی با سایر مدیران روسیه‌ای ماکسیم صحبت می‌کند، پس از مشورتی کوتاه، به این سوال پاسخ مثبت می‌دهد و می‌گوید که ماکسیم در ابتدای راه، در تمام ایران فعال خواهد شد.

اسنپ، تپ‌سی و کارپینو، سه بازیگر اصلی حوزه حمل و نقل آنلاین از میان بیش از ۲۰ بازیگر فعلی در ایران هستند. با این حال استنیکوف، مدیر روابط عمومی ماکسیم به آینده شرکتش در ایران امیدوار است و می‌گوید: «ما در هر کشوری که فعالیت می‌کنیم، به دنبال دست یافتن به جایگاه اول هستیم.» وقتی زمان دست‌یافتن به این جایگاه را از او می‌پرسیم، با لبخندی به یک اصطلاح روسی اشاره می‌کند: «زمان نشان می‌دهد.»

نکته دیگری که شوشارین به آن اشاره می‌کند، عدم رقابت‌پذیری از سوی رقبای ایرانی‌اش مانند اسنپ و تپ‌سی است. او نام شرکت خاصی را نمی‌آورد ولی خاطرنشان می‌کند که نوع رقابت آنها عادلانه نیست: «در حال حاضر  رانندگان نمی‌توانند همزمان از اپلیکیشن ما و اپلیکیشن رقبا استفاده کنند. در واقع به آنها گفته می‌شود که باید اپلیکیشن ما را از موبایل خود حذف کنند تا بتوانند از اپلیکیشن ایرانی سرویس بگیرند. تجربه ما نشان می‌دهد که این سیاست‌های خصمانه کار به جایی نخواهد برد. امیدوارم بتوانیم این مشکل را حل کنیم و رقابت صحیحی را با هم آغاز کنیم.»

شوشارین سپس به بحث داغ امنیت در تاکسی‌های آنلاین می‌پردازد و خبر می‌دهد که رابطه بسیار تنگاتنگی میان نیروی انتظامی ایران و ماکسیم برقرار شده است. او از عقد قراردادی میان ماکسیم و پلیس ایران می‌گوید که بر اساس آن، تبادل اطلاعات در مورد نیروهایی که قرار است جذب این ناوگان شوند را ساده می‌سازد: «به زودی می‌توانیم از طریق آنلاین به کمک پلیس ایران، اطلاعات رانندگان مانند سوپیشینه و حتی تخلفات رانندگی که داشته‌اند را مشاهده کنیم. پلیس ایران در این زمینه کمک‌های بسیاری به ما کرده است.»

«اگِر تاتارینتسیو»، مدیر ارشد فناوری ماکسیم که از روسیه به ایران آمده نیز خبر می‌دهد که این شرکت در روزهای پایانی سال میلادی، کار خود را به صورت حرفه‌ای آغاز کرده و از حالت آزمایشی خارج می‌شود. وی همچنین می‌گوید که شرکتش در حال مذاکراتی با اپراتورهای مخابراتی ایران است، هرچند توضیح بیشتری در رابطه با این مذاکرات و نتیجه‌ای که برای کاربر نهایی خواهد داشت نمی‌دهد.

در حال حاضر، اسنپ سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیون یورویی MTN و ایرانسل را دارد و به گفته کانال تلگرام ماهنامه «پیوست»، شرکت «نور دنا» از زیرمجموعه‌های همراه اول در آستانه خرید ۳۴ درصد از سهام تپ‌سی و سرمایه گذاری در دومین سامانه حمل و نقل هوشمند ایران است. با توجه به گفته‌های مدیرفنی ماکسیم، باید دید این شرکت می‌خواهد با کدام اپراتور همکاری تنگاتنگ‌تری داشته باشد چرا که در حال حاضر، دو اپراتور بزرگ کشور همکارهای خود در این زمینه را انتخاب کرده‌اند و بعید به نظر می‌رسد که با توجه به شرایط فعلی رایتل، اپراتور سوم علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری خطرپذیر در یک سرویس خارجی داشته باشد.

علت انتخاب ایران را برای فعالیت از شوشارین می‌پرسیم، او در پاسخ، روابط سیاسی مناسب میان روسیه و ایران را یکی از دلایل انتخاب ایران عنوان می‌کند. وی البته اصرار دارد که ماکسیم با ارگان دولتی خاصی در ایران رابطه ندارد و به شکلی مستقل با سرمایه گذاری خودش وارد بازار ایران شده، هرچند در میان صحبت‌هایش، از رابطه نزدیک با نیروی انتظامی، صداوسیما و اپراتورهای موبایل ایران می‌گوید و خبر از عقد قراردادهایی هم می‌دهد، اما اصرار دارد که تعاملش با ارگان‌های دولتی در ایران به هیچ وجه مالی نیست.

ماکسیم در نگاه اول مزیت متمایز‌کننده‌ای نسبت به سایر سرویس‌هایی که امروز در ایران کار می‌کنند ندارد. از استنیکوف می‌پرسیم که آیا این شرکت می‌خواهد با جنگ‌ قیمت، بازی را به نفع خود بچرخاند؟ او واژه «جنگ» را لغت مناسبی نمی‌داند و می‌گوید که بهتر است به جای آن از «رقابت» استفاده کنیم. اما در نهایت به نظر می‌رسد که این اولویت ماکسیم نیست و مدیران این شرکت ترجیح‌ می‌دهند تا خود کاربر به دلیل کیفیت بالاتر خدمات، شرکت روسی را به شرکت ایرانی ترجیح دهد: «راننده‌ها هم همیشه جایی هستند که سفارش بیشتر باشد.»

استنیکوف در ادامه می‌گوید «ما را غریبه در نظر نگیرید». او علت این موضوع را استفاده از نیروهای ایرانی در بیشتر سطوح شرکت ماکسیم در کشورمان می‌داند و خبر می‌دهد که فعالیت ماکسیم در ایران به اقتصاد، متخصصان و زیرساخت‌های کشورمان کمک خواهد کرد: «این تجارتی برای ایرانی‌هاست. ما شرکت‌مان را در ایران ثبت کرده‌ایم و مالیات را در ایران پرداخت می‌کنیم و از نیروهای ایرانی استفاده خواهیم کرد. در نتیجه شما با یک کسب‌وکار ایرانی طرف هستید؛ کسب‌وکاری که می‌خواهد سرویس باکیفیتی را در اختیار ایرانیان قرار دهد.»