مروری بر تاریخچه مزدا به بهانه در گذشت کنیچی یاماموتو؛ پدر موتورهای دوار ژاپنی

کنیچی یاماموتو کمک فراوانی به پیشرفت مزدا کرده و توانست این کمپانی را به جایگاه فعلی اش برساند. بنابر گزارش مجله خودرویی Japanese Nostalgic Car این مهندس نابغه که به عنوان پدر موتورهای دوار مزدا نیز شناخته می شود در 95 سالگی و در حالی که ریاست کمپانی مزدا را نیز تجربه کرده بود در گذشت.

داستان زندگی او یکی از جذاب ترین داستان های صنعت خودروسازی است.
یاماموتو در سال 1922 در هیروشیما متولد شده و در سال 1944 از دانشگاه امپریالی توکیو فارغ التحصیل شده و مدرک مهندسی مکانیک خود را بدست آورد.

طبق گفته های مادر کنیچی، او بالافاصله بعد از فارغ التحصیلی در طول جنگ جهانی دوم در کارخانه هواپیمایی کاوانیشی مشغول به کار شد، اما یک ماه پس از تسلیم شدن ژاپن به نیروهای متفقین و پایان جنگ جهانی دوم یعنی در سپتامبر سال 1945 این مهندس خلاق مدیریت کارخانه کاوانیشی را رها کرده و به خانه بازگشت.

با بازگشت او به خانه بمباران اتمی هیروشیما اتفاق افتاد. در طی این اتفاق خواهر کوچکتر یاماموتو مرده و پدرش نیز علائم مربوط به بیماری را نشان داد که مربوط به تشعشعات رادیواکتیو بوده و احتیاج به مراقبت و توجه فراوان داشت. این مهندس جوان که در آن زمان به شدت تحت فشار بود برای حمایت از خانواده خود مشغول به کار در کارخانه Toyo Kogyo شد.

Toyo Kogy یکی از معدود کمپانی هایی بود که در طول بمباران هیروشیما آسیب جدی ای ندیده و می توانست به فعالیت خود ادامه دهد. این کمپانی که در طول جنگ جهانی دوم سلاح های فراوانی را برای ارتش ژاپن تامین می کرد مالکیت مزدا را نیز به عهده داشته و برای کامیون های سه چرخه آن، دیفرانسیل و جعبه دنده تولید می کرد.

یاماموتو به عنوان کارگر در این کارخانه مشغول به کار شده و ظرف دو سال توانست در بخش مهندسی و به عنوان مدیر یکی از بخش های Toyo Kogy به کار خود ادامه دهد.

او در این زمان این شروع به کار بر روی موتور سه چرخه Toyo Kogyo کرده و قصد داشت کیفیت قطعات این وسیله نقلیه را افزایش دهد. این کامیون سه چرخه تحت نام مزدا به فروش می رسید.
کمپانیToyo Kogyo اولین خودروی نقلیه خود یعنی Mazda R360 را در سال 1960 به بازار فرستاد و در سال 1961 یک قرارداد فنی با خودروساز آلمانی NSU بست و و رابطه کاری خود را با آن آغاز کرد.

هدف از عقد این قرارداد همکاری توسعه موتورهای دوار در جهت استفاده در ماشین های تولیدی Toyo Kogyo بود. یاماموتو مسئول تیمی در کمپانی مزدا بود که بعدا به عنوان 47 سامورایی شناخته شده و اعضای آن توانستند موتورهای دوار  (ونکل) را توسعه دهند.

در سال 1964، مزدا یک نمونه اولیه از کوسمو اسپرت را ارائه کرد. بی اغراق نیست اگر بگویم این خودروی دو نفره که به یک موتور دوقلو دوار نیز مجهز بود توانست آینده مزدا را تضمین کند.

در دهه 60 میلادی، وزارت تجارت و صنعت بین المللی (MITI) ژاپن تصمیم گرفت که تویوتا، نیسان و ایسوزو تنها سازندگان خودرو در این کشور باشد.

یاماموتو توانست با استفاده از خودروی دونفره کوسمو اسپرت و تکنولوژی های نوآورانه آن وزارت تجارت و صنعت بین المللی (MITI) ژاپن را متقاعد کند که فرصتی را در اختیار مزدا و کمپانیToyo Kogyo قرار دهند.

بنابراین کمپانی Toyo Kogyo اجازه ساخت اتومبیل را به صورت محدود بدست آورد. البته با در نظر گرفتن ممنوعیت های به وجود آمده تولید و طراحی خودرو فعالیتی بسیار دشواری برای Toyo Kogy بود.
سرانجام در سال 1967 خودروی کوسمو اسپرت110 به تولید انبوه رسید. این خودرو اولین وسیله نقلیه ای بود که از یک جفت موتور دوار بهره برده بود.

بسیاری از کمپانی های فعال در صنعت حتی کمپانی های مربوط به صنعت هواوفضا از موتور دوار این خودرو در تولید محصولات خود استفاده کرده و یا حداقل از آن الهام گرفتند.

کمپانی مزدا در سال 2017 پنجاه سالگی تولید این خودرو را جشن گرفت. پس از تولید اولین سری خودروهای کوسمو اسپرت، یاماموتو و دیگر سامورایی ها در جهت توسعه موتورهای دوار بسیار تلاش کرده و توانستند مصرف سوخت آن را تا 40 درصد کاهش داده و میزان آلایندگی اش را کم کنند.

این موضوع سبب شد که موتورهای دوار با استاندارد ها و قوانین روز جهانی سازگاری بیشتری داشته باشند. تقریبا هر خودرویی که این کمپانی در دهه 70 میلادی راهی بازار کرد به این موتورها مجهز بودند.

اصلی ترین و عمده ترین سری خودروهایی که به موتورهای دوار مجهز بوده و توانستند به این واسطه نقش عمده ای را در بازار ایالات متحده کسب کنند سری RX خودروهای اسپرت هستند.

کنیچی یاماموتو توانست رتبه و اعتبار مزدا را در صنعت خودروسازی افزایش دهد. او در اواخر دهه 1970 مدیریت بخش تحقیق و توسعه مزدا را به عهده گرفته، در سال 1985 مدیرعامل این کمپانی شده و در سال 1987 ریاست هیئت مدیره را از آن خود کرد.
در سال 1978، باب هال، روزنامه نگار مجله خودرویی Motor Trend و Autoweek به یاماموتو پیشنهاد داد که مزدا یک رودستر دونفره در سبک خودروهای کلاسیک اروپایی طراحی و تولید کند.

سه سال بعد، هال به عنوان یک مدیر برنامه در راستای تولید محصولات به کمپانی مزدا در کالیفرنیا پیوسته و یاماموتو به او پیشنهاد داد که تحقیق بر روی یک رودستر دو نفره را آغاز کند.

هنگامی که این مهندس خلاق در سال 1985 مدیر عامل مزدا شد، این کمپانی تلاش خود را برای تولید خودروی میاتا آغاز کرد. بدین ترتیب باب هال به همراه توشیحیکو هیوری (به عنوان مهندس خودرو) و تام ماتانو (به عنوان طراح خودرو)، کار خود را برای تولید این رودستر اسپرت شروع کردند. نتیجه این پروژه، تولید اولین نسل میاتا بود که در بازار جهانی بسیار موفق ظاهر شد و هم اکنون نیز به عنوان یکی از شاخص ترین محصولات مزدا مطرح است.

کمپانی مزدا تحت رهبری و هدایت یاماموتو توانست به موفقیت های بزرگی مثل قهرمانی در مسابقات لمانز در سال 1991 دست پیدا کند.
خودرویی که مزدا را به عنوان تنها خودروساز ژاپنی به این مقام قهرمانی رسانده مزدا 787B نام دارد. این خودرو که تنها قهرمان فاقد پیستون لمانز است برای رسیدن به این جایگاه از چهار روتور دوار کمک گرفته است.

با وجود آنکه مزدا دیگر خودروهای مجهز به موتور دوار تولید نمی کند اما هنوز هم یک تیم اختصاصی در این کمپانی وجود دارد که بر روی این دسته از موتورها تحقیق کرده و تلاش خود را برای توسعه آن ها ادامه می دهد.

هرچند که یاماموتو دیگر زنده نیست اما مزدا همچنان به موفقیت های خود ادامه داده و می تواند یادآور تلاش های این مهندس ژاپنی باشد. تلاش های خستگی ناپذیر او به مزدا کمک فراوانی کرده و سبب شد که این کمپانی به جایگاه امروزه خود دست پیدا کند.