واکسن جامع آنفلوانزا مراحل پایانی توسعه خود را می گذراند

دریافت هر ساله واکسن آنفلوانزا، به خصوص اگر باز هم امکان ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد، به هیچ وجه خوشایند نیست. حالا محققین دانشگاه جورجیای آمریکا در حال تلاش برای دستیابی به واکسن جامع آنفلوانزا هستند. واکسنی که ایمنی در مقابل انواع این بیماری را برای انسان ها فراهم می آورد.

دشواری مبارزه با بیماری آنفلوانزا از آنجا ناشی می شود که ویروس عامل آن به طور مداوم دستخوش جهش ژنتیکی و تغییر ماهیت می شود، بنابراین تولید واکسن برای مقابله با یک نوع از این ویروس در مقابل دیگر انواع آن کارایی چندانی نخواهد داشت.

گروهی از محققین دانشگاه ایالتی جورجیا در آمریکا تصمیم گرفتند به جای شناسایی ویروس ها از طریق توالی ژنتیکی آنها، به سراغ پروتئین هایی بروند که تقریباً در میان تمام انواع ویروس آنفلوانزا مشترک هستند.

اگر در زیر میکروسکوپ به ویروس این بیماری نگاهی بیاندازید شکلی مشابه تصویر زیر را از آن مشاهده خواهید کرد. پروتئین هایی که در بالا به آن اشاره شد در نوک زائده های شاخک مانند قرار دارند و در اصطلاح علمی به آنها «هماگلوتونین» (hemagglutinin) گفته می شود.

پروتئین مورد بحث ویروس را قادر می سازد که به سلول های میزبان، به خصوص در ناحیه بینی، گلو و ریه ها چسبیده و تکثیر شود. واکسن جامع آنفلوانزا قادر خواهد بود به بدن برای شناسایی و مقابله با این پروتئین ها یاری برساند.

در واقع چنین واکسنی حاوی نانو ذرات غیر فعال شده پروتئین هماگلوتونین است که به سیستم ایمنی بدن می فهماند دقیقاً می بایست دنبال چه چیزی برای مبارزه بگردد. بنابراین اگر ویروس عامل بیماری وارد چنین بدنی شود پروتئین های اتصال دهنده به سرعت شناسایی و سلول حامل آنها (ویروس) مورد حمله سیستم ایمنی قرار خواهد گرفت.

مشکل اصلی اینجاست که ما با ویروسی مواجه هستیم که به سرعت دچار جهش ژنتیکی می شود، بنابراین نمی توان مطمئن بود که این جهش ها منجر به تغییر ساختار هماگلوتونین ها نشود.

در حال حاضر سازمان جهانی بهداشت همه ساله با بررسی وضعیت ژنتیکی ویروس های آنفلوانزا اطلاعات لازم را در اختیار کمپانی های دارویی قرار می دهد تا آنها بتوانند واکسن مناسب آن را تولید نمایند. پر واضح است که همیشه امکان خطا وجود دارد و واکسن های تولید شده نیز برای همه افراد در تمام نقاط دنیا مفید نخواهند بود.

محققین آمریکایی امیدوارند بتوانند با هدف قرار دادن شاخک های بیرون زده از ویروس (به جای پروتئین واقع در سر این شاخک ها) واکسن جامع آنفلوانزا را جامع تر سازند. تحقیقات نشان می دهد که ساختار شاخک های مورد بحث نسبت به دیگر بخش های ویروس با سرعت بسیار کمتری تغییر می کنند.

تست های حیوانی واکسن مورد بحث در حال انجام است و تا کنون به نتایج امیدوار کننده ای دست یافته است. موش هایی که دو بار این واکسن را دریافت کرده اند به خوبی در مقابل ابتلا به انواع خطرناک آنفلوانزا از جمله H1N1، H3N2، H5N1 و H7N9 از خود مقاومت نشان داده اند.

با این حال هنوز تاریخ مشخصی برای عرضه داروی مورد بحث به بازار اعلام نشده. ضمن این که این تنها داروی جامع در دست توسعه برای پیشگیری از ابتلا به بیماری آنفلوانزا نیست و پژوهشگران دیگری نیز از روش های متفاوت در حال تلاش برای دستیابی به چنین واکسنی هستند.