آیا فین‌تک‌ها می‌توانند بانک‌ها را به ورطه نابودی بکشانند؟

با ظهور فین‌تک‌ها موجی از استارتاپ‌های جدید راه افتاد که شاید بیراه نباشید بگوییم زمینه کاری‌شان بیشتر از سایر کسب‌وکارهای نوپا با دستگاه‌های دولتی در ارتباط است. همین مساله باعث شک و تردیدهایی درباره دخالت بیش‌ازحد دولت در کار آنها ایجاد کرده بود. اما جالب اینجاست که معاون فناوری های نوین بانک مرکزی در اظهار نظر تازه‌ای عنوان کرده است که در آینده فین‌تک‌ها در نهایت جای بانک‌ها را خواهند گرفت.

«ناصر حکیمی» به لزوم توسعه همکاری میان بانک‌ها و فین‌تک‌ها اشاره کرده و خبر داده که خود بانک مرکزی هم در تلاش است تا ارتباط بهتری با این استارتاپ‌ها داشته باشد. او می‌گوید که همکاری بانک ها و فین تک ها در حوزه مدیریت مالی شخصی و انجام اقداماتی مانند اجرای مقررات اروپایی psd2 در حال رخ دادن است:

«این موضوع احتیاج به حمایت قانونی دارد و حد ایده آل از نظر ما این است که به بلوغ موجود در اتحادیه اروپا برسیم و این موضوع را همچون یک تکلیف به بانک ها ابلاغ کنیم..»

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی آینده را از آن فین‌تک‌ها دانست چرا که از نظر ارتباط با مشتری بهتر از سیستم بانک‌ها عمل می‌کنند، از نظر او اپلیکیشن‌ها می‌توانند امور بانکی را به راحتی به داخل موبایل کاربران بیاورند و از ارتباط مستقیم مشتری با بانک‌ها بکاهند:

«در آینده بانک ها در لایه های پایینی قرار می گیرند که این موضوع بستگی به حمایت مقام ناظر بانک هم دارد که با توجه به مجوزی که ارائه شده، از موقعیت قانونی بانک دفاع کند. بانک ها در این لایه، اقدام به جا به جایی وجوه با رقم های کلان و تسویه خواهند کرد که این حالتی است که بازار روند طبیعی خود را طی خواهد کرد و نتیجۀ آن به نفع مشتریان است.»

«حسین عبدی»، پژوهشگر ارشد بانکداری الکترونیک معتقد است که بانک‌ها کمتر توسط بانک مرکزی و دولت‌ها در پیروی از قوانین تحت‌فشار هستند و از همین رو فرصت‌های بیشتری پیش رویشان است. او توسعه این سیستم‌ها را یک چالش اساسی برای آن دسته از مدل‌های تجاری که مدت‌زمان مدیدی تحت سلطه بانک‌های سنتی بوده‌اند می‌داند. عبدی در گفتگو با دیجیاتو همین موضوع را اینطور توضیح می‌دهد:

«فین‌تک‌ها مقابل بانک‌ها هستند و نیستند چرا که در بین این دو سیستم فقط رقابت نیست بلکه همکاری هم هست. به عنوان مثال فین‌تک‌ها می‌توانند با بانک‌ها قراردادهای بلندمدت همکاری داشته باشند و سرمایه‌گذاری آنها را بپذیرند تا خودشان را تقویت کنند چرا که یکی از مشکلات اساسی فین‌تک‌های امروزی نبود سرمایه‌گذار در آنهاست و چه کسی بهتر از بانک‌ها؟»

عبدی سرعت پیشرفت تکنولوژی را در فین‌تک‌ها به مراتب بالاتر و سریع‌تر از بانک‌های سنتی می‌داند و تنها راه چاره برای سیستم سنتی را آشتی و نادیده نگرفتن سیستم مدرن می‌خواند. به گفته او بانک‌ها یا باید آغوش باز به استقبال تحولات بروند یا با بی‌اعتنایی به تدریج به سمت مرگ بروند. او مزایای فین‌تک‌ها را برای دیجیاتو چنین تشریح می‌کند:

«در ابعاد بین‌المللی گفته می‌شود که در چند سال اخیر سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی در شرکت‌های خصوصی فین‌تک بیش از یازده برابر شده است. جهان به این مساله نگاه ویژه‌ای دارد و متاسفانه در ایران این نوع نگاه‌ها به هر پدیده جدیدی بیشتر قالب منفی دارد تا مثبت. فین‌تک‌ها از جهاتی چون کاهش قابل توجه هزینه‌ها، شفافیت بیشتر، دسترسی به پلتفرم‌های گوناگون، و استفاده از رابط‌هایی همچون موبایل و سایت‌های اینترنتی و از همه مهمتر سرعت بیشتر روند کارها بسیار جلوتر هستند.»

او تاکید می‌کند که فاز اولیه فین‌تک‌ها تمام شده و الان مواجه با موج دوم این فناوری هستیم که تغییرات اساسی را در زیرساخت‌ها و فرآیندهای اصلی صنعت سرویس‌های مالی به وجود خواهد آورد: «درست مصادف با فاز دوم بود که بانک‌ها متوجه شدند باید به استقبال این سیستم بروند.» عبدی باور دارد توسعه داده‌های بزرگ و تجزیه‌وتحلیل بیگ دیتا به همراه گسترش سیستم هوش مصنوعی در فین‌تک‌ها تمام تصورات فعلی مردم را از بانکداری تغییر می‌دهد:

«اینکه آینده از آن فین‌تک‌ها بود شعار محالی نیست ولی این آینده برخلاف تصور عده‌ای نزدیک نیست و برای رسیدن به آن نقطه مدت زمانی زیادی را باید به انتظار بنشینیم. در حال حاضر کمتر از پنج درصد بازار در تصاحب فین‌تک‌هاست و این مقدار در دهه آینده نهایتا به ده الی پانزده درصد برسد. تا زمانی که بانک‌ها بر مسایل اصلی مانند وام، سرمایه‌گذاری و سپرده تسلط دارند، موقعیت خود را در بازار حفظ خواهند کرد.»

برخی بر این باورند که فین‌تک‌ها سطح بالاتری از استارتاپ‌ها هستند و تعامل با آنها از ضروریات است، گروهی دیگر نیز معتقدند که این شرکت‌های نوپا می‌توانند در کنار سیستم سنتی رکاب بزنند و خدمات فاینانس بسیار ارزشمندی را عرضه نمایند. اما چیزی که مسلم است به این برمی‌گردد که درنهایت برنده بزرگ میدان مردم و مشتریان این سرویس‌ها خواهند بود چرا که همکاری بیشتر بین بانک‌ها و کسب‌وکارهای فین‌تک، خدمات بهتر، سریع‌تر، آسان‌تر و کاربرپسندتری را برای آنها به همراه خواهد داشت.