نسبت ابعاد تصویر چیست و مقیاس 18:9 از کجا آمده است؟

2018 سال نمایشگرهای بدون حاشیه و بریدگی صفحه نمایش در تلفن های هوشمند است. اما یکی از موضوعات مهمی که در سال های اخیر آرام آرام وارد دنیای موبایل شده، نسبت ابعاد تصویر 18:9 است که شرکت های مختلفی به سمت آن گرایش پیدا کرده اند.

البته نسبت ابعاد 18:9 هنوز در مراحل ابتدایی فراگیر شدن بوده و فعلاً نسخه کم عرض تر 16:9 کاربرد بیشتری در صنعت نمایشگرها دارد. در واقع از زمان معرفی تلویزیون های عریض، نسبت ابعاد تصویر 16:9 به استاندارد صنعت تبدیل شد؛ اما حالا با ظهور مقیاس 18:9، آیا باید به فکر مهاجرت به این استانداد جدید باشیم؟

نسبت ابعاد تصویر چیست؟

ابتدا بگذارید تعریفی از نسبت ابعاد تصویر داشته باشیم. نسبت ابعاد تصویر همان طور که از اسمش پیداست، نسبت طول به عرض تصویر را نشان می دهد که در آن عدد بزرگ تر نماینده طول و عدد کوچکتر نماینده عرض است.

این نسبت از تقسیم اعداد رزولوشن نیز قابل دستیابی است؛ به عنوان مثال در رزولوشن فول اچ‌دی یا 1080 در 1920، با تقسیم هر دو عدد به 120 به نسبت 16:9 (بخوانید 16 به 9) می رسیم.

به همین خاطر ممکن است با توجه به نمایشگر یا تصویر ثبت شده، با نسبت ابعاد مختلفی مواجه شوید که در میان آنها برخی از بقیه فراگیرترند. مانند نسبت ابعاد تصویر 1:1 عکس های مربعی در اینستاگرام، نسبت 4:3 تلویزیون های قدیمی، استاندارد 16:9 تصاویر HD و نسبت تازه وارد 18:9.

نسبت ابعاد تصویر از کجا آمد؟

تاریخچه نسبت ابعاد تصویر بیش از هرچیزی به صنعت سینما گره خورده است. سینماگران از همان سال های ابتدایی با آزمون و خطا، تلاش می کردند بهترین نسبت ابعاد را برای نمایش هرچه بهتر آثار خود انتخاب کنند. البته بعضی از این اعداد آزمایشی نیز در طول سال ها مورد توجه دیگران قرار گرفته و به استاندارد صنعت تبدیل شدند.

نخستین نسبت ابعاد تصویر ثبت شده در تاریخ یعنی 4:3، یکی از محبوب ترین موارد نیز بود. این نسبت که ابتدا در سینما مورد استفاده قرار گرفت، با حضور در تلویزیون های CRT به اوج فراگیری خود رسید.

نسبت ابعاد محبوب 16:9 درست پس از فراگیر شدن فیلم های 70 میلیمتری معرفی شد

اختراع تلویزیون تهدیدی برای صنعت سینما بود چرا که علاوه بر تازگی و جذابیت، راحتی بیشتری به همراه داشت و علاقه مندان به فیلم برای مشاهده آثار مورد علاقه خود، به تهیه بلیت و انجام سفرهای درون و برون شهری برای رسیدن به سینما نیازی نداشتند. در چنین شرایطی اهالی سینما به فکر رقابت افتادند.

سینماگران برای مقابله با هجوم تلویزیون، فیلم های عریض 70 میلیمتری را ابداع کردند که به آنها اجازه می داد محتوای بیشتری را در تصویر خود بگنجانند. این فیلم ها به حدی فراگیر شدند که حتی امروزه هم در برخی از آثار مورد استفاده قرار می گیرند.

نسبت ابعاد محبوب 16:9 نیز درست پس از فراگیر شدن فیلم های 70 میلیمتری معرفی شد. با تنوع یافتن نسبت ابعاد تصویر و معرفی نسبت های گوناگون، یکی از متخصصان صنعت سینما به نام «دکتر کرن پاورز» که عضو انجمن مهندسان فیلم و تلویزیون بود، به فکر تعریف استاندارد جدیدی افتاد.

دکتر پاورز نسبت ابعاد 16:9 را در سال 1984 به عنوان حد وسط نسبت های رایج معرفی کرد. استفاده از این نسبت در تلویزیون و سینما باعث کاهش حاشیه های سیاه تصویر شد و به همین جهت از محبوبیت بالایی برخوردار گشت.

انعطاف پذیری و کاربرد بالای نسبت ابعاد تصویر 16:9 آن را به استاندارد صنعت و فراگیرترین نسبت ابعاد دنیا تبدیل کرد؛ به طوری که تا سال 2017 تقریباً تمام دیوایس های مدرن از این نسبت ابعاد استفاده می کردند. اما سؤال اینجاست که با وجود محبوبیت بالای نسبت 16:9، عدد 18:9 از کجا آمد؟

ظهور نسبت ابعاد تصویر 18:9

محبوبیت و فراگیری نسبت ابعاد 16:9 نمایشگرهای 4:3 را منسوخ کرد؛ به طوری که در سال های اخیر تولیدکنندگان کمتر دستگاهی را با صفحه نمایش 4:3 روانه بازار کرده اند که همان موارد محدود نیز نتوانستند موفقیتی به دست بیاورند.

نسبت ابعاد 18:9 توسط فیلمبردار ایتالیایی ویتوریو استورارو ابداع شد

البته نسبت ابعاد 16:9 به عنوان یک حد وسط، همچنان با نسبت ابعاد فیلم های 70 میلیمتری فرق داشت که این تفاوت را در حاشیه های سیاه ایجاد شده هنگام تماشای بعضی از فیلم های سینمایی در نمایشگرهای HD می توان دید. به همین جهت گام بعدی در تعریف نسبت ابعاد تصویر استاندارد، ادغام فیلم های 70 میلیمتری با نسبت 16:9 بود.

در سال 1998، فیلمبردار مشهور ایتالیایی «ویتوریو استورارو» که آثاری مانند «اینک آخرالزمان» را در کارنامه دارد، فرمتی به نام «Univisium» را ابداع کرد که نسبت ابعاد تصویر در آن 18:9 بود. البته در زمان معرفی نسبت مذکور، فیلم های معدودی مانند «جن گیر: سرآغاز» (با فیلمبرداری استورارو) از استاندارد 18:9 استفاده می کردند.

اوج گیری نسبت ابعاد تصویر 18:9

در سال 2013، نسبت ابعاد 18:9 مورد توجه سریال سازها قرار گرفت و با آثار محبوبی مانند «House of Cards» و «Stranger Things» فراگیر شد. در این زمان بعضی افراد نسبت ابعاد تصویر 18:9 را با استریم ویدیو گره خورده می دانستند.

گلکسی اس 8 با نمایشگر کشیده تر و نسبت ابعاد تصویر 18.5:9 روانه بازار شد

پس از اثبات کاربردی بودن نسبت ابعاد 18:9، شرکت های مختلف عرضه دیوایس هایی با این نسبت ابعاد را آغاز کردند. در میان این شرکت ها نام هایی مانند ال جی و سامسونگ نیز دیده می شد که البته کمپانی سامسونگ، پرچمدار گلکسی اس 8 را با نمایشگر کشیده تر و نسبت ابعاد تصویر 18.5:9 (موسوم به نمایشگر بی کران) روانه بازار کرد.

روند مذکور تا جایی ادامه یافت که حالا شرکت هایی مانند گوگل، وان پلاس و هوآوی نیز محصولات 18:9 خود را دارند و حتی اپل هم با پرچمدار آیفون X، به دنیای نسبت ابعاد کشیده تر وارد شده است. البته نمایشگر دیوایس مذکور از نسبت ابعاد تصویر 19.5:9 بهره می برد.

آیا زمان خرید یک گوشی با نسبت ابعاد 18:9 فرا رسیده است؟

از آنجایی که نسبت ابعاد تصویر 18:9 هنوز در ابتدای راه قرار دارد، مهاجرت به آن چندان الزامی نیست. با این حال نسبت مذکور برای افرادی که از آن استفاده می کنند مزایایی هم به همراه دارد.

نخست اینکه مهاجرت زودهنگام به نسبت ابعاد 18:9، کاربر را برای آینده آماده می کند؛ چرا که هر روز سریال های بیشتری با این نسبت ابعاد تصویر معرفی می شوند و حتی کارگردانان هالیوود هم در حال آزمایش آن هستند (فیلم سینمایی دنیای ژوراسیک در سال 2015 یکی از نمونه های آن است).

نمایشگرهای کشیده امکان نمایش محتوای بیشتری را بدون نیاز به اسکرول کردن فراهم می کنند

ثانیاً نسبت ابعاد 18:9 در گوشی های جدید قابلیت هایی مانند نمایش «Split-screen» یا تقسیم صفحه را بهبود می دهد و از این طریق مولتی تسکینگ واقعی را برای کاربران ممکن می کند. حتی بدون در نظر گرفتن قابلیت مذکور نیز نمایشگرهای کشیده امکان نمایش محتوای بیشتری را بدون نیاز به اسکرول کردن فراهم می کنند.

با تمام این اوصاف، هنوز با فراگیری کامل نسبت ابعاد 18:9 فاصله داریم و فعلاً نمی توان از تمام مزایای آن بهره مند شد. چرا که همین حالا هم بعضی از فیلم های مدرن 18:9 در نمایشگرهایی با این نسبت، حاشیه سیاه دارند و بسیاری از اپلیکیشن ها نیز برای تطبیق خود با نسبت ابعاد 18:9 به مشکل بر می خورند.

با این حال چشم انداز 18:9 در آینده روشن است؛ هرچند در مسیر فراگیری کامل با مخالفت هایی رو به رو خواهد شد و منتقدان سر راه آن خواهند ایستاد. با این وجود، عملکرد استاندارد 18:9 بسیار قابل توجه بوده و امید است روزی بتواند تمام محتواهای تصویری را حول یک نسبت ابعاد تصویر جمع کند.