چرا مردم باید هزینه ناکارآمدی در صنعت خودرو را بپردازند؟

حضور خودرو در ایران قدمتی بیش از 100 سال دارد. ورود صنعت خودرو به کشورمان نیز به بیش از نیم قرن پیش برمی‌گردد. ریشه سیاست ‌های دولت‌ های مختلف در خصوص مدیریت واردات، قیمت خودروها، جذب سرمایه گذاری خارجی، پیشرفت تکنولوژی و غیره به نوعی مرتبط با برخورد خاص دولت‌ ها با این صنعت بوده است. سیاست‌های غلط در گذشته و حال از جانب دولت ها و صاحبان صنعت خودرو این صنعت را زنده به گور کرده است.سیاست‌ های چندگانه و متناقض موجب بدنامی صنعت خودرو شده است و صنعتی که می‌ توانست با یک برنامه‌ ریزی صحیح بازارهای داخلی را تسخیر کند و به فکر گسترش بازارهای خود در خارج باشد امروز دچار وضع بدی شده است. نگاه دولت به این صنعت عمدتا ابزاری و سیاسی بوده است و نتیجه این نگاه قطعا منجر به بهبود وضعیت خودرو در کشور نمی‌ شود.
دولت‌ ها از درآمد این صنعت برای پوشش کسر بودجه و هزینه‌ های سیاسی، پرداخت‌ های فراقانونی و ریخت و پاش ‌های خود استفاده می‌ کنند که امکان تامین این هزینه‌ ها از محل های دیگر ممکن نیست.
چنین پدیده ‌ای در طول زمان زمینه فساد و عدم شفافیت را بوجود آورده است. بنابراین هرنوع سیاست گذاری با نگاهی به منظور دست‌ یابی به چنین هدف سیاسی است و نه اهداف اقتصادی و بهره وری.به همین دلیل بازنده اصلی در این میدان مردم و مصرف کنندگان هستند که به نوعی هزینه حاکمیت مدیریت سیاسی بر صنعت خودرو را پرداخت می‌ کنند.
صنعت خودرو به لحاظ کمی و کیفی نتوانسته است پیشرفت چشمگیری داشته باشد و در شرایط فعلی بسیاری از سیاست‌ ها و رفتارها در این صنعت موجب به چالش کشیدن آن شده است و بدنامی در این صنعت را هم به همراه داشته و تداوم این روند باعث شکست کامل خودروسازی در داخل می‌ شود.
این ساختار معیوب در تمامی سال های قبل حاکم بوده است، به طوری که طی چند سال اخیر ناکارآمدتر نیز گردیده است. بررسی عملکرد دو خودروساز بزرگ طی سال‌ های گذشته به خوبی بیانگر این ساختار غلط است.
بیش از نیم قرن از تاریخ تولید اولین خودروی سواری در ایران می‌ گذرد. شرکت ایران ناسیونال که فعالیتش را با ساخت اتاق‌ های اتوبوس در ‌سال ١٣۴١ آغاز کرده بود از ‌سال ١٣۴۶ بود که وارد صنعت خودروسازی در ایران شد و این ‌گونه بود که پیکان به‌ عنوان اولین خودروی سواری ایران در ‌سال ١٣۴۶ در شرکت کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال وارد بازار شد.آن روزها تعداد خودروسازان جهان به تعداد انگشتان دست محدود بود. در آسیا غیر از ژاپن کشورهای دیگر حرف چندانی برای گفتن در این صنعت نداشتند. صنعت خودروسازی کره جنوبی هم که زمان کوتاهی از شروع فعالیت آن سپری می‌ شد، تقریبا همزمان با ایران ساخت خودرو را آغاز کرده بود.
چطور ممکن است کره ‌ای‌ ها و چینی‌ ها و حتی مالزی بتوانند به تولید خودروی بهتر از تولیدات ایرانی دست یابند در حالی که سی سال پیش اصلا این کشورها در بازار خودرو حضور نداشتند؟ این در حالی است در ایران همچنان خودروهای قدیمی و بی‌ کیفیت تولید می‌ شود؟
در شرایطی که صنعت خودروسازی در بسیاری کشور‌ها به‌ سمت تولید خودرو‌های هیبریدی، برقی، خورشیدی و بدون راننده در حال حرکت است؛ این صنعت در ایران همچنین بر تولید خودروهاى قدیمى پافشارى مى کند.چطور ممکن است که علیرغم تحریم ها، تکنولوژی‌ های بسیار پیچیده ‌تَر و تحریمی ‌تَر، در ایران تولید و بومی شده ولی صنعت خودرو در شرایط اسف بار کنونی قرار دارد؟ چرا مردم هیچگاه جواب قانع کننده‌ ای از مسولان دریافت نکرده‌اند؟
همزمان با سیر صعودی قیمت خودرو در ایران هر بار خودروسازان، وعده ارتقای کیفیت را می‌ دهند. وعده‌ ای که براساس گزارش‌ های سازمان بازرسی کیفیت خودرو تاکنون محقق نشده است.
از دید عموم، سطح کیفی پایین خودروها، دو مقصر بیشتر ندارد؛ خودروسازان و قطعه‌ سازان؛ حال آن‌ که هیچ‌ کدام‌ شان زیر بار این موضوع نمی ‌روند. خودروسازها و قطعه سازان نه تنها به بالا بردن کیفیت خودروهای داخلی توجه نمی کنند بلکه فقط به فکر راه های کسب درآمد خودشان یعنی افزایش قیمت ها هستند.متاسفانه بدنه سیاسی حاکم بر صنعت خودرو هیچگاه خود را مسئول و پاسخگو ندانسته و در مقابل هرگونه حرکت اصلاحی و خصوصی سازی واقعی مقاومت شدیدی نموده است. بیکاری هزاران شاغل در دو خودروساز بزرگ همواره یکی از بهانه‌ ها و دستاویزهای اصلی گروه‌ های پرنفوذ مقاوم در مقابل کارآمدسازی صنعت خودرو بوده‌ است.
معمولا تنها تهدید ضمنی مدیران ذیربط وصل کردن هر نوع حرکت اصلاحی در صنعت خودرو به بحث اشتغال و ترساندن مسولین به بیکاری کارگران است؛ البته تعداد نیروی کار شاغل در دو خودروساز بزرگ قابل توجه است، اما باید توجه داشت که بخشی از نیروهای به کار گرفته شده سفارشی استخدام شده ‌اند و ثانیا برخی از آنان دارای مزایا و حقوق بسیار بالایی هستند.
متاسفانه در اثر سال‌ های طولانی این فساد دارای ساختار پیچیده و لایه‌ های متعدد شده و هزینه آن نیز بر دوش مردم و اقتصاد ملی است.
واقعاً تا کی مردم ایران باید با حسرت به خودروهای روز دنیا نگاه کنند؟ واقعاً این چه سیاستی است که نتیجه اش می شود تبدیل یک ملت به مردمانی همیشه در حسرت؟ تا چه زمانی باید به اندازه مردم سایر کشورها برای خرید خودرو خرج کنند ولی خودروهایی با کیفیت نازل بخرند؟