سامانه یک و نیم میلیارد تومانی دولتی واقعا چقدر میارزد؟
سامانه فویا در دنباله شعارهای شفافیت دولت دوازدهم مدتی است که راهاندازی شده و در آن افراد میتوانند دسترسی آزادی به اطلاعات سازمانهای دولتی داشته باشند. با مراجعه به این سامانه میتوان از نهادها و سازمانهای ...
سامانه فویا در دنباله شعارهای شفافیت دولت دوازدهم مدتی است که راهاندازی شده و در آن افراد میتوانند دسترسی آزادی به اطلاعات سازمانهای دولتی داشته باشند. با مراجعه به این سامانه میتوان از نهادها و سازمانهای مختلف درخواست اطلاعات کرد و ظرف مدت ده روز، پاسخ را از سازمان مذکور گرفت. اما پشت پرده این سایت و قراردادی که برای آن نوشته شده مواردی وجود دارد که «امیر ناظمی» رییس سازمان فناوری اطلاعات در طی توییتی خبر داده که شفافسازی بیشتری در این مورد خواهد کرد.
پیگیریهای یکی از خبرنگاران که درخواست کرده بود بداند ساخت همین سامانه چقدر هزینه در بر داشته، نشان میدهد که طراحی و راه اندازی سامانه فویا در سال 96 طی یک قرارداد به شرکت دولتی «مگفا» واگذار شده و مبلغ این قرارداد یک و نیم میلیارد تومان اعلام شده است؛ رقمی که به گفته کارشناسان، بسیار بالاتر از ارزش واقعی طراحی و نگهداری و حتی پشتیبانی چنین سایتی است. گمانهزنیها نشان میدهد که طراحی این سایت با رقمی 5 تا 10 میلیون تومان نیز میسر بود.
تحقیقات دیجیاتو نشان میدهد که سامانه فویا مشکلات بزرگ و کوچکی دارد که از مسائل گرافیکی سایت آغاز شده و به موارد امنیتی میرسد. یکی از متخصصان امنیت کشور که پیشتر در مرکز ماهر فعالیت میکرده در گفتگو با دیجیاتو میگوید:
«واقعیت امر این است که در برابر قراردادهای دولتی، هیچ شرکتی رقمهای پایین را عنوان نمیکند چرا که گاهی این ارقام پایین اصلا باعث این خواهد شد که وارد مناقصه هم نشوید. معمولا در قراردادهای دولتی طرف معامله با دولت رقم را زیر 50 میلیون تومان معرفی نمیکند حتی اگر کارشان ارزشی زیر 10 میلیون تومان داشته باشد. اما برای این قرارداد بین دولتی، رقم به یک و نیم میلیارد تومان آن هم در سال گذشته رسیده و واقعا نمیتوان این رقم را پذیرفت؛ به جرات میتوانم بگویم که بیش از هشتاد درصد این رقم اضافی است.»
او سیستم مدیریت محتوای به کار رفته در این سایت را پرتال لایفری، یک پرتال متن باز نوشته شده به زبان جاوا معرفی میکند. او میگوید که بهانه پیشنهاد این ارقام بالا برای وقتی مطرح میشود که پشتیبانی برای سایتها صورت میگیرد ولی در این مورد خاص چنین نکاتی هم رخ نداده است:
«مشکلات و باگهای امنیتی در سایت وجود دارد و باید به این مساله رسیدگی شود. این مشکلات از سال گذشته روی سایت قرار دارند و تازگی ندارند ولی همچنان مرجعی به آنها رسیدگی نکرده است.»
گرچه قرارداد در خردادماه 97 خاتمه یافته ولی به نظر میرسد در حال حاضر نظارت خاصی روی سایت انجام نمیشود. این کارشناس امنیت سایبری که نخواست نامش فاش شود اظهار دارد که نوشتن یک cms اختصاصی نهایتا 100 میلیون تومان هزینه خواهد داشت و میتوان با این رقم به بهترین موارد امنیتی در سایت دست یافت. او اظهار دارد که بیشتر سایتهای دولتی با پورتال Liferay نوشته شدند و روند ساخت این سایتها بر اساس این پورتال را در دولت دهم معرفی میکند: «اما همچنان اصرار نابجایی در ساخت سایتها و سامانههای دولتی بر پایه این پورتال رایگان و متن باز وجود دارد.»
«م.ب» توسعه دهنده وب دیگری که نخواست نام کاملش فاش شود نیز در گفتگوی خود با دیجیاتو این موضوع را تایید و سایت مذکور را غیرقابل نقد و بررسی توصیف میکند. او میگوید:
«از رنگبندی تا رابط کاربری و استانداردهای ابتدایی دیگر در طراحی و پی ریزی این سایت درست صورت نگرفته و همه چیز سرسری بوده است. من نمیدانم این انحصار ساخت سامانههای دولتی با جاوا چرا نمیشکند و یا اینکه چرا از استعدادها و نیروهای توانمند و حاذق ایرانی که میتوانند سایتی به مراتب بهتر درست کنند در این زمینهها استفاده نمیشود.»
به گفته این توسعه دهنده، سادهترین مواردی مربوط به rtl کردن یک کتابخانه اسلایدر هم در این سایت رعایت نشده است. او استفاده از زبانهای جاوا را الزاما مشکل ساز امنیتی برای سایت نمیداند چرا که زبان برنامهنویسی را تنها یک ابزار میداند که میتوان روی آن زمان گذاشت و امنیتش را بالا برد:
«با این رقم هزینههایی که شده، معلوم نیست چرا یک سامانه اختصاصی نوشته نشده است. شفافیتی که در انتشار این مطلب توسط اصحاب رسانه و سازمان فناوری اطلاعات صورت گرفته ستودنیست چرا که پشت پرده این سامانههای دولتی را افشا میکند؛ سامانههایی که با ارقام بالا و با خود شرکتهای دولتی قرارداد میبندند و در طی یک قرارداد بین دولتی میلیونها و گاه میلیاردها رقم جابجا میشود.»
این توسعه دهنده اما باور دارد که سازمان فناوری اطلاعات باید به شفاف سازی بیشتری مبادرت ورزد و صرف انتشار این مطلب و قرارداد کافی نیست چرا که هنوز سوالات زیادی در این رابطه بیپاسخ مانده است: «توییتهای آقای ناظمی حکایت از این دارد که این موارد مسکوت باقی مانده بوده و حتما باید رسانهای وارد عمل شود تا این اشکالات عیان شود. این مورد خودش زنگ خطر به حساب میآید و بهتر است موضوع سامانه فویا سرلوحهای برای بررسی بقیه سامانههای دولتی شود.»
دیدگاهها و نظرات خود را بنویسید
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.
سلام. با توجه به اینکه اطلاعات دقیقی از نحوه اجرای این پروژه دارم میخواستم مسائلی رو مطرح کنم که به شفافیت بیشتر ماجرا کمک کنه. البته در جریان نحوه اعطای پروژه به مگفا توسط سازمان فناوری نیستم! ولی مباحث و مشکلات فنی تیم مگفا رو از نزدیک دیدم.
اولا: قیمت گذاری روی سامانه معیار داره و از روی شکل و شمایل نمیشه قیمت گذاری کرد! مثل اینکه بگیم سرچ انجین گوگل یه تکست باکس بیشتر نیست!! از نویسنده و دوستان دیگه هم تعجب میکنم که بدون دیدن یا حتی درخواست شرح خدمات پروژه اقدام به نظر کارشناسی کردن. البته مشکلات سازمان های دولتی و انتقادات به حقی که همیشه کردیم و شنیدیم باعث میشه این گمان تقویت بشه که حتما این پروژه هم با همون روال همیشگی دولتی پیش رفته ولی باید سوال کرد و این مطالب رو به نقد و نظر جمعی سپرد.
ثانیا: امیدوارم تمام پروژه های دولتی و علی الخصوص سازمان فناوری اطلاعات روی این سامانه بیان و بشه در موردشون قضاوت کرد.
میرم سر اصل مطلب، برای قیمت گذاری یک سامانه باید شرح خدمات پروژه رو دید. فقط به چند نمونه از شرح خدمات پروژه اشاره میکنم و اگر کسی سوالی داشت میتونه با ایمیل kamputeri7@gmail.com باهام تماس بگیره.
1. معماری سرویس گرا و سرویس دهی به سایر سامانه های دولتی . که به این منظور نسخه 7 لایفری انتخاب شد که روی بستر OSGI کار میکنه. در حالیکه تیمهای بسیار کمی جرئت میکنن برن سمت این تکنولوژی جاوایی.
2. امکان سرویس دهی به 3000 کاربر همزمان.
3. کارتابل و مدیریت ارجاعات. (و استفاده از موتور فرایندی) و تقویم کاری سازمانی
4. گذرگاه سرویس سازمان ESB !
5. گزارش ساز پویا
6. معماری کلاستر شده اپلیکیشن و پایگاه داده.
که منجر به استفاده از نسخه قابل کلاسترینگ اپلیکیشن و اوراکل و راه اندازی اوراکل گارد گردید.
7. مدیریت لاگ های سطح entity های تمام کاربران.
8. ارتباط آنلاین کاربران
9. مباحث BI و گزارشات نموداری
10 پرداخت الکترونیکی
11. امکانات عمومی یک پرتال مانند انتشار اخبار و اسناد و ... اینها مشتی از نمونه خروار شرح خدمات سامانه هستن که با انتشارش به شفاف شدن بیشتر و قیمت گذاری بهتر سامانه منجر میشه.
و ... بگذریم که متاسفانه به دلیل ماهیت به شدت سیاسی این سامانه (که حتی تو انتخابات ریاست جمهوری هم مطرح شد)، مراحل تحلیل و طراحی ش استاندارد پیش نرفت و نسخه آزمایشی به سرعت تحت بار رفت و توسعه و نگهداری رو به شدت سخت کرد.
با این همه انتقادات به امنیت و کارکرد و گرافیک و ... پذیرفته است و امیدواریم تیم مربوطه مسائل رو تو نسخه های بعدی شون مرتفع کنن. ?
بنا به گفته منابع آگاه این پروژه 4 تا فاز داره که مبلغی که توی این گزارش اومده تنها مبلغ فاز یکه. مبلغ کل 4 میلیارد هستش!
مشکل اصلی هم مدیرای بی کفایت و بی سوادی هستن که تو شرکتای دولتی رخنه کردن...
حتما مجری طرف قرارداد از شگردهای هوشمندانه وب مسترها استفاده کرده است
قیمت بالا = مقبولیت و اعتبار بیش تر شک نکنید این پیمانکار برای نصب ویندوز رو یه سیستم هم کمتر از ۱۰۰ میلیون طلب نمی کنه
توی این چند سال شاهد بیشترین فسادهای تاریخ در دولت روحانی بودیم. هرچند هنوز سر کاره. بزارین چندسال دیگه گند خیلی چیزا در میاد
با سلام. متاسفانه اصلاً مطلب فنیای نبود. گر چه که دغدغههای بسیار درستی رو مطرح میکنه و دست روی یک معضل اساسی گذاشته است. متاسفانه پروژههای اینچنینی به خاطر رابطهها و دلالهای فیمابین با اعداد بسیار کوچکی به دست مجری میرسد. (تجربه شخصی نزدیک به یک دهم مبلغ!)
با این وجود اعداد و ارقام اعلام شده برای ساختن چنین سامانهای هم چندان به واقعیت نزدیک نبود.(در خود متن از ۵ میلیون تا ۳۰۰ میلیون در نوسان بود!) این که باید یک CMS از نو نوشته شود و آیا واقعاً با زیر ۱۰۰ میلیون میشود یک CMS اختصاصی با بهترین امنیت برای یک سامانه ملی با دغدغههای ریز و درشت نوشت واقعاً جای بررسی دارد.
سلام. مبلغ نوسان نبود. برخی ادعا کردند که بین 5 تا 10 میلیون میتونن این کار رو بکنند و اونطور که کارشناسان امر با ما صحبت کردند گفتند که در قراردادهای دولتی متاسفانه این رقم ها رد و بدل نمیشه و معمولا قیمت های بالا گفته میشه.
قیمت صد میلیون هم برای نوشتن یک cms در بهترین حالت در نظر گرفته شده وگرنه به نظر بنده کمتر از این حرفهاست حتی.
جناب پارساپور ببخشید که پاسخ شما رو دیر دیدم. این که کارشناسی به شما گفته با چنین مبالغی میتونه این پروژه رو کار کنه اصلاً ملاک خوبی برای یک «خبرنگاری تحقیقی» نیست. اگر کسی واقعاً فکر میکند یک سامانه با مشکلات ریز و درشت و کلی خواسته عجیب و غریبی که معمولاً در قراردادها نمیاد با زیر ۵ تا ۱۰ میلیون تومان قابل انجام هست به نظرم کاری به این ابعاد انجام نداده. یا این که بهتر است به جای بسیاری CMS امتحان پس داده و قوی با رقم مورد نظر شما، یک CMS اختصاصی نوشته شود واقعاً جای بررسی کارشناسی دارد. (میتوانید سری به لیست مشتریان گردنکلفت وردپرس و دروپال بزنید تا متوجه اهمیت استفاده از این سامانههای مدیریت محتوای باارزش بشوید. احتمالاً تیم فنی خود شما هم دلایل بسیار خوبی برای انتخاب اینگونه سیستمهای مدیریت محتوا دارند.)
نویسنده محترم، من دولتی نیستم و از این سیستم پر از رانت و فساد و پر از واسطهگری متنفرم و همانطور که در نظر قبلی گفتم به واسطه کارم درگیر این مسائل بودم و از نزدیک لمس کردم و تجربه تلخ مواجهه با چنین مواردی را دارم. از نظر من هم برآورد این پروژه بسیار غیرمنطقی و اصل انتخاب یک پیمانگار دولتی (و به عبارتی این جیب تو اون جیب کردن پروژهها) به شدت ظالمانه هست.
معتقدم میتوانیم هزاران نقد به این اتفاق داشته باشم اما نقد هم باید بدون خدشه و منطقی و بر اساس اصول باشد. به نظرم لازم هست که در تحقیقاتتون از افراد تواناتری مشاوره بگیرید که مطلب به این مهمی پایههای محکمتری داشته باشد. در اهمیت مطلبی که نوشتهاید بگم که برای من با جستجوی کلمه «سامانه فویا» در گوگل، مطلب شما بالاتر از سامانه اصلی دیده میشود. پس بهتر است حساسیتتان را چند برابر کنید.
در آخر بابت سوژه خوبی که انتخاب کردید تشکر میکنم و امیدوارم شفافیت در همه جای این کشور بیشتر و بیشتر شود تا کمتر شاهد چنین اتفاقاتی باشیم. موفق باشید.