بررسی انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse؛ بازگشت قهرمانانه مرد عنکبوتی

اسپایدرمن یا همان مرد عنکبوتی خودمان بیش از ۵۵ سال سن دارد و تاکنون به هیبت‌های مختلفی و در مدیای گوناگونی به تصویر کشیده شده است. از لایو اکشن عجیب و غریب ژاپنی‌اش بگیر تا به شکل لگویی در کنار دیگر قهرمانان مارول. تاکنون اما اسپایدرمن را در قالب یک انیمیشن سه بعدی سینمایی ندیده بودیم و سونی تصمیم گرفته این رویا را به واقعیت تبدیل کند و در تحقق این رویا تقریبا سنگ تمام گذاشته است. انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse چیزی است که هم طرفداران می‌خواهند و هم اینکه ناآشنایان به این دنیا را تبدیل به طرفدار می‌کند و این یعنی یک بازی برد برد.

• کارگردان: پیتر رمزی، رادنی راثمن
• استودیو تهیه کننده: سونی پیکچرز
• صداپیشگان: نیکلاس کیج، کریس پاین،شامیک مور
• بودجه: 90 میلیون دلار

از زمانی که سونی حق و حقوق کاراکتر اسپایدرمن را از مارول خرید سال‌ها می‌گذرد و این کمپانی تاکنون چند باری سعی کرده تا از این حق تالیف به خوبی بهره ببرد. سونی سه گانه‌ای به کارگردانی سام ریمی ساخت که از نظر بسیاری از هواداران قسمت دوم آن جزو بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی تاریخ سینما محسوب می‌شود. لجبازی سونی با سام ریمی اما باعث شد که پروژه طولانی مدتی که او برای این کاراکتر در نظر گرفته بود تا حد زیادی از هم بپاشد.

ریمی بارها در مصاحبه‌های خبری اعلام کرده بود که تا ۵ شماره برای اسپایدرمن ایده در ذهنش دارد و سونی ناگهان به او اعلام کرد که قسمت سوم، آخرین اثر او در مقام کارگردان این فرنچایز خواهد بود؛ نتیجه این شد که ریمی سعی کرد فشرده‌ای از ایده‌های سینمایی‌اش را وارد یک اثر واحد سینمایی کند و قسمت سوم را با تعدد کاراکترها جلوی دوربین ببرد و خروجی کار چندان خوب نشود. قسمت پایانی سه گانه سام ریمی مهری بر پایان رسیدن دوره اسپایدرمن در سینما بود و سونی تا مدتها نتوانست تا بار دیگر این شخصیت را به پرده نقرای بازگرداند.

سرانجام چند سال بعد سونی دوباره آستین بالا زد و سری Amazing Spider-man را با تیمی جدید ساخت؛ سری که همچنان به خاطر یدک کشیدن نام این شخصیت فوق محبوب با استقبال و فروش خوبی روبرو شد اما در واقعیت نسبت به سه گانه قبلی یک عقبگرد محسوب می‌شد. با اینکه قسمت دوم سری جدید طوری پایان یافت که نوید ساخت قسمت سوم را می‌داد (و حتی شخصیت منفی آن یعنی راینو با بازی پائول جیامتی مشخص شده بود و برای ثانیه‌ای به تصویر کشیده شده بود) اما سونی تصمیم گرفت سیاست جدیدی را اتخاذ کند.

محبوبیت بالای فیلم‌های مارول و دیزنی و فروش هنگفت آنها و تیم حاذقی که پشت پرده این فازهای سینمایی قرار داشت و صد البته خواسته هواداران سونی را بر این داشت که شخصیت اسپایدرمن خود را به دیزنی و مارول قرض دهد و ادامه راه سینمایی او را به آنها بسپارد. اسپایدرمن بار دیگر ریبوت شد و این بار تام هالند جوان ایفاگر این نقش شد و توانست بار دیگر جانی تازه به این کاراکتر دهد و بیشتر طرفداران را راضی کند (البته شخصا همچنان توبی مگوایر در سه گانه قدیمی سام ریمی را بهترین بازیگر اسپایدرمن سینما می‌دانم) کاری که سونی با شخصیت اسپایدرمن کرد، دقیقا کاری بود که استودیو فیلمسازی یونیورسال با کاراکتر هالک کرد و با اینکه حق و حقوق این شخصیت را خریده بود اما آن را به طور امانی به دیزنی و مارول قرض داد.

سونی اما با زیرکی تمام همچنان بخش عمده‌ای از دنیای اسپایدرمن را برای خود نگه داشت و صرفا حق و حقوق ساخت لایو اکشن سینمایی را به مارول و دیزنی واگذار کرد. مسئولان این استودیو اعلام کردند که آنها همچنان حق و حقوق بیش از صد کاراکتر از دنیای اسپایدرمن را دارند و تصمیم گرفته‌اند که بر اساس این جهان بزرگ، فیلم‌های مجزایی بسازند. اسپایدرمن در بین شخصیت‌های مارول از دشمنان و دنیای گسترده‌ای برخوردار است و سونی نقش منفی‌های این دنیا از جمله ونوم را به فیلم مجزایی تبدیل کرد و برگ برنده‌اش را با ساخت انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse رو کرد.

دنیای انیمیشن اسپایدرمن جهان جدیدی است که سونی به تازگی آن را تاسیس کرده و کارش را با همین اثر Spider-Man: Into the Spider-Verse شروع کرده؛ اثری که تلفیق زیبایی از داستان‌های متعدد این کاراکتر به شمار می‌رود و تا جای ممکن هم به کمیک‌های این ابرقهرمان وفادار مانده است. اگر از طرفداران کمیک بوک‌ باشید و داستان‌های مصور مارول را در طول این سال‌ها دنبال کرده باشید، حتما آگاهی دارید که کمیک‌ها بارها و بارها دستخوش تغییراتی در روایت داستانی شده‌اند و دنیایی به مراتب وسیع‌تر و پیچیده‌تر از جهان‌های سینمایی مارول دارند و اسپایدرمن هم از این قاعده مستنثی نمانده است.

داستان‌های این شخصیت بارها دچار دگرگونی‌های متعددی شده و یکی از شاخص‌ترین آنها به حضور یک فرد جدید در کنار قهرمان همیشگی این سری یعنی پیتر پارکر برمی‌گردد: مایلز قهرمان سیاهپوستی که یکی از جدیدترین انسان‌های دنیای اسپایدرمن است که لباس و توانایی عنکبوتی پیدا کرده و از قضا طرفداران بسیاری هم در دنیا پیدا کرده است. قهرمان Spider-Man: Into the Spider-Verse هم مایلز است و شاهد روایت داستان او هستیم، مایلزی که تاکنون در هیچ نسخه سینمایی حرفی از آن زده نشده و اخیرا در بازی جدید به آن اشاراتی شد. به نظر می‌رسد سونی و مارول قصد دارند که مایلز را بیشتر از پیش پروموت کنند و این قهرمان سیاهپوست دنیای اسپایدرمن را در کنار پیتر پارکر در دیگر رسانه‌هایی جز کامیک هم توسعه دهند.

انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse داستان جدیدی دارد و مانند فیلم‌های این سری با قصه تکراری گزیده شدن و نشان دادن پیشینه شخصیت اصلی داستان شروع نمی‌شود و از همین حیث حس تازگی شدیدی دارد. از آنطرف سازندگان کاملا به این امر آگاه بودند که ممکن است طرفدارانی در دنیا باشند که اسپایدرمن را صرفا از طریق انیمیشن‌ها و آثار سینمایی بشناسند و لزوما کمیک خوان و یا گیمرهای قهار نباشند و برای همین داستان پیچیده و جدید خود را طوری روایت کرده‌اند که برای اکثریت قابل فهم باشد. البته که دانستن جزییات ریز و درشت می‌تواند به فهم داستان کمک بیشتری کند و یا آن را جذاب‌تر سازد اما برای یک تماشاگر عادی هم همچنان جذابیت‌های خود را دارد؛ تماشاگری که البته لااقل چندتا فیلم از اسپایدرمن را دیده باشد.

اسپایدرمن جهان‌های موازی بسیاری دارد که یک سری از آن به سری Ultimate شهرت دارد و در این سری داستان‌های اسپایدرمن حول محوریت شخصیت مایلز می‌چرخد و پیتر پارکر در آن کشته شده است. داستان انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse هم با همین روند آغاز می‌شود و با کشته شدن پیتر پارکر توسط کینگ پین آغاز می‌شود. مایلز که جوانکی دبیرستانی است و به تازگی یک عنکبوت عجیب و غریب نیشش زده، متوجه شده که قابلیت‌های مرد عنکبوتی را داراست ولی بعد از گذشت مدتی که از مرگ پیتر پارکر می‌گذرد، او دقیقا یک شخص با ریخت و قیافه پیتر فقید را ملاقات می‌کند با این تفاوت که مویش بلوند نیست.

خطر لو رفتن داستان: مایلز متوجه می‌شود که کینگ پین در دنیاهای موازی دستکاری کرده و باعث شده که جهان‌های گوناگون با یکدیگر قاطی شوند. او می‌فهمد که در هر دنیا یک اسپایدرمن مخصوص به خودش وجود دارد و حالا نزدیک به ۵ اسپایدرمن متفاوت از جهان‌های مختلف به دنیای او آمدند. پیتر پارکری که عمده ما می‌شناسیم و داستان‌هایش را در فیلم‌های اولیه این سری دیدیم، همان پیتری است که مایلز با او ملاقات کرده و حالا سنی ازش گذشته و بدنش هم از فرم خارج شده و شکم در آورده است.

اسپایدرمن نوآر (که اگر گیمر پیگیری بوده باشید او را از بازی Spider-Man: Shattered Dimensions به یاد می‌آورید) از سا‌ل‌های جنگ جهانی پایش به این دنیا باز شده و گوئن استیسی هم دختری است که از دنیای مختص خودش آمده (در دنیای او پیتر پارکر در حقیقت همان شخصیت منفی لیزارد یا مارمولک است و در همان داستان‌های اولیه کشته میشود) اسپایدرمن دیگری هم از دنیای انیمه و ژاپنی‌ها با نام پنی پارکر (با نام اختصار SP//dr در کمیک‌ها از او یاد می‌شود) آمده که در حقیقت دخترکی با شمایل انیمه‌ها است و با یک روبات عنکبوتی بزرگ وارد میدان نبرد می‌شود. در نهایت حس شوخ طبعی و بار کمدی انیمیشن هم فراموش نشده و اسپایدرهم یا همان خوک عنکبوتی را داریم که یک شخصیت کارتونی، بامزه و خنده‌دار است و در حقیقت عنکبوتی بوده که یک خوک رادیواکتیوی گازش زده است! پایان خطر لو رفتن داستان.

هر آنچه پیش‌تر از فیلم‌های اسپایدرمن دیده بودید را باید فراموش کنید چرا که اینجا با چندین نوع مرد و زن و حتی حیوان عنکبوتی روبرو هستیم و دشمنان این شخصیت نیز کاملا دگرگون شده‌اند. در سری Ultimate دکتر اختاپوس در حقیقت زنی به نام دکتر اکتاویا هست و یا شخصیت منفی اسکورپیون (کژدم) در این دنیا حالتی روباتیک دارد. سازندگان به سری Ultimate وفادار بودند و سعی کرده‌اند که آن را از نو احیا کنند چرا که پایان بندی این سری در بازار کمیک چندان مورد توجه قرار نگرفت و نتوانست آنطور که باید طرفداران را راضی نگه‌دارد.

از معدود تغییراتی که در داستان اصلی زده شده حضور شخصیت منفی به نام Prowler است که از دشمنان دیرینه مرد عنکبوتی به شمار می‌رود اما سالیان سال مهجور باقی مانده بود و هیچ‌گاه به درستی به آن پرداخت نشده بود؛ این کاراکتر اما حالا در انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse می‌درخشد و بار دیگر احیا می‌شود و گمان می‌کنم که در آینده حرف‌های زیادی برای گفتن خواهد داشت.

تمامی چهره‌ها و طراحی‌ها و حتی داستان‌ها از سری Ultimate وام گرفته و با اینکه این سری در بین برخی از طرفداران چندان جالب توجه نبود اما تازگی خاصی دارد و انتخاب هوشمندانه‌ای برای روایت یک اسپایدرمن جدید در پرده سینما بوده است.

شخصیت منفی انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse در اصل کینگ پین است و به جرات می‌توان گفت کینگ پین داخل این انیمیشن تاکنون در سریال‌ها و بازی‌های مرد عنکبوتی به این زیبایی خلق نشده است. حتی کینگ پین سریال دیردویل نمی‌تواند به پای این کاراکتر برسد و او یکی از بی‌رحم‌ترین نقش‌های منفی است که تاکنون در یک انیمیشن به آن برخورد کرده‌اید. کینگ پین خانواده (همسر و پسرش) را از دست داده و می‌خواهد با تداخل دنیاها دوباره آنها را پیدا کند و در این راه از هیچ کاری دریغ نمی‌کند. او می‌کشد و می‌بلعد و بی‌احساس با دشمنانش و دوستانش وارد جنگ می‌شود و صرفا می‌خواهد به هدف خودش برسد. هیبت عظیم‌الجثه او نیز با اینکه کاریکاتوری است ولی برای اولین بار می‌تواند قدرت خارق‌العاده او در برابر ابرقهرمانان را توجیه کند.

شخصیت پردازی در انیمیشن جدید اسپایدرمن به بهترین نحو شگل گرفته و بیشتر افراد حاضر در انیمیشن با وجود اینکه کاراکترهایی کاملا تازه هستند ولی می‌توان با آنها صمیم شد. البته افرادی چون Prowler با وجود اینکه ابهت خاص خود را دارند اما خبری از پیشینه آنها نیست. در هر صورت شخصیت‌های انیمیشن آنچنان طرفدار پیدا کرده‌اند که قرار است از روی برخی از آنها آثار مجزا و انیمیشن‌های کوتاهی ساخته شود و تا به لحظه نوشتن این مطلب فعلا ساخته شدن یک سری انیمیشن کوتاه از روی اسپایدرهام (خوک عنکبوتی) تایید شده است.

فیلمنامه قرص و محکم و دیالوگ‌های بجای انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse باعث شده که با محتوای غنی روبرو باشیم و امیدوار باشیم که این محتوا دنباله‌هایی موفق در خود خواهد داشت. صداپیشگان نیز به خوبی کار خود را انجام داده‌اند و کریس پاین و نیکلاس کیج که از دیگران معروف‌تر هستند با اینکه شاید در کل چند خط دیالوگ ادا می‌کنند اما در همین برهه زمانی کوتاه می‌توانند به یاد ماندنی ظاهر شوند. صداپیشه شخصیت پیتر پارکر بی‌نظیر عمل می‌کند و کاراکتر مایلز نیز با صدای شامیک مور(خواننده رپ) همراه شده که حس و حال جوانی و قهرمانی خوبی را تداعی می‌کند.

شوخی‌ها و ایستراگ‌های گوناگونی در طول انیمیشن وجود دارد و صدای استن لی فقید و حضور افتخاری او بار دیگر در این اثر وجود دارد؛ حضوری که احتمالا جزو آخرین دیدارهای او با طرفدارانش با صدای واقعی خودش خواهد بود و صحنه‌ای که در آن از او یاد می‌شود، حس تراژدی خاصی را به همراه دارد.

با شروع گزیده شدن مایلز توسط عنکبوت، المان‌های کمیک و حباب‌های نوشتاری مرسوم در این گونه کتاب‌ها در جای جای صحنه‌های انیمیشن به تصویر در می‌آید و مرز بین انیمیشن و یک موشن کامیک را لحظه به لحظه باریک‌تر می‌کند. این جلوه‌های بصری در کنار بریدن تصاویر و در کنار هم قرار دادن آنها بیش از پیش انیمیشن را به یک داستان مصور نزدیک می‌کند و فضای اکشن فیلم به همراه موسیقی بی‌نظیر آن لحظات ناب و جانانه‌ای را جلوی چشمان تماشاگر به تصویر می‌کشد. سبک گرافیکی خاص انیمیشن هم به منحصر به فرد بودن آن کمک دوچندانی کرده و باعث شده که Spider-Man: Into the Spider-Verse شبیه به هیچ اثری که پیش‌تر دیده‌اید نباشد.

سونی توانسته این بار از دل دنیای اسپایدرمن اثری بیرون بیاورد که بتواند بار دیگر به آن افتخار کند و هواداران را از خودش راضی نگه‌ دارد. دست روی داستانی گذاشتن که فقط خوانندگان کمیک (و شاید گیمرهای حرفه‌ای) از آن آگاهی داشتند، ریسک بزرگی بوده که تیم سازنده به جان خریده و توانسته به خوبی از پس روایت آن بر بیاید. اسپایدرمن حالا بعد از درخشش خود در دنیای بازی‌های ویدئویی، در صنعت انیمیشن حرفی برای گفتن دارد و باید امیدوار بود که در فیلم بعدی خودش هم بتواند به همین شکل بدرخشد.

تنها پس از چند روز از اکران فیلم و استقبال هواداران، در صفحات مجازی سیل عظیمی از درخواست‌های متعدد نسبت به ساخته شدن ادامه این سری از سوی مردم روانه استودیو سونی می‌شود و مردم خواستار حضور اسپایدرمن‌های مختلف دیگری که شاید حتی یک بار در یک کمیک ظاهر شدند هستند. آنها از ایده جهان‌های موازی اسپایدرمن به شدت استقبال کرده و به نظر می‌رسد که کار سونی با یونیورس جدیدی که ساخته است حالا حالاها تمام نشود.