فایل MSIX چیست و چه کاربردهایی دارد؟

هر فایل با پسوند msix. یک نصب کننده‌ی اپلیکیشن در ویندوز به شمار می‌رود. مایکروسافت اخیرا یک نوع جدید از فایل‌ها را به ترکیب EXE، MSI و پکیج‌های AppX اضافه کرده که نامش MSIX است. البته باید همیشه به یاد داشته باشید که قبل از اجرای فایل MSIX حتما آن را به خوبی بشناسید و از سالم بودنش اطمینان حاصل کنید.

در این مطلب قصد داریم به معرفی این فایل جدید بپردازیم و بیشتر با آن آشنا شویم. به یاد داشته باشید که هرکجا از «نصب کننده» استفاده کردیم منظورمان Installer است. با ما همراه باشید.

ویندوز نصب کننده‌های بسیار زیادی دارد

در حال حاضر ویندوز سه فرمت رایج برای نصب اپلیکیشن‌ها دارد: MSI، EXE و AppX. هرکدام دارای نقاط ضعف و قوت خاص خود هستند.

نصب کننده‌های MSI بهترین و ساده‌ترین نوع موجود در این لیست سه تایی به شمار می‌روند. MSI برای نصب اپلیکیشن یا نرم افزار‌های مورد نظر خود از یک رابط کاربری گرافیکی استفاده می‌کند. در هسته‌ی این فایل، فایل‌های اصلی و مورد نیاز برنامه‌ها وجود دارند. فرآیند نصب بدون توجه به این که آیا نرم افزار مورد نظر پیش از این نصب شده بود یا نه وظایفش را انجام می‌دهد و در صورتی که نرم افزار یاد شده پیش از نصب شده باشد، فایل‌ها را روی فایل‌های قبلی کپی خواهد کرد. علاوه بر این امکان مسیردهی توسط کاربر امکان پذیر نخواهد بود.

نصب کننده‌ی EXE پیچیدگی بیشتری نسبت به فایل MSI دارد اما دارای ویژگی‌های بیشتری هم هست. از ویژگی‌های این نصب کننده‌ می‌توانیم به گزینه‌هایی نظیر زبان، افزونه، قابلیت تشخیص اینکه نرم افزار پیش از این در سیستم نصب شده یا نه اشاره کنیم. فایل‌های EXE به کاربران اجازه می‌دهند تا مسیر دلخواه برای نصب اپلیکیشن را مشخص کنند. توسعه دهندگان می‌توانند در صورت نیاز از رابط کاربری برای ارسال پیام‌ها و خوش آمد گویی به مصرف کنندگان استفاده نمایند.

نصب کننده‌های AppX ساده‌اند و گزینه‌های محدودی را در اختیار کاربران قرار خواهند داد. همچنین می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای بروزرسانی اپلیکیشن‌های نصب شده محسوب شوند. علاوه بر این می‌توانند برای حذف کامل برخی از اپلیکیشن‌ها نیز مورد استفاده قرار بگیرند. نرم افزار‌هایی که به صورت EXE یا MSI نوشته شده‌اند را باید با استفاده از ابزاری خاص به AppX تبدیل نمود. همچنین استفاده از این نوع نصب کننده فقط در ویندوز 10‌ امکان پذیر است و ویندوز‌های قدیمی تر قادر به بهره‌مندی از آن‌ها نخواهند بود.

فایل MSIX ادغامی است از بهترین ویژگی‌های MSI و AppX

نصب کننده‌های MSIX از مزیت‌های AppX بهره‌مند شده‌اند و شباهت‌های زیادی به فایل‌های MSI دارند. آن‌ها به سادگی به انجام وظایفشان می‌پردازند و حتی ادمین سیستم می‌تواند از آن‌ها برای نصب خودکار نیز استفاده کند. همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم MSIX دارای نقاط قوت AppX هم هست که آن را به گزینه‌ای مناسب برای بروزرسانی و حذف کامل یک نرم افزار تبدیل می‌کند.

از نگاه یک کاربر، فایل MSIX مثل نصب کننده‌ی MSI کارش را انجام می‌دهد اما پشت صحنه مانند AppX عمل می‌کند و همه‌ی کار‌ها را مدرن و تمیز به انجام می‌رساند.

MSIX روی ویندوز 7 و حتی لینوکس هم کار می‌کند

شاید یکی از هیجان انگیز ترین ویژگی‌های MSIX این باشد که مایکروسافت با عرضه‌ی یک SDK آن را به صورت کراس پلتفرم عرضه کرده است. همانطور که می‌توانید در صفحه‌ی گیت هاب مشاهده کنید، پشتیبانی از این نوع فایل حتی در iOS، مک، اندروید، لینوکس و نسخه‌های قدیمی‌تر ویندوز هم امکان پذیر است. توسعه دهندگان می‌توانند با درج دستوراتی خاص، مشخص کنند که این نصب کننده در هر سیستم عامل چه رویکردی داشته باشد.

حذف نرم افزار‌ها بهتر از گذشته انجام می‌شود

وقتی یک برنامه را با استفاده از نصب کننده‌های MSI و EXE نصب می‌کنید، نرم افزار یاد شده می‌تواند تغییرات رجیستری در سیستم ایجاد کند و همچنین به تولید فایل‌ها و فولدر‌هایی خاص در کامپیوتر شما بپردازد. وقتی یک برنامه را حذف می‌کنید این فایل‌ها و کلید‌های رجیستری معمولا به حالت اول بر نمی‌گردند و اثری هرچند کوچک از نرم افزاری که دیگر در سیستم وجود ندارد همچنان در سیستم عامل باقی خواهد ماند.

با استفاده از نصب کننده‌ی MSIX نرم افزار‌ها در یک ظرف (Container) نصب می‌شوند و همه‌ی فایل‌های ضروری آن‌ها یا در آن ظرف باقی می‌مانند یا اینکه اطلاعات دقیقی از همه‌ی فعالیت‌های احتمالی‌شان در جایی درج می‌شود. وقتی نرم افزار یاد شده را از سیستم حذف می‌کنید، همه‌ی اطلاعات و تغییرات اعمال شده توسط نرم افزار یا از بین می‌روند یا به حالت اولیه‌ی خود باز می‌گردند تا هیچ اثری از اپلیکیشن حذف شده در سیسم عامل باقی نماند. این موضوع منجر به این می‌شود که حذف نرم افزار‌ها بهتر از گذشته انجام پذیرد.

MSIX یک نصب کننده است، بنابراین باید مراقبش باشید

اگر یک نصب کننده‌ی MSIX پیش رویتان قرار دارد و  نمی‌دانید که آیا قابل اطمینان هست یا خیر، اولین سوالی که باید از خودتان بپرسید این است که از کجا این نصب کننده را دریافت کرده‌اید. مثل هر نصب کننده‌ی دیگر اگر به منبع اطمینان ندارید، نباید نسبت به باز کردن آن اقدام کنید.

حتی قبل از دانلود فایل باید مطمئن شوید که فایلی که وارد سیستم‌تان می‌شود سالم است یا نه. به هر ترتیب باید همیشه به یاد داشته باشید که هر نصب کننده‌ای می‌تواند حاوی بدافزار و ویروس باشد. بنابراین در اجرای آن‌ها نهایت دقت را به خرج دهید.

از چه زمانی باید منتظر فایل‌های MSIX باشیم؟

شاید کمی زود باشد که فایل‌های MSIX را ببینیم. مایکروسافت هنوز در حال بهینه سازی و اعمال اصلاحات روی این نصب کننده و توانایی‌هایش است و فعلا تنها اعضای اینسایدر ویندوز 10 قادر به دیدن بسته‌های MSIX هستند.

حتی بعد از اعمال این اصلاحات توسط مایکروسافت، باید منتظر توسعه دهندگان اپلیکیشن‌ها باشیم و ببینیم که آیا علاقه‌ای به استفاده از این نصب کننده‌ی جدید دارند یا نه. تولید کننده‌های نرم افزار همچنان می‌توانند در آینده بنا بر نیاز خود برای تولید اپلیکیشن‌ها از نصب کننده‌های EXE و MSI استفاده کنند و فعلا شاید کمی زود باشد که شاهد فایل‌های MSIX در سیستم عامل‌ها باشیم.