دردسر تازه برای مسافرکش های شخصی؛ جلوگیری از سوخت گیری گازسوزهای کارگاهی در جایگاه های CNG

در کشور ما خودروهای دوگانه‌سوز یا به عبارتی CNG سوز به دو روش کلی تولید کارخانه‌ای و یا تبدیل کارگاهی وجود دارند. در سالیان اخیر همواره خودروسازان داخلی اقدام به ساخت و عرضه خودروهای دوگانه سوز ( بنزینی و گاز ) کرده‌اند و این تولیدات از استقبال نسبتا خوبی از سوی خریداران روبه‌رو شده‌اند. پیرامون همین موضوع، دو شرکت خودروسازی ایران خودرو و سایپا این‌گونه محصولات را به صورت پایه گازسوز تولید و عرضه می‌کنند.
اما به تازگی هیأت وزیران به منظور ساماندهی و تأمین ایمنی تردد خودروهای دوگانه سوز و جلوگیری از بروز حوادث ناگوار تصمیماتی را در این زمینه اتخاذ کرد.
خودروهایی که بنزین سوز بوده و طی فرایندی با نصب کیت و مخزن در کارگاه‌های مجاز به سیستم دوگانه‌سوز مجهز می‌شوند را تبدیل کارگاهی می‌نامند. یکی از عوامل نارضایتی در مشتریان این دسته از خودروها، پایین بودن پیمایش و قدرت موتور در خودروهای تبدیل کارگاهی، نسبت به تولید کارخانه‌ای است. اگرچه علت این تفاوت به خاطر سرمایه‌گذاری و تحقیقات وسیع در واحدهای R&D و همچنین استفاده از کیت‌های نسل جدید در کارخانجات خودروساز بوده، ولی می‌توان خودروهای تبدیل کارگاهی را نیز تا حدودی مصرف آنها را بهینه کرد.
نکته قابل توجه برای خریداران و یا مالکان خودروهای گازسوز تبدیل کارگاهی؛ حتماً از صحت استاندارد بودن تجهیزات منصوب روی خودرو مخصوصاً مخزن آن اطمینان حاصل نمایند. همانطور که در تصویر روند تولید و تبدیل خودروهای دوگانه‌سوز موجود در ایران نمایش داده شده، مسیری که با خط‌چین قرمز مشخص شده مسیر غیراستاندارد (غیرمجاز) تبدیل خودروها به سیستم دوگانه‌سوز است که استفاده از این خودروها بسیار خطرناک است.

دولت به منظور ساماندهی و تأمین ایمنی تردد خودروهای دوگانه سوز و جلوگیری از بروز حوادث ناگوار از قبیل انفجار مخازن این خودروها به دلیل غیر کارخانه ای بودن آن‌ها و منقضی شدن کارکردشان، تصمیماتی را در این زمینه اتخاذ کرد.

یکی از معایب این نوع خودروها، آسیب پذیر بودن آن‌ها در تصادفات رانندگی است. به اعتقاد کارشناسان، خودروهای دوگانه سوز همانند بمب‌های ساعتی هستند که در خیابان‌های کشور در حال تردد بوده و اگر از قسمت عقب خودرو مورد اصابت خودرویی دیگر قرار گیرند، انفجار آن‌ها دور از ذهن نخواهد بود. بر این اساس، طبق اعلام سازمان استاندارد ایران و پلیس راهور ناجا، تولیدات دوگانه سوز از کیفیت بالایی برخوردار نبوده و به علت عدم ایمنی در تصادفات، در اغلب موارد مورد تایید و شماره گذاری قرار نمی‌گیرند.
اما پیرامون خودروهای دوگانه سوز یک نکته بسیار اهمیت دارد و آن بدین گونه است که در برخی موارد دیده می‌شود که مالکان خودروهای تک سوز اقدام به نصب مخزن برای تبدیل خودرو خود به یک اتومبیل دوگانه سوز می کنند که طبق آمارهای منتشر شده در 70 درصد این موارد، خودروهایی که به صورت غیر کارخانه‌ای تبدیل به دوگانه سوز شده‌اند یا دچار انفجار در زمان سوخت گیری شده و با در بخش موتوری و قوای محرکه دچار آسیب‌های جبران ناپذیر شده‌اند. زیرا این اقدام در محیط‌هایی که دارای استانداردهای ایمنی لازم هستند صورت نگرفته و کنترل کیفی نهایی بر روی اتومبیل‌هایی که به صورت غیر کارخانه‌ای تبدیل به دوگانه سوز می‌شوند، صورت نمی‌گیرد.

به موجب این تصمیم، وزارت نفت موظف شد، با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به هوشمند سازی جایگاه‌های عرضه سوخت گاز طبیعی و ایجاد بستر لازم جهت اتصال سامانه هوشمند جایگاه‌های سوخت به سامانه یکپارچه معاینه فنی ایران (سیمفا) و سامانه اطلاعات خودروهای گازسوز وزارت صنعت، معدن و تجارت به نحوی اقدام نماید که از تاریخ ۱۳۹۸/۱۰/۱ امکان سوخت‌گیری در جایگاه‌های سوخت گاز طبیعی صرفاً برای خودروهای دوگانه‌سوز که در کارت شناسایی آن‌ها عبارت «دوگانه‌سوز» یا «دوگانه‌سوز تبدیلی» درج شده و دارای گواهی معاینه فنی معتبر هستند، وجود داشته باشد.
دولت همچنین پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا را موظف کرد نسبت به اصلاح و تعویض مدارک شناسایی آن ‌دسته از خودروهایی که به صورت کارگاهی تا قبل از ابلاغ این مصوبه دوگانه‌سوز شده و «گواهی سلامت سامانه سوخت‌رسانی گاز خودرو» را مطابق دستورالعمل مربوط اخذ کرده‌اند، اقدام نموده و در کارت آن‌ها عبارت «دوگانه‌سوز تبدیلی» را درج نماید.

از مزایای استفاده از گاز طبیعی در مقایسه با بنزین می‌توان به آلایندگی کمتر، عدد اکتان بالا (130)، افزایش راندمان 15 درصدی و در کشوری چون ایران فراوانی و قیمت مناسب نام برد. در مقابل، هزینه احداث ایستگاه‌های سوخت گیری ، وجود محدودیت فضا در نصب مخازن سوخت گیری بر روی خودرو، کاهش پیمایش خودرو و نیاز به طراحی و تقویت بخشهای متعددی از خودرو نظیر شاسی، اکسل (به دلیل افزایش وزن)، سیستم خنک کاری و غیره در خودروهای تبدیلی، از معایب استفاده از این سوخت است.
سازمان ملی استاندارد ایران نیز موظف شد حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این مصوبه بر اساس مستندات دریافتی از وزارت صنعت، معدن و تجارت (استانداردهای بین‌المللی معتبر)، استانداردهای مورد نیاز برای تبدیل سامانه سوخت‌رسانی خودروهای مایع سوز در حال تردد به گازسوز را تدوین کند.

تشخیص اصالت در خودروهای تبدیل کارخانه‌ای با رویت واژه “دوگانه‌سوز” در کارت و مدارک خودرو معلوم می‌گردد. با توجه به اینکه در مدارک خودروهای تبدیل کارگاهی نشانی از خودروی دوگانه‌سوز یافت نمی‌شود، لذا برای تشخیص اصالت این دسته از خودروها مالک خودرو با مراجعه به مراکز مجاز خدمات خودروهای دوگانه‌سوز مورد تأیید اتحادیه سوخت‌‌های جایگزین و قطعات وابسته از صحت تبدیل خودرو مطلع گردد. ولی باید توجه داشت که هر خودرو تبدیل کارخانه‌ای و تبدیل کارگاهی می‌بایست دارای برگه معاینه‌ فنی از مراکز مربوطه باشند.
بنابراین اگر قصد خرید خودرو دوگانه‌سوز را دارید، علاوه بر رعایت نکات فوق، حتی در صورت داشتن گواهی معاینه‌فنی، بازبینی مجدد تجهیزات مخصوصاً مخزن توسط متخصص در مراکز معتبر را مورد تاکید قرار دهید.

چالش بزرگ مسافرکش های شخصی با خودروهای کارگاهی

این یک واقعیت است که با توجه به قیمت فعلی لیتری 1000 تومانی بنزین، عموما اقشار نیازمند یا رانندگان تاکسی های شخصی (مسافرکش ها) و یا برخی از رانندگان تاکسی های اینترنتی از سوخت CNG استفاده می کنند و البته با توجه به کارخانه ای بودن اکثر تاکسی های زرد رنگ، می توان گفت که این دسته مشمول قانوع عدم سوخت گیری نمی شوند و این تنها رانندگان شخصی هستند که ممکن است با این محدودیت مواجه شوند. از این رو افزایش هزینه حمل و نقل و کاهش قیمت خودرو ایشان (به دلیل عدم قابلیت استفاده از سیستم CNG) از جمله عواقبی هستند که می تواند گریبان این قشر ضعیف و زحمت کش جامعه را بگیرد.