وقتی شبکه‌های اجتماعی به بیلبورد تروریست‌های نیوزیلند تبدیل شدند

سه ماه قبل که «وسیم الستی»، مسلمان اردنی تبار در فیس‌بوک دلیل انتخاب نیوزیلند برای زندگی را امنیت و احترام به عقاید دیگران در این کشور عنوان کرد، حتی خوابش را هم نمی دید حین نماز خواندن خود و کودکش به رگبار بسته شوند.

اما نه تنها او بلکه ده ها فرد دیگر تنها به خاطر اعتقاداتشان به سبک شوتر اول شخص به رگبار بسته شدند. تروریست های پشت این ماجرای هولناک به خوبی از قدرت شبکه های اجتماعی در نفرت پراکنی آگاه بودند.

آنها نه تنها قبل از اجرای عملیات یک مانیفست ۸۷ صفحه ای سراسر نفرت پراکنی را علیه مسلمانان منتشر کرده بودند، بلکه در کمال خونسردی فیلم تیراندازی را هم در شبکه های اجتماعی توییتر، فیس‌بوک و یوتیوب منتشر کردند؛ ویدیویی که اگر به یک فرد بی خبر نشان می دادید شاید آنرا کلیپ اینستاگرامی یا ساختگی می پنداشت.

حادثه تروریستی نیوزیلند در همان شبکه های اجتماعی شروع و تمام شد که قرار بود عصری جدید از فضای باز، سعه صدر و درک متقابل را به ارمغان بیاورند. تروریست ها اما با برنامه ای از پیش تعیین شده آنها را به پرده ای بزرگ برای به تصویر کشیدن نمایش مخوف خود در تمام جهان بدل کردند. «استیو گومز»، متخصص امنیت در این باره می گوید:

کاربرد شبکه های اجتماعی رساندن پیام به دیگران است و هدف جانیان هم جذب مخاطب بیشتر و تحت تاثیر قرار دادن آنها بود.

«برینتون ترنت»، عامل اصلی جنایت با انتشار تمام مراحل حادثه تروریستی نیوزیلند در شبکه های اجتماعی، دروازه ای را برای تبدیل خشم فروخفته جوامع به جنایت و آدم کشی باز کرده و انتشار چنین مطالبی در سطح گسترده تنها دو پیامد خواهد داشت. اولا می تواند افراد با گرایش های نژادپرستانه راست افراطی را به انجام حملات مشابه در کشورهای دیگر تشویق کند و دوما مسلمانان را به مقابله به مثل وا دارد.

جای تعجب اینجاست که فیس‌بوک، گوگل و توییتر علی رغم راهکاری پیچیده برای شناسایی و حذف محتوای غیر مجاز تا مدت قابل توجهی مانع انتشار ویدیویی حادثه تروریستی نیوزیلند نشدند تا جایی که «رایان مک»، گزارشگر بازفید از نمایش دو ساعته آنها در اکانتی پرطرفدار خبر داده بود. آنها بستری درآمدزا را برای خود دست و پا کرده اند که سود سرسام آوری را عایدشان می کند اما چه میزان از این درآمد صرف ایمن سازی این بستر شده است؟

ناتوانی این شرکت ها در مبارزه با این چالش شاید عامدانه نباشد اما به هر حال آنها را به بخشی از مشکل تبدیل کرده است. این غول های فناوری باید مسئولیت خود در انگیزه بخشیدن به تروریست ها و افزایش مقیاس تاثیر حادثه تروریستی نیوزیلند را بر عهده بگیرند و به نظر حالا زمان آن رسیده که متخصصان مبارزه با تروریسم غول های فناوری را هم تحت نظر بگیرند.

عملیات اساسا برای شبکه های اجتماعی طراحی شده بود

بیایید تعارف را کنار بگذاریم. شبکه های اجتماعی به نبض تپنده دست راستی های افراطی بدل شده اند. حضور پررنگ عاملان حادثه تروریستی نیوزیلند در شبکه های اجتماعی قبل و حین این رویداد حاکی از این است که این حادثه خشونت بار به صورت ویژه برای عصر دیجیتال طراحی شده اند. به عبارت دیگر زیربنای شبکه های اجتماعی در این حمله نقش کمکی نداشته اند، بلکه مرکز آن بوده اند.

لزوم وضع قوانین جدید در اینترنت

علی رغم تاکید دائمی مدیران این شبکه ها بر اختصاص بودجه و صرف هزینه برای توسعه راهکارهای هوشمند سانسور محتوای خشونت آفرین، واضح است که این غول ها علی رغم قدرت و ثروت فراوان به تنهایی قادر به انجام اینکار نیستند.

برای دستیابی سریع به نتیجه بهتر باید با وضع قوانین و راهکارهای جدید به آنها کمک کرد. برای مثال می توان سیستم سازماندهی شده ای را برای ارائه پاداش در برابر گزارش محتوای نامناسب نظیر حادثه تروریستی نیوزیلند توسعه داد.

انجام تحقیقاتی مفصل برای تعیین میزان تناسب بین ناشناس بودن و سوءاستفاده از پلتفرم های آنلاین و ارائه امتیازاتی به کاربران تایید هویت شده نیز می تواند به کاهش انتشار محتوای خشونت آمیز کمک کند. با گسترش ابزارهای تشخیص چهره نظیر FaceID تایید هویت کاربران با دقت و سهولت بهتری صورت خواهد گرفت.

در کنار این موارد دولت می تواند شبکه های اجتماعی بزرگ نظیر فیس‌بوک و یوتیوب را به اختصاص بخشی از درآمد هنگفتشان به آموزش استفاده بهتر از شبکه های اجتماعی و راه اندازی کمپین های ضد نژادپرستی و حتی پرداخت دستمزد به نیروی های پلیس برای مقابله با نفرت پراکنی آنلاین مجبور کند.

مصونیتی در کار نیست

پس از ماجرای اثرگذاری روس ها بر انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا که از طریق شبکه های اجتماعی صورت گرفت، بخشی از افکار عمومی کشورهای غربی به ویژه آمریکا نسبت به این رسانه ها بدبین شده اند. این مساله باعث شده برخی نامزدهای ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا از جمله سناتور «الیزابت وارن» شمشیر خود را علیه این شبکه ها از رو بسته و آنها را به تجزیه شدن تهدید کنند.

بخشی از این فشار بی تردید به این ایده برمی گردد که شبکه های اجتماعی بزرگ نسبت به عواقب کسب و کارشان لاقید هستند اما این پلتفرم ها باید درک کنند که بی تفاوتی نسبت به افراطی گری، آزار و اذیت، نفرت پراکنی و سوءاستفاده آنلاین از این رسانه ها تنها افکار عمومی را بیشتر علیه آنها می شوراند.این تفکر منفی البته بی دلیل هم نیست و در حالی که قرار بود فیس‌بوک و توییتر و امثالهم به آزادی بیان بیشتر منجر شوند، حالا به بیلبوردی آزاد برای نمایش جنایاتی نظیر حادثه تروریستی نیوزیلند تبدیل شده اند.

تروریست ها از داعش گرفته تا انواع و اقسام نژادپرست ها به خوبی قدرت رسانه های اجتماعی را برای نفرت پراکنی درک کرده اند و این سوءاستفاده عواقب ترسناک بسیاری در پی دارد. شاید اگر این شبکه ها در سالیان گذشته واکنش بهتری در برابر انتشار ویدیوهای داعش از خود نشان می دادند دیروز شاهد جنایتی هولناک در گوشه ای آرام از دنیا نبودیم.