گزارش کافه بازار چگونه به توسعه‌دهندگان و سیاستمداران برای تصمیم‌گیری کمک می‌کند
گزارش سال ۹۷ کافه بازار حاوی داده‌هایی مهم در صنعتی است که این روزها پول‌ساز بودنش به اثبات رسیده است. همین مسئله، وجود چنین گزارش کاملی را با اهمیت‌تر از همیشه کرده است؛ مخصوصاً زمانی ...
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
گزارش سال ۹۷ کافه بازار حاوی داده‌هایی مهم در صنعتی است که این روزها پول‌ساز بودنش به اثبات رسیده است. همین مسئله، وجود چنین گزارش کاملی را با اهمیت‌تر از همیشه کرده است؛ مخصوصاً زمانی که به این مسئله توجه کنیم که کافه بازار با ۴۰ میلیون نصب فعال، رسماً بزرگ‌ترین جمعیت کاربران را در میان استارت‌آپ‌های ایرانی دارد.
این گزارش نشان می‌دهد که کاربران در بین ۱۳۲ هزار برنامه و ۳۱ هزار بازی، بیشتر به چه دسته از اپلیکیشن‌ها علاقه نشان داده‌اند و همین موضوع به تنهایی می‌تواند باعث شکل‌گیری استارت‌آپ‌های جدید یا تصمیم یک توسعه‌دهنده مستقل برای توسعه برنامه یا بازی در دسته‌های پرطرفدار شود.
از سوی دیگر گزارش کافه بازار از توزیع جغرافیایی و درآمدی توسعه‌دهندگان در سراسر ایران، آمارهای مهمی را به تصویر می‌کشد که حاکی از یک شکاف عمیق بین درآمد توسعه‌دهندگان ساکن در تهران و توسعه‌دهندگان سایر استان‌هاست؛ شکافی که البته «امیر ناظمی»، معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران در یادداشتی برای دیجیاتو دلایل آن را تشریح می‌کند.
اما در نهایت همین گزارش، که مشخصاً می‌توان آن را کامل‌ترین گزارش کافه بازار تاکنون دانست، باعث شد تا راهی سعادت آباد و ساختمان کافه بازار شویم تا با «امیر نصرالله پور»، تحلیلگر داده کافه بازار در رابطه با همین آمارها به گفتگو بنشینیم. نصرالله پور که در دو سال اخیر وظیفه جمع‌آوری و انتشار گزارش‌های کافه بازار را بر عهده داشته، فرایند انتشار و نکات مهمی درباره گزارش‌های کافه بازار را برای دیجیاتو توضیح می‌دهد.
امیر مستکین - دیجیاتو: بعضی استارت‌آپ‌های ایرانی اخیراً شروع به ارائه آمارهای خلاصه از وضعیت پیشرفت خود کرده‌اند. اما کافه بازار برای هر فصل و سال گزارش‌های کاملی را ارائه می‌دهد. علت این رویکرد کافه بازار چیست و چه هدفی را از این کار دنبال می‌کنید؟
امیر نصرالله پور، تحلیلگر داده در کافه بازار: یکی از کارکرد گزارش‌ها این است که توسعه دهندگان بتوانند از اطلاعات این داده‌ها استفاده کنند تا بتوانند کارهای مفیدتری ارائه دهند. از طرفی گزارش‌های کافه بازار باعث می‌شود تا دید عمیق‌تری نسبت به کاری که می‌کنند، پیدا کنند و همین مسئله بی‌شک در توسعه بهتر برنامهها برای آنها مفید است.
البته ما مخاطب گزارش‌های سالانه را عمومی‌تر می‌بینیم. در نتیجه علاقه داریم تا همه آن را ببینند. متریک‌هایی را هم در گزارش اخیر به کار برده‌ایم که برای همه قابل درک باشد. این کار کمک می‌کند تا هم افرادی که در صنعت فعال هستند بتوانند تصمیمات دقیق‌تری بگیرند و هم کسانی که از بیرون نگاه می‌کنند، بتوانند شروع بهتری داشته باشند.
دقیقاً داریم درباره چه تصمیماتی صحبت می‌کنیم؟
برای مثال ما اطلاعات جامعی را به صورت فصلی از جنبههای مختلف داریم که نشان می‌دهند کاربران از چه ابزارهایی به چه شکل و اندازه استفاده می‌کنند. همچنین اطلاعات استانی ما، برای هدف‌گذاری تبلیغاتی کارکرد دارد. برای مثال این گزارش می‌گوید که هر کدام از استان‌ها بیشتر به چه نوع برنامه یا بازی‌هایی علاقه دارند.
در واقع کارکرد کلی گزارش این است که یک تصویر کلی را نمایش دهد که در سال گذشته چه اتفاقاتی افتاده است یا دسته‌های مختلف چگونه رشد داشته‌اند و کدام استان‌ها بیشتر به کدام برنامه یا بازی‌ها تمایل دارند. پس این گزارش یک شهود کلی از صنعت ارائه می‌دهد.
تا الان، زمانی که به گزارش‌های کافه بازار نگاه می‌کردیم، حس می‌کردیم که هدف و مخاطبش توسعه‌دهنده‌هاست. اما گزارش فعلی بسیار گسترده‌تر است. آیا این تمایل وجود داشته تا طیف مخاطب دیگری را جذب کنید؟ اگر بخواهم سوالم را ساده‌تر مطرح کنم، این گزارش برای چه مخاطبی نوشته شده و در نهایت، مهمترین بازخوردی که از این گزارش‌ها می‌گیرید چیست؟
بله این گزارش متفاوت‌تر است. گزارش‌های فصلی به طور خاص برای توسعه دهندگان مفید است اما مخاطبان این گزارش عمومی‌تر هستند. حتی سیاستمداران و مردم عادی اگر این گزارش را می‌بینند، بتوانند درکی از آن داشته باشند. همچنین دیتاهایی وجود دارد که برای توسعه دهندگان هم مفید است.
از چه نظر می‌تواند برای سیاستمداران مفید باشد؟
آمارهایی که استان‌ها منتشر می‌کنیم نشان می‌دهند که چند توسعه دهنده در استان‌ها هستند، سهم درآمدی استان چقدر است و برای هر استانی مهم است که این صنعت در استان خودشان چگونه رشد می‌کند و سهم بازار آنها از کل همان صنعت چقدر بوده است.
از طرف دیگر ما هم اطلاعات سمت عرضه را منتشر می‌کنیم و هم تقاضا. سمت تقاضا نشان می‌دهد که اپها در کدام دسته‌ها در یک استان بیشتر رشد کرده‌اند و کدام دسته ها هنوز فراگیر نشده‌اند و به صورت کلی هم کنار یکدیگر گذاشتن دیتاهای این گزارش، تصویر کلی ایجاد می‌کند که در هر استان چه مباحثی نیاز به رشد دارند. احساس می‌کنم این آمارها از همین جهت می‌تواند برای سیاستمداران هم جذاب باشد.
اما در مورد سوال دیگر، باید بگویم که مهمترین بازخورد گزارش‌های فصلی، از سوی توسعه دهندگان است که همیشه با ما در ارتباط هستند و ما هم نظرسنجی‌هایی برگزار می‌کنیم تا بتوانند خواسته‌های دیگر خود را بیان کنند. همچنین سعی کرده‌ایم اطلاعات بیشتری که از نظر توسعه دهندگان مهم است را منتشر کنیم. برای مثال تقاضای دیتاهای استانی وجود داشت و ما هم برای همین آنها را اضافه کردیم.
مثلاً رشدی که برای نصب فعال دسته‌ها گفته‌ایم بسیار جالب است چون نشان می‌دهد در سال گذشته چه اتفاقی افتاده و کدام دسته‌ها بیشتر فعال شده‌اند. همین رویکرد نشان می‌دهد که دسته‌های مالی بیشترین رشد را داشته‌اند چون اپلیکیشن‌های مالی در تبلیغات تلویزیونی بیشتر حضور داشته‌اند و نتیجه همین تبلیغات در این گزارش قابل مشاهده است. همچنین سال گذشته برای پیام رسان‌ها سال پر التهابی بود و پس از فیلتر شدن تلگرام، پیام‌رسان‌های داخلی بیشتر دیده شدند.
البته پیام رسان‌های بومی ریزش هم داشتند.
بله ریزش هم داشتند منتها پیام‌رسان‌های جدید و زیادی عرضه شدند که هرکدام از آنها یک تعداد نصب داشتند و مقدار نصبی که از تلگرام کم شد، بین این اپلیکیشن‌ها پخش شد. به همین دلیل در این دسته‌بندی شاهد رشد هستیم.
فرآیند جمع‌آوری اطلاعات برای انتشار گزارش هر فصل چگونه است و برای انتشار گزارش سال ۹۷ که همزمان با ۴۰ میلیونی شدن بازار بوده، چه مراحلی را گذرانده‌اید؟
حدود ۱۵ نفر در کافه‌بازار درگیر بخش‌های مختلف این گزارش بوده‌اند اما در بخش دیتا، ۵ نفر مستقیماً مسئول جمع‌آوری داده‌ها بودند. برای تهیه این گزارش زمان بیشتری صرف شد چون متریک‌های جدیدی به آن اضافه کردیم که هرکدام چندین بار چک شدند. ما از ابتدای اسفند تهیه گزارش را آغاز کردیم و زمان نهایی شدن گزارش، کار ما ادامه داشت.
برای مثال رشد در دسته‌ها یک مورد کاملاً چالشی بود. از این نظر که مقایسه برنامه‌های جدید و برنامه‌های قدیمی چطور انجام شود و مقایسه رشد اپ‌های قدیمی که در ابتدای سال ۹ میلیون نصب فعال داشته با اپ‌های جدید که در ابتدای سال هیچ نصبی نداشته‌اند، کار متفاوتی است.
به همین دلیل متریک‌های مناسبی تعریف کردیم تا سنجش‌ها درست و قابل مقایسه باشند. تمام این موارد با هم‌فکری و صحبت کردن با هم‌تیمی‌ها به نتیجه رسید. از طرفی برخی داده‌ها مانند توزیع استانی توسعه دهندگان و توزیع درآمدی وجود داشتند که در گزارش «متولد ایران» گفته بودیم و حالا هم احساس کردیم که نیاز است تا دوباره این آمار برای کل سال هم مورد بررسی قرار بگیرد.
به عنوان شخصی که مسئول جمع‌آوری داده‌ها و تهیه گزارش بوده‌اید، تصور می‌کنید مهمترین داده‌ای که باید در این گزارش به آن توجه کنیم چیست؟
رشد کلی در هر دسته که در نمودار ۶ به نمایش درآمده از نظر من یک داده‌ی بسیار مهم است. همینطور نموداری که متوسط تعداد برنامهها را نشان می‌دهد و می‌گوید که کاربران در هر دسته از برنامه یا بازی‌ها، چند اپ دارند. این داده باید برای توسعه‌دهندگان بسیار مهم باشد.
اما در مجموع نموداری که نشان می‌دهد رشد در دسته‌های مختلف چگونه بوده است، مهمترین نمودار این گزارش است. وقتی هم که به دقت به اپلیکیشن‌ها در این دسته‌ها نگاه می‌کنید، متوجه می‌شوید که با توجه به تبلیغاتی که هر اپلیکیشن انجام داده توانسته رشدی معنی‌دار داشته باشد.
وقتی به اولین گزارش کافه بازار نگاه می‌کنیم و آن را با گزارشی که اکنون منتشر کرده‌اید مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که سهم و فعالیت استان‌های مختلف در گذر سال‌ها بیشتر شده است. برای مثال امروز خراسان رضوی، اصفهان و فارس به شدت فعال شده‌اند. فکر می‌کنید علت اصلی این موضوع چیست؟ آیا می‌توان گفت انتشار همین گزارش‌ها باعث شده تا تمرکز تا حد کمی از تهران برداشته شود و استان‌های دیگر هم تمایل به فعال شدن نشان دهند؟
ما دوست داریم این اتفاق بیفتد، چون تصویر به شکل روشن نشان می‌دهد که تمرکز روی تهران است و اگر اطلاعات به سیاستمدار منتقل شود، حتما اینطور فکر خواهد کرد که در استان خودم چکار می‌توانم انجام دهم که تغییر ایجاد شود اما مطمئن نیستیم که میتوانیم همه این تغییرات را به گزارش‌ها ربط دهیم. اما واقعیت این است که دوست داریم این گزارش‌ها به چنین اتفاقاتی کمک کنند.
سه برنامه و بازی برتر را از نگاه کاربران در گزارش اخیر خود منتشر کرده‌اید. فرایند رای گیری چگونه بوده چراکه رنج نصب بیشتر این اپها بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار است و در نگاه اول، احساس می‌شود که شاید باید اپ‌های معروف‌تری در این دسته‌بندی جا می‌گرفتند.
درون اپلیکیشن ما نظرسنجی وجود دارد که هر سال بر اساس اطلاعات جمع آوری شده، نتایج را منتشر می‌کنیم. یک بنر داخل اپ قرار می‌گیرد و از کاربران می‌پرسد که کدام برنامه و بازی از نگاه شما بهتر است و این نتیجه همان بنرهاست.
پس می‌توان گفت هر اپی که کاربران وفادارتری دارد می‌تواند در این لیست بالا بیاید.
احتمالا بله.
کار شما در تحلیل و آمار خلاصه می‌شود و شاید هیچ‌کس بهتر از شما نتواند به این سوال جواب دهد؛ فکر می‌کنید بیشتر از هر چیز چه عواملی می‌تواند باعث رشد اولیه اپلیکیشن و بازی‌ها در کافه بازار شود؟
این موضوع جنبههای مختلفی دارد و پاسخ به این سوال واقعاً ساده نیست. باید دید UX و UI برنامه به چه صورت است و آیا اپ مشابه آن وجود دارد یا خیر. از طرفی، برنامه نسبت به یک اپلیکیشن دیگر مزیت و برتری دارد یا نه. میزان هزینه برای تبلیغات هم در رشد اولیه مهم است. هرچند شاید هرکدام از این فاکتورها، در دسته‌های مختلف برنامهها وزنه متفاوتی داشته باشد.
برای مثال در دسته سفر اگر برنامه جدیدی قصد ورود داشته باشد، بدون تبلیغات گسترده نمی‌تواند موفقیت زیادی داشته باشد.
پس در برخی دسته‌ها رقابت بسیار تنگاتنگ است.
دقیقا و در دسته‌هایی مثل سفر، خرید و برنامه‌های مالی رقابت بسیار جدی است. اما در سایر دسته‌ها، کاربری اپ حرف اول را می‌زند. برای مثال حوزه سلامت، با وجود اینکه هنوز دسته کوچکی از برنامه را دارد، اما برخی اپلیکیشن‌های به شدت در حال رشد هستند و همین یک اتفاق جذاب است.
تحلیل شما از نمودار مربوط به رشد بازی‌های ایرانی چیست؟ این آمار چه چیزی را به ما می‌گوید؟
بازی‌های ایرانی روی دور هستند. برای مثال «آمیرزا» حضور قدرتمندی دارد تا جایی که بسیاری بازی مشابه همین اپ تولید شده است. در گزارش هم می‌بینیم که بیشترین رشد مربوط به همین دسته «کلمات و دانستنی‌ها» است. همین نشان می‌دهد که وقتی یک بازی به موفقیت می‌رسد و جامعه آن را می‌پذیرد، دیگران هم تلاش می‌کنند به همین سمت حرکت کنند و همین عامل اصلی رشد بالای این دسته در بین بازی‌ها بوده است.
اما نکته اینجاست که در بازی‌ها، به جز دسته کلمات و دانستنی‌ها و دسته خانوادگی، سایر دسته‌ها رشد منفی داشته‌اند. فکر می‌کنید چرا این اتفاق افتاده است؟ چون وقتی به دسته‌های مختلف برنامهها نگاه می‌کنیم، رشد در دسته‌های مختلف بیشتر بوده است.
این اتفاق افتاده است اما اگر به درآمد بازی‌های ایرانی نگاه کنیم، می‌بینیم که رشد ۵۹ درصدی درآمد داشته‌اند. برای اینکه جواب این سوال را پیدا کنیم باید به داده‌ها به شکل ریزتر و دقیق‌تر نگاه ویژه‌ای داشته باشیم. شاید بتوان گفت یکی از علت‌های همین مسئله، علاقه جامعه به استفاده از دسته کلمات و دانستنی‌ها و بازی‌های خانوادگی بوده و همین علاقه، بازی‌سازان ایرانی را به سمت توسعه بازی‌های بیشتر در این حوزه سوق داده است.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.