مدیرعامل سابق بامیلو از مفهوم شکست می‌گوید

«شکست و موفقیت دو ویژگی هستند که در یک اتوبان به صورت موازی در حال حرکت هستند.» مدیرعامل سابق بامیلو در اینوتکس ۲۰۱۹ راجع به شکست صحبت کرد و پس از او چندین فعال استارت آپی دیگر که با شکست مواجه شدند از تجریبات خود در این باره گفتند.

«پشوتن پورپزشک» مدیرعامل سابق بامیلو در ابتدای سخنرانی خود تاکید کرد که شکست ممکن است برای همه اتفاق بیفتد:

«درصد بسیاری از استارت آپ‌ها به شکست منتهی می‌شوند و این موضوع را باید پذیرفت. یکی از دلایل عمده شکست خوردن هم کپی کاری بدون هیچ خلاقیت و ارزش افزوده است البته این را باید در نظر داشت که هر خلاقیتی هم لزوما منجر به شکست نخوردن نمی‌شود. خلاقیت باید به گونه ای باشد که نیازی از مشتریان شما را برطرف کند و کاربردی باشد، نه صرفا خلاقیتی که برای خودتان جذاب باشد.»

پورپزشک باور دارد که هیچ فرمول جادویی برای موفقیت وجود ندارد و نباید فریب افرادی را که خورد که ادعا می‌کنند موفقیت تضمینی را یادتان می‌دهند. او اما می‌گوید گزارشات و آمارهای مختلفی درباره دلایل شکست استارت آپ‌ها وجود دارد که می‌توان با تکیه و مطالعه بر آن، از شکست دوری کرد:

«عدم نیاز بازار به محصول شما بیشترین دلیلی است که ممکن است یک استارت آپ شکست بخورد. باید مطمئن باشید محصول شما یک نیاز عمومی را برطرف می‌کند و بازار آن در مملکت شما وجود دارد. تمام شدن سرمایه دلیل بزرگ دیگری برای شکست استارت آپ‌ها است و پس از آن داشتن یک تیم نادرست می‌تواند زمینه شکست را برای مجموعه شما فراهم بیاورد.»

پورپزشک عوامل دیگری همچون هزینه‌های جاری، کاربرناپسند بودن محصول و نداشتن یک مدل تجاری درست و موفق آمیز را از دیگر عوامل شکست استارت آپ‌ها معرفی کرد و گفت:

«باید حواستان باشد که شکست در همه جا می‌تواند جبران پذیر باشد به جز دو مورد. هیچ وقت نباید شکست را در فرهنگ و یا در خانواده خود تجربه کنید. ما در بامیلو توانستیم فرهنگ سازمانی قوی ایجاد کنیم که تیم‌مان حتی پس از خروج از مجموعه از بامیلو دفاع کند. در مورد خانواده نیز باید تاکید کنم که اگر می‌خواهید خیلی کار کنید مانعی ندارد اما از زمان بودن با خانواده خود نزنید و به آنها پشت نکنید.»

می‌بریم به این دلیل شکست خورد که هیچ مشکلی برای درست کردنش وجود نداشت

در ادامه سلسله برنامه‌های اینوتکس ۲۰۱۹ پنلی با موضوع عوامل شکست استارت آپ‌ها اجرا شد که در آن بیشتر به این موضوع رسیدگی شد. «امیر حسین حسینی نژاد» از مجموعه می‌بریم در ابتدای این پنل گفت:

«شکست می‌بریم به این دلیل بود که ما هی مشکلی برای درست کردن و سر و سامان دادن به آن نداشتیم. ما در اواخر کار می‌بریم به درآمدزایی خوبی رسیده بودیم و جامعه مشتریان و رانندگان وفادار خوبی داشتیم ولی اصل کار اینجا بود که مارکت به ما نیازی نداشت.»

به گفته حسینی نژاد، آنها تصور می‌کردند که آمده‌اند تا مشکلی را از جامعه حل کنند ولی حقیقت این بوده که از ابتدای امر مشکلی وجود نداشته که بخواهد حل شود: «ما تصور می‌کردیم مردم به ماشین‌های سرراهی در جاده‌ها اعتماد ندارند و آمدیم تا این خلا اعتماد را با هویت سنجی رانندگان بین جاده‌ها درست کنیم ولی در ایران این موضوع یک معضل نیست و تقریبا همه بدون ترس و واهمه در جاده‌ها سوار ماشین‌های گذری می‌شوند.»

حسینی نژاد تاکید دارد چالشی که آنها فکر می‌کردند در مارکت وجود دارد، یک تصور اشتباه بوده و برای همین موضوع جای پیشرفتی برای محصول خود نمی‌دیدند:

«کارآفرینی یک کار احساسی است و زمانی که انگیزش کافی برای کارآفرین وجود نداشته باشد، شخص به ته خط رسیده است.»

می‌خواهم جایی بالاتر از برادران محمدی دیجی کالا باشم

«محی سنیسل» بنیانگذار دونیت نیز به همین موضوع باور دارد و می‌گوید که دونیت کار خودش را درست و منظم انجام می‌داد و حتی درآمدزایی داشت ولی بیشتر دلایل شخصی باعث شد تا به بستن این مجموعه فکر کند:

«کارآفرین با انگیزه در برابر تمام مشکلات می‌جنگد و سعی می‌کن آنها را حل و فصل کند. من هم تا جایی که می‌شد همین روند را پیش گرفتم اما در یک جایی و یک نقطه‌ای که امیدی به حل کردن مشکلات نیست، کارآفرین دیگر قید محصولش را می‌زند. استارت آپ فرزند آدم نیست که اگر دیدیم با مشکل بزرگ می‌شود باز هم دلمان نیاید او را بکشیم بلکه به نظر من باید جلوی این کج بزرگ شدن را گرفت.»

سنیسل با اشاره به معضلاتی مثل مالیات می‌گوید که مشکلات سر راه دونیت بیشتر از این‌ها بوده و امیدی به سر و سامان دادن آن به طور کامل وجود نداشت.او می‌گوید دونیت و هزینه‌های آن برای او کم تمام نشده ولی دونیت به جایگاهی رسیده بود که پیشرفتی برای آن دیده نمی‌شد:

«الان قوی‌ترین استارت آپ ایران اگر دیجی کالا است، من شخصا دوست ندارم جای برادران محمدی باشم چرا که تصوری فراتر از این ها دارم.»

شکست استارت آپ‌ها امری است که برای نود درصد کسب‌وکارهای نوپا رخ می‌دهد. فعالان این اکوسیستم معتقد هستند که باید قبل از یادگیری مسیر پیروزی، با مسیرهای شکست آشنا شد.