هر آنچه باید درباره انواع فرمت‌های HDR تلویزیون‌ بدانید

HDR یکی از مهمترین استانداردهای ویدیویی از زمان معرفی استاندارد HD به حساب می آید. HDR یا «گستره دینامیکی بالا» شامل فرمت های متنوعی از جمله HDR10، دالبی ویژن، HLG و ... می شود. در این مطلب قصد داریم به تفاوت های مشهورترین این فرمت ها بپردازیم.

HDR چیست؟

گستره دینامیکی بالا به تلویزیون ها این امکان را می دهد که ویدیوها و تصاویر را با روشنایی و کنتراست بالاتر و دقت رنگ بیشتر نمایش دهند. HDR می تواند در فیلم ها و برنامه و بازی های ویدیویی کاربرد داشته باشد. بر خلاف افزایش رزولوشن (مثلا افزایش از 720p به 1080p) که بلافاصله توسط کاربران قابل تشخیص نیستند، محتوای HDR به سرعت توجه همه را به خود جلب می کند.

HDR اما حداقل دو پیش نیاز دارد: تلویزیونی که از این فرمت پشتیبانی کند و منبع ویدیوی HDR. منبع می تواند شامل دیسک های 4K HDR بلو رِی و یک پخش کننده بلو ری سازگار با این استاندارد یا یک محتوای HDR در رسانه ای از جمله نتفلیکس باشد. گاهی تصور عموم بر این است که 4K و HDR یکی هستند. اما حقیقت این است که هر تلویزیون با رزولوشن 4K از پس پخش محتوای HDR بر نمی آید. علاوه بر این برخی از تلویزیون ها بهتر از بقیه توانایی پخش محتوای HDR را دارند. بیشتر تلویزیون های با رزولوشن 4K امروزی از HDR هم پشتیبانی می کنند.

HDR انواع مختلف با مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه به مشخصات HDR10 و +HDR10 و رقیب آنها، دالبی ویژن خواهیم پرداخت.

HDR10 چیست؟

هر تلویزیونی که از HDR پشتیبانی کند با HDR10 سازگار است. به عبارتی باید گفت که HDR10 حداقل استاندارد HDR است. فرمت HDR10 امکان ارائه روشنایی 1000 نیت و عمق رنگ 10 بیتی را دارد. برای این که درک این اعداد راحت تر شود باید گفت تفاوت HDR10 در مقایسه با SDR (گستره دینامیکی استاندارد) یا محتوای معمول در موارد زیر است:

• امکان نمایش تصاویر دو برابر روشن تر و به تناسب آن افزایش کنتراست (تفاوت بین سفید ترین سفیدی با سیاه ترین سیاهی در تصویر)
• نمایش یک میلیارد رنگ در مقابل 16 میلیون در SDR

اما اینکه کیفیت محتوای HDR10 مشاهده شده تا چه میزان مناسب باشد بستگی به کیفیت پیاده سازی آن در تلویزیون شما دارد. در صورتی که HDR10 در تلویزیون به خوبی پیاده سازی شده باشد می تواند ویدیوهایی با کیفتی خوب را به نمایش بگذارد . اما در میان فرمت های مختلف HDR این نسخه دیگر در بین بالاترین رده ها به حساب نمی آید.

+HDR10 چیست؟

همان طور که از نام این فرمت بر می آید ویژگی های مثبت HDR10 را بهبود داده است. روشنایی در +HDR10 به 4000 نیت می رسد و متناسب با آن کنتراست هم افزایش یافته است. اما مهمترین بهبود مربوط به نحوه قرار دادن اطلاعات در محتوا است. در HDR10 ابَر داده مرتبط با داده های HDR که از منبع پخش کننده محتوا منتقل می شود ثابت است؛ به این معنی که یک مجموعه از داده ها برای تمامی محتوا (مثلاً تمامی یک فیلم) ایجاد شده است. اما در +HDR10 ابر داده ها پویا هستند و می توانند برای هر فریم ویدیو متفاوت باشند.

به عبارت دیگر در +HDR10 هر فریم می تواند پارامترهای رنگ، روشنایی و کنتراست مربوط به خود را داشته باشد. نتیجه نهایی این روش موجب می شود تصاویر طبیعی تر به نظر برسند. به عنوان مثال مناطقی از تصاویر که در HDR10 از نظر رنگ بیش از حد اشباع شده نمایش داده می شوند با +HDR10 با جزئیات کامل به نظر می رسند.

+HDR10 با اینکه یک فرمت بدون نیاز به پرداخت حق امتیاز به شمار می رود اما توسط کنسرسیومی شامل 3 شرکت توسعه داده شده: فاکس قرن بیستم، پاناسونیک و سامسونگ. به همین دلیل تاکنون سازگاری با این فرمت تنها به تلویزیون های سامسونگ و پاناسونیک محدود شده است. از نظر محتوای تولیدی هم باید گفت که هنوز پشتیبانی چندانی از +HDR10 وجود ندارد و به نظر می رسد که اکنون در آغاز راه تغییر به سوی این فرمت هستیم.

نتفلیکس بر خلاف آمازون پرایم ویدیو هنوز از این فرمت پشتیبانی نمی کند. یونیورسال و فاکس قرن بیستم اما متعهد به پشتیبانی از این استاندارد شده اند.

دالبی ویژن چیست؟

+HDR10 تنها فرمتی نیست که فکر تصاحب تاج و تخت قصر HDR را در سر می پروراند. دالبی ویژن فرمت HDR پیشرفته دیگری است که توسط آزمایشگاه دالبی توسعه داده شده است؛ همان آزمایشگاهی که به فناوری های پیشرفته صوتی از جمله دالبی دیجیتال و دالبی اتموس مشهور است. دالبی ویژن شباهت های فراوانی با +HDR10 دارد؛ از ابرداده های پویا بهره می برد اما روشنایی بالاتر 10 هزار نیت را ارائه می کند. علاوه بر این عمق رنگ ها 12 بیت است و از 68 میلیارد رنگ پشتیبانی می کند.

در حال حاضر اما این مشخصات کمی بیش از حد پیشرفته هستند. هنوز هیچ تلویزیونی از عمق رنگ 12 بیتی پشتیبانی نمی کند و این حد از روشنایی هم تنها به برخی نمونه های آزمایشی از تلویزیون ها محدود است. اما قطعا در سال های آینده شاهد عرضه تلویزیون هایی با پشتیبانی از هر دو این موارد خواهیم بود و آن موقع است که دالبی ویژن آماده پذیرش آینده خواهد بود.

بر خلاف +HDR10 که تاکنون در زمینه محتوا و دستگاه های پشتیبانی کننده محدود ظاهر شده، دالبی ویژن سال ها است که ارائه شده و توسط تولیدکنندگان متعددی پشتیبانی می شود. اما دلیل اینکه دالبی ویژن کمتر از HDR10 فراگیر شده این است که شرکت هایی که قصد تولید محتوا یا سخت افزار مبتنی بر آن را دارند باید هزینه استفاده از مجوز آن را بپردازند. از سوی دیگر +HDR10 مشابه با فرمت قدیمی تر HDR10 منبع باز و بدون نیاز به پرداخت هزینه حق امتیاز است و به همین دلیل انتظار می رود در سال های آتی، به ویژه در میان تلویزیون های اقتصادی به شدت فراگیر شود.

جنگ فرمت دیگری در راه است؟

نبرد بین VHS و بتامکس یا بلوری و HD-DVD را به یاد دارید؟ در مورد دالبی ویژن و HDR اما چنین موضوعی اتفاق نخواهد افتاد؛ چرا که همین حالا هم استودیوهای فیلم سازی متعددی هستند که محتوای خود را روی یک دیسک بلو رِی ولی حاوی ابر داده های دالبی ویژن، HDR10 و +HDR10 عرضه می کنند.

در مورد تلویزیون ها هم شرایط به همین شکل است. بیشتر مدل های امروزی از دالبی ویژن در کنار HDR10 پشتیبانی می کنند و کم کم شاهد پشتیبانی برخی از مدل های جدید از هر 3 استاندارد هستیم. برخی از مدل ها از استانداراد HLG هم پشتیبانی می کنند. HLG نسخه ای از HDR است که پخش کننده های تلویزیونی علاقه فراوانی به آن دارند. احتمال می رود بعضی از تلویزیون هایی که تنها از HDR10 و دالبی ویژن پشتیبانی می کنند با یک به روز رسانی فرم‌ور قادر به نمایش محتوای +HDR10 شوند.

تلویزیون ها، پخش کننده های سخت افزاری یا بلو ری و سرویس های استریم ویدیوی محدودی هستند که از چندین فرمت پشتیبانی کنند. به همین دلیل در هنگام خرید تجهیزات مورد نظر خود باید به دقت به فرمت های پشتیبانی شده آنها توجه داشته باشید.

سخن پایانی

+HDR10 فرمت جدید HDR است که روشنایی و کنتراست بالاتر و رنگ ها و جزئیات نزدیک تر به واقعیت را ارائه می دهد. اما برای اینکه بتوانید از چنین کیفیتی لذت ببرید نیاز به موارد زیر دارید:

• ویدیویی با فرمت +HDR10 از جمله نمونه های اوریجینال عرضه شده روی دیسک های بلو ری یا ویدیوهای سرویس آمازون پرایم
• دستگاهی که قادر به کدگشایی محتوای +HDR10 باشد. از جمله پخش کننده بلو ری سازگار با این استاندارد
• تلویزیونی که از +HDR10 پشتیبانی کند

علاوه بر این ها باید کابل HDMI پخش کننده ای که به تلویزیون وصل می شود نسخه 2.1 باشد تا بتواند پهنای باند مورد نیاز برای انتقال اطلاعات +HDR10 و دالبی ویژن را پوشش دهد.