ماجرای بسته شدن دامنه دات‌کام سایت‌های ایرانی چیست؟

دامنه دات کام برخی سایت‌های ایرانی توسط سرویس دهنده بین‌المللی آنها به علت تحریم‌های آمریکا علیه ایران مسدود شده است. پس از سایت آپارات و سپس بانک سامان، آخرین قربانی این اقدام، خبرگزاری فارس بوده که دامنه با پسوند دات کام آن دیروز از دسترس خارج شد.

عصر دیروز بود که خبرگزاری فارس با رتبه ۱۲ الکسا در ایران اعلام کرد سایت آنها به خاطر تحریم‌های آمریکایی مسدود شده است. مسدودسازی فارس به گفته شرکت سرویس‌دهنده بین‌المللی آنها به خاطر دستورالعمل مقرر شده توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) و قرار گرفتن این خبرگزاری در فهرست SDN عنوان شده است.

«سجاد بنابی»، نایب رئیس هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت، در گفتگو با دیجیاتو اعلام می‌کند که این اتفاق از دو سه الی سال پیش، چندین بار گریبانگیر سایت‌های ایرانی شده و اتفاق تازه‌ای نیست و در برابر آن راهکار وجود دارد. بنابی می‌گوید که دامنه‌های دات کام را یک سری رجیستر کننده بین‌المللی به ثبت می‌رسانند که بعضی از آنها آمریکایی هستند ولی شرکت‌هایی که در کشورهای دیگر مستقر هستند، هم وجود دارد:

«سایت‌ها به این دلیل دچار مشکل شده‌اند که از یک رجیستر کننده آمریکایی دامین را خریداری کرده‌اند. قوانین تحریم‌ها این موضوع را می‌گوید که هیچ موجودیت آمریکایی حق ندارد با ایرانیان کار کند و به آنها سرویس دهد. دلیل مشکل نیز همین است. پیش‌تر هم شرکت آمریکایی دیجیتال اوشن مشکلی مشابه را برای هاست‌های ایرانی به وجود آورده بود و این‌ سنگ‌اندازی‌ها مساله تازه‌ای نیست.»

بنابی می‌گوید این شرکت‌ها به خیال خود کار قانونی را انجام می‌دهند، ولی او با محکوم کردن این اقدامات می‌گوید شرکت‌ها و کسب‌وکارهای ایرانی باید هوشیارتر عمل کنند تا با این مشکلات روبرو نشوند. او می‌گوید که پیش‌تر مرکز ماهر نیز به کسب‌وکارها توصیه کرده بود که رجیستر خود را از شرکت‌های آمریکایی خارج کنند و به سمت شرکت‌های اروپایی بروند تا مبادا به مشکل بخورند.

بنابی رجیسترهای شرکت‌های اروپایی و آسیایی را راه‌حل مقابله با این موضوع می‌داند و می‌گوید آپارات که چندی پیش بسته شد هم همین اقدام را انجام داد و آنها به خبرگزاری فارس نیز توصیه کرده‌اند تا اقدامی مشابه را انجام دهد: «در داخل کشور یک ریدایرکت صورت گرفته و به زودی مشکل فارس نیوز برای اینترنت جهانی نیز حل خواهد شد چرا که رجیستر این سایت با یک شرکت اروپایی انجام خواهد گرفت.»

او در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا نمی‌تواند به این شرکت‌ها برای عدم همکاری با ایران فشار بیاورد گفت: «این اتفاق در حالت کلی در تمام بازارها امکان رخ دادن دارد؛ خرید هر کالایی از کشور هند هم می‌تواند به این مشکل بخورد. ما تصورمان اینست که سایت‌هایی که مسدود می‌شوند از طریق گزارش‌های ایرانیان ضد ایرانی آنسوی مرزها به نهادهای آمریکایی معرفی می‌شوند.»

بنابی همچنین با رد ضمنی احتمال ایجاد مشکل برای دامنه‌های IR از DNSها و یا ایجاد اختلال در آنها، به دیجیاتو می‌گوید که شاید مقر دو مؤسسه ICANN و IANA در آمریکا باشد (دو موسسه‌ای که شرایط و قوانین فعلی دامنه‌ها، پسوندها را وضع می‌کنند) ولی آنها شرکت‌های بین‌المللی هستند و تحت قوانین بین‌المللی کار خود را انجام می‌دهند و تابع قوانین و دستورات آمریکا نیستند:

«ما تمام مدت در حال تعامل با این موسسات هستیم و می‌خواهیم این مشکلات را در لایه جهانی حل کنیم. همچنین یادمان نرود اکثر سرویس‌های ارائه دهنده اینترنت آمریکایی نیستند و آنها هم زیربار چنین فشاری نمی‌روند و اگر روزی چنین فشاری به عمل بیاید معادل اینست که اینترنت قطع شود؛ که در آن حالت هم ایران به توانایی رسیده که اینترنت داخلی را برای خود شهروندان در دسترس نگه دارد.»

بنابی در پاسخ به این سوال که چه توصیه‌ای برای کسب‌وکارهای ایرانی دارد تا کمتر به این مشکل بربخورند نیز می‌گوید: «کسب‌وکارهایی که URL اپلیکیشن‌شان هاردکد شده را داینامیک بسازند تا به مشکل نخورند و همچنین به شرکت‌های رجیستر کننده غیرآمریکایی مراجعه کنند.»

او همچنین تاکید دارد که آنها صرفا برای خبرگزاری فارس اقدامات مشاوره‌ای انجام ندادند و هر کار و خدمتی که برای خبرگزاری فارس انجام داده‌اند برای دیگر سایت‌های به مشکل خورده نظیر بانک سامان و آپارات نیز تکرار کرده‌اند: «وزارت ارتباطات تفاوتی بین نهادهای به مشکل خورده نمی‌گذارد ولی به هر حال خبرگزاری فارس با رنک الکسای بالایی که داشت بیشتر به چشم آمد و مخاطبین از ما می‌پرسیدند که آیا این مشکل حل شدنی است یا خیر و ما هم برای همین این مانع پیش آمده برای خبرگزاری فارس را به صورت گسترده اعلام کردیم.»

«محمد جواد شکوری مقدم»، مدیرعامل آپارات که چندی پیش با مشکلی مواجه شده بو و دامنه دات کام سایت او نزدیک به ۲۴ ساعت از دسترس خارج بود نیز در گفتگو با دیجیاتو ضمن تایید راهکارهایی که بنابی از آنها صحبت به میان آورده می‌گوید که با بنابی درباره منشا این مسدودیت‌ها هم عقیده است: «من هم تصور می‌کنم که مشکلات نشات گرفته از طریق گزارش‌های ایرانیان خارج نشین پیش آمده است.»

شکوری مقدم می‌گوید که سرویس‌دهنده بین‌المللی در ایمیل خود هیچ مهلتی برای آنها در نظر نگرفته و با یک اخطار ضربتی به مسدودسازی سایت آنها مبادرت ورزیده است. او می‌گوید کاری که این شرکت انجام داده بدترین حالت ممکن نبود ولی در صورت حل نشدن مشکل آنها می‌توانست فاجعه‌های ناگواری را بار بیاورد: «اگر این مسدودسازی ادامه پیدا می‌کرد، رسما به مشکلات بزرگی می‌خوردیم که حل شدن آنها امکان پذیر نبود. ما توانستیم با راهکاری این موضوع را دور بزنیم ولی مشکلات سئو و اقتصادی ناگواری می‌توانست پدید بیاید. این موضوع برای شرکت‌های کوچک و بزرگ فاجعه‌آفرین است.»

در حال حاضر سایت‌های کوچک و بزرگی از کشور هستند که دامنه دات کام آنها به مشکل خورده ولی آنطور که وزارت ارتباطات می‌گوید این موضوع راه‌حل دارد و استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای ایرانی باید در انتخاب شرکت رجیستر دامین خود نهایت دقت را به عمل بیاورند.