اگر جهان به بحران تغییر اقلیم مثل شیوع کرونا واکنش نشان می‌داد، چه می‌شد؟

ویروس کرونا آنقدر زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار داده که اثرات آن از فضا نیز قابل مشاهده است. در چین میلیون ها نفر قرنطینه شده اند و تصاویر ماهواره ای نشان می دهند که تعطیلی کارخانه ها و خانه نشینی مردم، به کاهش آلودگی هوا در این کشور منجر شده است. شرکت ها به دورکاری روی آورده اند و مدارس و دانشگاه ها تعطیل شده اند. کشورها برای حفظ جان شهروندان، به سرعت دست به کار شده اند.

واکنش سریع کشورها به شیوع ویروس کرونا این سؤال را در ذهن شکل می دهد که اگر دولت ها به بحران تغییر اقلیم همانند کرونا واکنش نشان می دادند، اوضاع چقدر فرق می کرد؟ بحران تغییر اقلیم دستِ کمی از بحران کرونا ندارد؛ ولی شاهد چنین واکنش سریعی برای آن نیستیم.

«May Boeve»، مدیر اجرایی گروه مدافع محیط زیست 350 می گوید:

«بحران کرونا نشان داد که دولت ها و مردم می توانند در مدت زمان کوتاه، به سرعت واکنش نشان دهند. جنبش تغییر اقلیم سالهاست که همین واکنش را از دولت ها و مردم درخواست کرده ولی شاهد چنین پاسخ سریعی نبوده ایم.»

به گفته وی نگرانی اصلی بسیج نیروها در مدت زمان کوتاه نیست؛ چون انجام چنین کاری امکان پذیر است. نگرانی اصلی این است که دولت ها تمایلی به انجام این کار ندارند.

بحران کرونا و تغییر اقلیم شباهت های متعددی با هم دارند؛ در هر دو مورد پژوهشگران راهنمایی های لازم را در اختیار عموم می گذارند و در هر دو پای سلامت عموم در میان است. تغییر اقلیم تاکنون در قالب موج های گرمایی شدید و فجایع دیگر، جان انسان ها را گرفته و منجر به کمبود آب و غذا شده است. پیش بینی می شود بحران تغییر اقلیم صدها میلیون ها نفر را در آینده آواره کند.

آلودگی هوای ناشی از سوخت های فسیلی، علاوه بر تأثیرگذاری بر تغییرات آب‌و‌هوایی، سالانه جان میلیون ها انسان را می گیرد. بیماری هایی مثل مالاریا و تب دنگی (Dengue Fever) با مهاجرت پشه ها به مناطق جدید شیوع پیدا می کنند و درست مثل شیوع کرونا، افرادی که در مناطق محروم زندگی می کنند، بیشترین آسیب را از تغییر اقلیم می بینند.

به گفته «Boeve» اگر کشورها و مردم مثل شیوع ویروس کرونا به بحران تغییر اقلیم واکنش نشان می دادند، آنوقت اوضاع به طور چشمگیری با آنچه که امروزه می بینیم فرق می کرد. دولت ها به سرعت بودجه لازم برای نیروگاه های انرژی تجدیدپذیر را تأمین می کردند تا این نوع انرژی در دسترس همه مردم قرار گیرد. با اینکه انرژی تجدیدپذیر ارزان و در دسترس است، ولی برای فراهم کردن آن برای همه مردم، به سرمایه گذاری های کلان نیاز است، به همین دلیل دولت ها از آن رویگردان هستند.

کشورها پس از وقوع آتش سوزی های جنگل و سیل های ویران کننده، سرانجام تغییرات آب‌و‌هوایی را عامل این فجایع شناخته و کارخانه ها را وادار می کردند تا تصاعدات کربنی خود را کاهش دهند. به کمک کشاورزی احیا کننده (Regenerative Agriculture)، کربن در خاک و بیوماس درون زمین جذب می شد و از ورود آن به اتمسفر زمین جلوگیری به عمل می آمد. «Boeve» می گوید تمامی این اتفاقات می توانند به سرعت رخ دهند؛ چون پیش زمینه ها و مصوبات لازم از قبل آماده شده اند و تنها باید آنها را اجرا کرد.

در برخی از شهرها و کشورها وضعیت اضطراری اقلیمی اعلام شده است. برخی کشورها با جدیت بیشتری در حال واکنش نشان دادن به این بحران زیست محیطی هستند. ولی در مجموع واکنشی که دولت ها به بحران تغییر اقلیم نشان داده اند، قابل مقایسه با بحران کرونا نیست؛ چون بحران تغییر اقلیم به طور آنی جان مردم را تهدید نمی کند و در صورت تصمیم گیری جدی در این مورد، بسیاری از شرکت های بزرگ نفتی ضرر و زیان هنگفتی خواهند دید.

«Boeve» در انتها می گوید تعصبات و تمایل به حفظ وضع کنونی، دو عاملی هستند که بحران تغییر اقلیم را از بحران کرونا متفاوت کرده اند. ولی به گفته وی با تلاش فعالان و حامیان محیط زیست، این رویه تغییر خواهد کرد و شرکت های سوخت فسیلی بیشتر و بیشتر در تنگنا قرار می گیرند. سرانجام در آینده به بحران تغییر اقلیم مثل شیوع کرونا اهمیت داده خواهد شد.

به نظر می رسد با عبور از بحران کرونا، در آینده باید با بحران دیگری به نام تغییر اقلیم دست و پنجه نرم کنیم.