صدا و سیما: تبلیغ رایگان کسب‌وکارهای اینترنتی باعث سو شدن ما توسط توسکا می‌شود

در جلسه دیروز ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام شد که کسب‌وکارهای آنلاینی که برای مردم خدمات مختلفی نظیر تامین مایحتاج وسایل زندگی انجام می‌دهند باید از صدا و سیما به طور رایگان تبلیغ شوند تا مردم بیشتر آنها را بشناسند و از خدماتشان استفاده کنند؛ این پیشنهاد با مخالفت ضمنی مدیرعامل صدا و سیما روبرو شد چرا که به گفته او، آنها قراردادی با شرکت توسکا دارند که این تبلیغات می‌تواند موجب سو شدن آنها توسط این شرکت بشود.

در این جلسه که به ارائه جزییات طرح فاصله‌گذاری اجتماعی اختصاص داشت پیشنهاد شده بود که لیستی از شرکت‌های اینترنتی ارائه دهنده کالا توسط وزارت صمت و ارتباطات ارائه شود که این شرکت‌ها بتوانند به‌طور رایگان در صدا و سیما تبلیغ کنند. «علی عسگری» رئیس این سازمان در مخالفت با طرح پیشنهادی که شرکت‌های اینترنتی بتوانند در صداوسیما به‌طور رایگان تبلیغ کنند با بیان اینک "بحث تحویل کالا در خانه بحث پیچیده تجاری است اعلام کرد:

«در حال حاضر در محلات اینکار توسط مغازه‌ها انجام می‌شود و احتیاج به کار اینترنتی ندارد. اما اگر قرار باشد به‌صورت اینترنتی انجام شود، مثل دیجی‌کالا که دارای شبکه قدرتمندی است جهت تبلیغ ما قراردادی با شرکت توسکا داریم"؛ افزود: "ما مشکلی با این موضوع نداریم اما (در صورت تبلیغ برای شرکت‌های اینترنتی) توسکا ما را جریمه می‌کند.»

حسن روحانی» نیز در برابر این صحبت‌ها تاکید کرد که «ما اینجا داریم مصوب می‌کنیم تا زمانی که کرونا هست این طرح اجرا شود؛ مصوب می‌کنیم و کسی نمی‌تواند شکایت کند. این اقدامات برای این است که مردم در این ایام که برای ما فاصله‌گذاری اجتماعی اهمیت دارد مجبور به خروج از منزل نباشند.»

در سایت توسکا اطلاعاتی که درباره این وبسایت نوشته شده که با توجه به آن می‌توان پی برد که بخش اعظمی از تبلیغات صدا و سیما از صافی و کانال این شرکت رد می‌شود؛ شرکتی که چند سال است تاسیس شده و قرارداد سه ساله آن با توسکا مورد انتقاد بسیاری از مسئولان از جمله وزیر ارتباطات بوده است. آنطور که توسکا قبلا گزارش داده، هزینه تامین برنامه‌هایی چون خندوانه، برنده باش، کودک شو، فرمول یک، نود، حالا خورشید، به خانه برمی گردیم، عصر جدید، تب تاب، جام جهانی، ماه عسل، ستاره ساز، فوتبال‌های داخلی و خارجی و ... در مجموع ۷۹ برنامه تلویزیونی را می‌پردازد.

با این حساب اعتراض مدیرعامل صدا و سیما در جلسه ستاد کرونا به نوعی به یک حس خطر پیرامون تامین مالی این برنامه‌ها برمی‌گردد؛ موضوعی که توسط بسیاری از کارشناسان در فضای مجازی نیز مطرح شده و در کل صحبت‌های مدیرعامل صدا و سیما انتقادات زیادی در فضای مجازی و در بین کاربران در پی داشته است. این اعتراض همچنین نشان می‌دهد که ستاد ملی مبارزه با کرونا و مصوبه‌های آن همچنان چندان توسط نهادهای بزرگی مانند صدا و سیما جدی گرفته نمی‌شود.

گفتنیست در تمام تلویزیون‌های دنیا، کمپانی‌های مختلف به منظور معرفی محصولات خود در قالب اسپانسر به برنامه‌سازی ورود می‌کنند. آنها هزینه تولید برنامه را تأمین می‌کنند و در عوض از طریق همان برنامه، برند آن شرکت تبلیغ می‌شود. شرکت توسکا و قرارداد آن با صدا و سیما در همین راستا انجام شده و در اینکه داشتن برنامه‌ای مشخص برای تعیین تکلیف اوضاع مالی تلویزیون، امری لازم است شکی نیست. حتی می‌توان گفت با توجه به سیاست‌های اقتصادی کشور، برون سپاری برخی از فعالیت‌ها به شرکت‌های غیر دولتی نیز اقدامی درست است اما دراین زمینه برخی ابهامات به وجود آمده است. مبلغ قرارداد این شرکت و حوزه فعالیتش چقدر است؟ این شرکت طی چه فرآیندی چنین امتیازی را به دست آورده و آیا این شرکت باعث نمی‌شود که یک انحصار پیش بیاید؟

شرکت توسعه کسب‌وکار توسکا در تاریخ شانزدهم مهر سال 1396 به صورت رسمی ثبت شده که شناخته‌شده‌ترین محصول آن، اپلیکیشن روبیکا است و در سال گذشته با موضوع کدهای دستوری USSD به شهرت رسید؛ موضوعی که در نهایت با پیگیری‌های وزارت ارتباطات و دیگر نهادها منحل شد.

براساس آگهی ثبت شرکت توسکا، سهامداران آن سه مجموعه ذیل هستند:

• شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول)
• شرکت سرمایه‌گذاری نور دنا (متعلق به همراه اول)
• شرکت نقش اول کیفیت (متعلق به همراه اول)

بدین ترتیب می‌توان ادعا کرد ۱۰۰درصد سهام شرکت توسعه کسب‌وکار توسکا متعلق به همراه اول است. همچنین اپلیکیشن روبیکا (که این روزها اسپانسر پرمخاطب‌ترین برنامه تلویزیون یعنی پایتخت است) جزو محصولات این شرکت محسوب می‌شود که پیش‌تر اعلام شده بود حاصل همکاری مشترک همراه اول و ایرانسل است.

بیشتر سهام روبیکا در اختیار همراه اول و ایرانسل است، اما بازیگران دیگری هم در این میان هستند که تا امروز هویت آنها نامشخص باقی مانده و گفته شده که این بازیگران دیگر هزینه‌های تبلیغاتی روبیکا را می‌دهند و به همین دلیل چیزی در صورت‌های مالی همراه اول پیرامون روبیکا وجود ندارد. در واقع، تنها هزینه‌ای که همراه اول و ایرانسل برای روبیکا می‌کنند، ارائه دیتای رایگان است و هزینه‌های تبلیغاتی، با بخش‌های دیگری است که هویت‌ آنها هنوز مشخص نیست.

تا به امروز جزئیات قرارداد صداوسیما با شرکت توسکا به صورت عمومی اعلام نشده؛ (هرچند پیش‌تر اعلام شد که جزییات اقدام‌های این شرکت به وزارت ارتباطات ابلاغ شده) اما شنیده می‌شود توسکا باید در یک بازه زمانی  حدودا سه ساله ۱۲۰۰ میلیارد تومان به عنوان کف تعهدات خود به حساب صداوسیما واریز کند و در صورتی که درآمد این شرکت از محل این نوع تبلیغات، بیش از این میزان بود، بقیه درآمد نیز تسهیم شود.

گفتنیست جهرمی در ۶ فروردین ۹۷ در طی توییتی اعلام که درباره توسکا اطلاع‌رسانی خواهد کرد؛ اما این وعده تاکنون که بیش از دو سال از نگارش این توییت گذشته، محقق نشده است. همچنین شایان ذکر است سال گذشته در پنل تخصصی پنجمین نشست فضای مجازی پاک، دانشجویان و کارآفرینان بسیاری نسبت به اقدامات توسکا اعتراض و انتقاد داشتند که هیچ یک از آنها با پاسخی از سوی محمد شریف خانی، معاونت فضای مجازی صدا و سیما روبرو نشد.