مطالعه محقق ایرانی در بریتانیا: همه‌گیری کرونا مغز ما را حتی پیش از ابتلا به ویروس پیرتر کرد

نتایج یک پژوهش تازه نشان می‌دهد که همه‌گیری کووید-19 ممکن است روند پیری مغز انسان را حتی پیش از ابتلا به ویروس کرونا سریع‌تر کرده باشد. از استرس و تغییرات سبک زندگی در دوران قرنطینه به‌عنوان دلایل این موضوع یاد شده است.

به‌گزارش NewScientist، با وجود اینکه بسیاری از مبتلایان به کووید طولانی دچار عارضه «مه‌مغزی» می‌شوند، تأثیرات عصبی گسترده‌تر این بیماری همچنان به‌طور کامل درک نشده است. حالا محققان دانشگاه ناتینگهام بریتانیا به رهبری «علیرضا محمدی‌نژاد»، پژوهشگر ایرانی، با استفاده از هوش مصنوعی متوجه شده‌اند که مغز انسان در همان ماه‌های ابتدایی شیوع کرونا، به‌طور میانگین 5.5 ماه بیشتر از حالت طبیعی پیر شده است.

در این مطالعه، یک مدل یادگیری ماشینی با بیش از 15 هزار اسکن مغزی آموزش داده شده تا تغییرات ساختاری مغز با افزایش سن را تشخیص دهد.

سپس این مدل روی دو دسته از داوطلبان پایگاه داده Biobank بریتانیا آزمایش شده است: 564 نفر که اسکن مغزی آنها پیش از مارس 2020 (آغاز قرنطینه سراسری در بریتانیا) انجام شده بود، گروه کنترل محسوب می‌شدند، و 432 نفر یک اسکن پیش از مارس 2020 و یکی بعد از آن داشتند. فاصله زمانی بین دو اسکن در هر فرد به‌طور میانگین سه سال بوده است.

پس از مقایسه داده‌ها، محققان متوجه شدند مغز افرادی که در دوران همه‌گیری زندگی کرده‌اند، حتی بدون ابتلا به کووید-19، به‌طور قابل‌توجهی نشانه‌هایی از پیری زودرس را نشان داده است. این تغییر به‌ویژه در ساختار ماده خاکستری و سفید مغز دیده شده است. همچنین این تأثیر در مردان و افرادی که از نظر اقتصادی-اجتماعی در وضعیت ضعیف‌تری قرار داشته‌اند، شدیدتر بوده است.

دلایل تسریع پیری مغز در دوران همه‌گیری کرونا

پژوهشگران احتمال می‌دهند که عواملی مانند تنهایی، استرس قرنطینه، کاهش فعالیت فیزیکی یا افزایش مصرف الکل می‌توانند در روند پیری مغز نقش داشته باشد. آنها همچنین تأکید کرده‌اند که این تغییرات ساختاری ممکن است «حداقل تا حدی برگشت‌پذیر» باشد. بااین‌حال، به دلیل تمرکز مطالعه روی جمعیت بریتانیا، نمی‌توان نتایج را به‌طور قطعی به سایر کشورها تعمیم داد.

البته باید به این نکته اشاره کرد که شرکت‌کنندگان پروژه Biobank معمولاً از نظر سلامتی و وضعیت مالی در شرایط بهتری نسبت به میانگین جمعیت بریتانیا قرار دارند، بنابراین نتایج ممکن است در مورد جوامع آسیب‌پذیرتر، حتی شدیدتر باشد.