کارآزمایی چالشی، ایده‌ای جنجال برانگیز برای ساخت سریع‌تر واکسن کووید ۱۹

واکسن ویروس کرونا دست کم تا ۱۸ ماه دیگر آماده نخواهد شد و دلیلش هم این است که مقامات باید از بی خطر بودن آن و همچنین نداشتن عوارض جانبی غیرمنتظره مطمئن شوند. با این حال روشی خطرناک و جنجال برانگیز وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن توسعه واکسن ویروس کرونا را با سرعت بیشتری پیش برد.

برخی قانونگذاران و محققان معتقدند که می‌توان واکسن کرونا را به افراد داوطلب تزریق کرد و سپس آن‌ها را با ویروس کرونا بیمار کرد تا با این کار از اثربخشی واکسن در تحریک سیستم ایمنی بدن آن‌ها و جلوگیری از بیماری مطلع شد. به چنین آزمایشی، «کارآزمایی چالشی» (Challenge trial) گفته شده و در گذشته انجام شده است.

کارآزمایی‌های چالشی برای بیماری‌هایی تأیید می‌شوند که امکان درمان آن‌ها با یک واکسن بالقوه وجود دارد (مثل مالاریا). اما مشکلی که با بیماری کووید ۱۹ وجود دارد این است که محققان باید چند صد نفر داوطلب جوان و سالم را به این بیماری مبتلا کرده و به تنها برخی از آن‌ها واکسن را تزریق کنند. باقی بیماران دارونما (Placebo) دریافت خواهند کرد تا محققان بتوانند نتایج را مقایسه کنند.

چالش این است که بیماری کووید ۱۹ می‌تواند افراد جوان و سالم و همچنین افراد پیرتر را به کام مرگ بکشاند. یعنی حتی اگر بیماران با آگاهی کامل از پیامدهای چنین آزمایشی حاضر شوند در آن شرکت کنند، در واقع جواز مرگ خود را امضا کرده‌اند. وانگهی، هیچ تضمینی در مورد اثربخشی واکسن وجود دارد.

آخرین خبر امیدوارکننده‌ای که در مورد واکسن ویروس کرونا منتشر شد، به واکسینه شدن میمون‌ها در برابر این ویروس بر می‌گردد. خوشبختانه بسته به دوز واکسن، میمون‌ها به کووید ۱۹ مبتلا نشدند و یا تنها علائم خفیف بیماری را بروز دادند. حال اگر کارآزمایی چالشی واکسن ویروس کرونا مجوز بگیرد، محققان می‌توانند آزمایشی مشابه با میمون‌ها را برای انسان‌ها هم انجام دهند. البته واکسنی که روی میمون‌ها آزمایش شد در فاز ۱ کارآزمایی بالینی است و صحبت از اثربخشی آن در انسان‌ها هنوز زود است.

۳۵ قانونگذار مجلس آمریکا به رهبری دو تن از نمایندگان حزب محافظه کار این کشور در نامه‌ای به سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، حمایت خود از کارآزمایی چالشی را ابراز کرده‌اند. علاوه بر سیاستمداران، برخی از محققان نیز از بکارگیری این روش پشتیبانی کرده‌اند.

سازمان غذا و داروی آمریکا تاکنون در برابر این حمایت‌ها مقاومت نشان داده و روش‌های امن را برای توسعه واکسن در پیش گرفته و معتقد است کارآزمایی چالشی مشکلات اخلاقی و عملیاتی شدن دارد که می‌توان با استفاده از حیوانات به جای انسان‌ها، از آن‌ها دوری کرد.

وب سایتی به نام 1DaySooner در حمایت از کارآزمایی چالشی راه اندازی شده و تاکنون نزدیک به ۳ هزار و ۵۰۰ نفر از ۵۲ کشور دنیا برای شرکت در چنین آزمایشی اعلام آمادگی کرده‌اند.