بعد از ۱۵ سال، اپل برای جدا کردن مسیر کامپیوترهای مک از اینتل آماده است

سیلیکون ولی برای مدت‌های طولانی در انتظار جدایی اپل و اینتل از یکدیگر بوده است، هم به خاطر سیگنال‌هایی که دو تا از تاثیرگذارترین و برجسته‌ترین شرکت‌های حوزه تکنولوژی به مشتریان خود داده‌اند و هم به خاطر تمایل اپل به اینکه کنترل بیشتری روی محصولاتی که می‌سازد داشته باشد.

اپل برای چندین سال مشغول طراحی چیپ‌هایی بوده که قرار است به جایگزین‌هایی برای مایکروپردازنده‌های اینتل در کامپیوترهای مک تبدیل می‌شوند. این را ۵ نفر آشنا با فعالیت‌های اپل می‌گویند که البته اجازه صحبت در این باره را نداشته‌اند. این افراد می‌گویند که اپل از برنامه‌های خود در جریان کنفرانس WWDC فردا، دوشنبه، رونمایی می‌کند و کامپیوترهای مجهز به چیپ‌های جدیدش هم سال آتی میلادی از راه خواهند رسید.

حرکت تازه اپل، یکی از نشانه‌های افزایش قدرت بزرگ‌ترین کمپانی‌های حوزه تکنولوژی است؛ کمپانی‌هایی که توانایی‌های خود را گسترش داده و اتکایشان به شرکای بزرگی که سال‌ها به آن‌ها خدمات‌رسانی کرده‌اند را کاهش می‌دهند. و همه این‌ها درحالی که رقبای کوچک‌تر و در مجموع اقتصاد جهانی به خاطر پاندمی کرونا ویروس به زانو درآمده‌اند.

فیسبوک برای مثال در حال سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری روی یکی از اپلیکیشن‌های اندونزیایی است که رشدی بسیار سریع داشته و به سراغ یکی از اپراتورهای غول هند و همینطور کابل‌کشی فیبر نوری در آقریقا نیز خواهد رفت. آمازون هم ناوگان تازه خودش از هواپیماها و کامیون‌ها را تدارک دیده است. و گوگل و اپل نیز به خرید استارتاپ‌هایی که امپراتوری‌شان را گسترش می‌دهد ادامه خواهند داد.

شرکت Taiwan Semiconductor Manufacturing، یکی از شرکای اپل در ساخت قطعات کوچک‌تر آیفون‌ها و آیپد، ظاهرا قرار است چیپ‌های جدید مک را در کارخانه‌های آسیایی بسازد - یعنی درست مانند قراردادی که اپل و فاکسکان بر سر اسمبل موبایل‌های آیفون امضا کرده‌اند.

اینتل و اپل اما از صحبت در این باره سر باز می‌زنند.

دیگر کمپانی‌های بزرگ تکنولوژی مانند آمازون و گوگل از همین حالا طراحی چیپ‌های خودشان را آغاز کرده‌اند، به دلایلی که هم مسائل مالی را در بر می‌گیرد هم پرفورمنس را. برخی از وظایف کامپیوتری، مانند هوش مصنوعی و رندر تصاویر سه‌بعدی، با بهینگی بیشتری روی مدارهایی به اجرا در می‌آیند که به صورت خاص برای همان کار ساخته شده‌اند، نسبت به مایکروپردازنده‌های عمومی‌تری که تخصص اصلی اینتل به حساب می‌آیند.

از سال ۲۰۰۵، کامپیوترهای مک همواره به همان چیپ اینتلی مجهز بوده‌اند که در اکثر پی‌سی‌ها یافت می‌شود. اگر اپل پردازنده‌های مخصوص خودش را بسازد، کنترل بیشتری بر چگونگی کارکرد کامپیوترهای مک خواهد داشت.

اپل همواره چیپ‌های مورد استفاده در آیفون و آیپد را خود طراحی کرده و قابلیت‌هایی تازه را به طراحی‌های شخصی‌سازی و لایسنس شده ARM (شرکتی که اپل یکی از هم‌موسسین‌اش بود و اکنون به سافت‌بنک ژاپن تعلق دارد) افزوده. به همین ترتیب انتظار می‌رود چیپ‌های بعدی مک هم بر تکنولوژی ARM مبتنی باشند و سازگاری با موبایل‌های اپل را افزایش دهند.

اپل یک تیم طراحی چیپ بسیار عظیم ساخته و این مهم با خرید استارتاپ PA Semi با ۱۶۰ کارمند در سال ۲۰۰۸ محقق شد. بسیاری از مهندسین این استارتاپ قبلا در اینتل مشغول به کار بوده‌اند، مانند جانی سروجی که حالا مستقیما به مدیرعامل اپل، تیم کوک، گزارش می‌دهد.

تصمیم اپل، ضربه‌ای نمادین به اینتل خواهد بود. خصوصا در زمانی که شهروندان و مقامات نظامی آمریکایی، نگران تضعیف این کشور در زمینه تولید چیپ شده‌اند و این حوزه را یکی از علل برتری داشتن بر کشور چین به حساب می‌آورند. هفته گذشته قانونی در کنگره آمریکا -با میزان توافقی نادر میان دو حزب- به تصویب رسید که ده‌ها میلیارد دلار صرف بهبود تحقیقات و تولیدات آمریکا در زمینه سخت‌افزارهای نیمه‌هادی می‌کند.

اینتل برای مدتی طولانی آن شرکتی بوده که استانداردهای تجارت نیمه‌هادی در ایالات متحده را تعیین کرده، خصوصه در پروسه‌های تولید پیچیده‌ای که ویفرهای سیلیکونی را تبدیل به چیپست‌های قون‌رسان به کامپیوترها، اسمارت‌فون‌ها، اتومبیل‌ها و دیوایس‌های مصرف‌کنندگان می‌کنند.

تاثیر مالی این ماجرا بر اینتل حداقل در کوتاه‌مدت آنقدرها محسوس نخواهد بود. به گفته سی. جی. میوز، یکی از تحلیلگران شرکت Evercore، اینتل هر سال بابت چیپ‌های مک حدود ۳.۴ میلیارد دلار از اپل دریافت می‌کند. این کمتر از ۶ درصد از درآمد سالانه اینتل است و میوز پیش‌بینی می‌کند که این ضربه شاید آنقدرها هم کاری نباشد و اپل صرفا چیپ‌های برخی از مدل‌های مک را تغییر دهد. اپل در هر سال نزدیک به ۲۰ میلیون دیوایس مک می‌فروشد.

«این دستاوردی به هیچ وجه کوچک نیست، اما برای مقایسه، هر سال ۲۶۰ میلیون پی‌سی در جهان فروخته می‌شود». این را تیم باجارین، تحلیلگری که فعالیت‌های اپل را برای نزدیک به ۴۰ سال پایش کرده می‌گوید. اینتل چیپ‌های تقریبا هر کامپیوتری در جهان را تامین می‌کند.

اما تاثیرات طولانی‌مدت همچنان می‌توانند مشکلی جدی برای اینتل باشند. حاشیه سود کلان این شرکت، همواره به خاطر عرضه قدرتمندترین موتورهای پردازشی بازار بوده است، خصوصا برای لپتاپ‌ها و سرورهای کامپیوتری. اما اینتل هیچوقت در فروش محصولات جدیدش برای اسمارت‌فون‌ها و تبلت‌ها موفق نبوده است.

آخرین تغییر رویکرد اپل در قبال چیپ‌های مک در سال ۲۰۰۵، گام بزرگی در برنامه طولانی‌مدت استیو جابز به حساب می‌آمد و همینطور یک پیروزی بزرگ برای اینتل. کامپیوترهای مک برای مدتی بسیار طولانی بر طراحی PowerPC متکی بودند که به صورت مشترک توسط اپل، موتورولا و آی‌بی‌ام ساخته شده بود. جابز روی این موضوع قمار کرد که اینتل می‌تواند پرفورمنسی بسیار سریع‌تر به ارمغان آورد.

با شنیدن اخبار ناگوار مربوط به کارخانه‌های عظیم اینتل، دیگر چنین ذهنیتی میان مدیران اپل و مشتریان آن‌ها نیست. موفق‌آمیزترین کار اینتل در حوزه کامپیوتر این بوده که همواره توانسته ترانزیستورهای بیشتری در هر سیلیکون جای دهد و به این ترتیب چیپ‌هایی بسازد که وظایف کامپیوتری بیشتر را در ازای قیمت کمتر به انجام می‌رسانند.

اما اینتل اخیرا در این مسابقه جهانی برای دستیابی به ابعاد کوچک‌تر، سکندری خورده است. تازه‌ترین پروسه اینتل برای تولید چیپ‌ها قرار بود در سال ۲۰۱۵ آغاز به کار کند تا اما تا پیش از ۲۰۱۹ وارد فاز تولید انبوه نشد. این تاخیر طولانی‌مدت به Taiwan Semiconductor و سامسونگ الکترونیکس که به تولید چیپ‌های طراحی شده توسط کمپانی‌های مختلف روی آوردند کمک فراوان کرد. رقبا از تاخیر اینتل برای رسیدن به برتری تکنولوژیک بهره‌ای تمام عیار بردند.

به گفته ۳ نفر که از شرایط باخبر بوده اما اجازه صحبت راجع به مفاد قرارداد میان دو کمپانی را ندارند، اپل از این مشکل در تولید ضربه سنگینی خورد. اینتل از سوی دیگر با تقاضای بیشتر از انتظار برای سایر اشکال چیپ‌ها مواجه شد و تولیدات اندکش طی سال گذشته، کاهش فروش برخی تولیدکنندگان پی‌سی را در پی داشت. تمام این اتفاقات، تصویر اینتل به عنوان تولیدکننده‌ای قابل اتکا را در هم شکست.

رابرت سوان، مدیرعامل اینتل قسم خورده که تغییرات لازم برای رسیدن دوباره به رهبری تکنولوژیک و همینطور مقابله با کمبود تولید را ایجاد خواهد کرد. اما اگر اپل در عرضه کامپیوترهای مک با چیپ‌های خاص خودش (چیپ‌هایی که به شکل محسوس از همتایان اینتل بهتر باشند) به موفقیت برسد، سایر فعالان و سازندگان پی‌سی ممکن است به سراغ چیپ‌های رقبایی نظیر AMD بروند یا حتی چیپ‌های خودشان را طراحی کنند. هرچند که چنین تغییر مسیری، چند سالی زمان خواهد برد.

پاتریک موردهد، تحلیلگر Moor Insights & Strategy می‌گوید: «فکر می‌کنم حرکت اپل می‌تواند الهام‌بخش سایر کمپانی‌ها باشد تا نگاهی به پردازنده‌های غیر اینتلی بیندازند. از لحاظ شهرت، این اتفاق خوبی برای اینتل نیست».

مایکروسافت، یکی از شرکای بسیار قدیمی اینتل، از همین حالا برخی لپتاپ‌هایش را همراه با چیپ‌های مبتنی بر آرم شرکت کوالکام می‌سازد. البته تحلیلگران گفتند که پرفورمنس این چیپ‌ها به اندازه مدل‌های قوت‌گرفته از تکنولوژی اینتل نبوده است. آن‌ها اضافه می‌کنند که اگر شرایط تغییر کند، اپل و اینتل می‌توانند عملا تبدیل به رقبای یکدیگر شوند و از کمپین‌های تبلیغاتی عظیم‌شان برای مقابله با ادعاهای یکدیگر استفاده کنند.

ترند دیگری که اپل را ترغیب به این تغییر بزرگ می‌کند، افزایش استفاده از نرم‌افزارهای مبتنی بر وب، به جای نرم‌افزارهایی که روی پی‌سی مردم به اجرا در می‌آیند و برای سخت‌افزار آن‌ها طراحی شده‌اند است.

اما کامپیوترهای مک کماکان اصلی‌ترین گزینه برای بسیاری از مشاغل خلاق -مانند انیمیشن‌سازی و ادیت فیلم- است و توسعه‌دهندگان نرم‌افزارهای مخصوص این مشاغل حالا باید اپلیکیشن‌های خود را به گونه‌ای دستخوش تغییر کنند که بیشتری بهینگی را روی چیپ‌های جدید اپل داشته باشند. چنین اتفاقی ممکن است تاخیر در عرضه به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری را هنگام عرضه مک‌های جدید در پی داشته باشد.

جف جانسون، یکی از توسعه‌دهندگان مک می‌گوید: «نرم‌افزارهای حرفه‌ای، سخت‌ترین و کندترین نرم‌افزارها برای ایجاد تغییرات اساسی هستند. بنابراین این احتمال وجود دارد که ورژن‌های جدید آن‌ها را از همان روز نخست شاهد نباشیم. مک‌های جدید احتمالا درست از لحظه عرضه چندین و چند مشکل داشته باشند».