گزارش میدانی: افزایش فروش گوشی تقلبی به جای اصل به خریداران

دور میدان، سر چهار راه یا شاید هم دم پاساژ می‌ایستد، ترک یک موتور تقریبا زوار در رفته و گوشی دست دومی را روی پاهاش گذاشته و تقریبا داد می‌زند که «فروش دارم. فروش. زیر قیمت.» آنقدر این را می‌گوید تا یک نفر جلو پایش ترمز بزند و جذب محصولی که در دستان مرد جوان قرار دارد شود. چهره جوان و تیپ و قیافه‌اش حکایت از ساده زیستی‌اش دارد و به همین منوال همه چیز طبیعی‌تر جلوه داده می‌شود، می‌گویم طبیعی چون تقریبا اولین جمله‌ای که از دهانش خارج می‌شود اینست: «پول‌های کارگریم رو جمع کردم و خریدمش ولی الان پولش رو لازم دارم قربان.» او اگر بتواند گوشی را بفروشد، یک جنس تقلبی چینی را به عنوان اصل به مشتری نگون بخت خود قالب کرده و اگر نتواند، صبر می‌کند تا طعمه بعدی از راه برسد، می‌داند که بالاخره یکی به دامش می‌افتد.

سودجویان در انتظار

گاهی دور میدان توپخانه می‌ایستند و گاهی هم می‌روند در قلب بازار موبایل کشور یعنی سمت علاالدین، هرچند به نظر می‌رسد که کمتر به آنجا سر می‌زنند چرا که هم نظارت پلیس در آن منطقه بیشتر است و هم اینکه در آن منطقه، هم «دست زیاد است» و هم «گاو پیشونی سفید» می‌شوند. ترجیح می‌دهند در مناطق کم‌خطرتر و کم‌ریسک‌تری بایستند که بی‌ربط هم به وسایل الکترونیکی نباشد. مثلا دور پاساژ پایتخت یا حواشی میدان توپخانه جای بدی نیست و یا کنار پاساژ‌های خلوت‌تر خیابان جمهوری.

«مهسا» یکی از افرادیست که اخیرا به دام آنها افتاده و یک گوشی تقلبی چینی را به جای گوشی اصل از یکی از فروشندگان سیار قلابی خریداری کرده است. او خام شگردی شده که توسط این افراد به کار می‌رود و در واقع مشتری را وارد یک نمایشنامه کوچک از بیزینس سودجویانه خود می‌کنند و به او می‌قبولانند که این خرید یک «برد» است. مهسا می‌داند که در دام افتادن این معامله پرضرر به خاطر سهل‌انگاری خودش بوده ولی تاکید دارد فضایی که این افراد سودجو در حین معامله ایجاد می‌کنند کاری می‌کند که مشتری کمی ناوارد مانند او، دچار این اشتباه بشود.

شگرد فروش گوشی طرح اصلی به جای گوشی اصلی

«حامد قاسمی»، فروشنده موبایل نیز دیگر فردیست که روند کار این افراد را از نزدیک دنبال کرده و چندباری این قبیل افراد را در حین فروش گوشی چینی به جای گوشی اصل دیده و تصمیم به گزارش آنها به پلیس هم گرفته ولی مشکل اینجاست که به گفته قاسمی، تیم سودجویی که او چندباری آنها را دیده معمولا یکجا نمی‌ایستد. قاسمی می‌گوید مشتریان زیادی با این افراد رو به رو می‌شوند و بیشتر آنها گول رفتار دروغین فروشنده را نمی‌خورد. او اما تاکید دارد که امثال «مهسا» در جامعه کم نیست که آنچنان از بازار موبایل سر در نیاورد: «وضعیت اقتصادی نیز طوری شده که مردم اگر ببینند گوشی مورد علاقه‌شان حتی صد هزارتومان از مغازه رسمی ارزان‌تر است، حاضر به خریدن آن هستند.»

شگرد کارشان در وهله اول اینچنین است: «اول موقعیت را شناسایی می‌کنند، یک نفر روی موتور چرخی در منطقه مورد نظر می‌زند و پس از آنکه می‌بیند از پلیس خبری نیست، موتور را در کناری پارک می‌کند و سپس یک نفر دیگر از مغازه‌ها و یا از جای دیگری وارد کار می‌شود. او فروشنده گوشی چینی است و روی ترک موتور قرار می‌گیرد و به دروغ به مردم می‌گوید که کارگر است و این گوشی را با هزار زحمت خریده و حالا بنا به دلایل پزشکی یا هر مورد دیگری که بیشتر با احساسات مردم بازی کند، حاضر به فروختن آن شده. قیمتی که برای مدل در دستانش اعلام می‌کند رقم بسیار پایین‌تری نسبت به مغازه‌ها است و معمولا هم گوشی‌های اقتصادی را می‌فروشد.»

قاسمی می‌گوید تمام اقداماتی که از سوی این تیم‌های دو یا چند نفره اجرا می‌شود حساب شده و فکر شده است و یک دیدگاه مارکتینگی و روانشناسانه در پس پرده آن وجود دارد که همین موضوع نشان می‌دهد با تیم‌های حرفه‌ای طرف هستیم که کارشان و امرار معاش‌شان از این طریق می‌گذرد:

«از جایی که انتخاب می‌کنند تا قصه‌ای که در وهله اول برای مشتری تعریف می‌کنند، حساب شده است تا او را تحت تاثیر قرار دهد. حتی جنسی که می‌فروشند دلیل خاص خودش را دارد که حول محور گوشی‌های ارزان و اقتصادی می‌چرخد. این گوشی‌ها هم جنس تقلبی و چینی‌شان بیشتر در بازار وجود دارد و هم خریدارانش افرادی هستند که احتمالا خرید گوشی برایشان کار سختی بوده که رو به خرید این مدلها آورده‌اند و دنبال یک مدل ارزان قیمت هستند، هرچه که باشد. آنها از برندهای مطرح‌تری مانند سامسونگ و الجی استفاده می‌کنند و گوشی‌هایی نظیر شیائومی و دیگر برندهای کمتر معتبر که شاید جنس تقلبی‌اش هم در بازار به وفور پیدا می‌شود را رو نمی‌کنند چرا که می‌خواهند اسم و برند گوشی به گوش مشتری ناوارد آشنا باشد، اساسا وقتی بفهمند کسی وارد است و با آنها در حال گفتگو برای خرید گوشی است، سعی می‌کنند دست به سرش کنند یا با ادای جملاتی چون پشیمان شدم و نمیفروشم، او را از سر خود باز کنند.»

یک نمایشنامه ساده

شگرد آنها اما پس از آنکه مشتری ایستاد و تصمیم به خرید گرفت وارد فاز دوم خود می‌شود. قاسمی دراینباره می‌گوید: «زمانی که مشتری تقریبا نشان داد که عزمش برای خرید جدی است و احتمالا با خودش پول به همراه دارد و برای تفریح با او سر و کله نمی‌زند، شخص دوم وارد ماجرا می‌شود. او خودش را خواهان گوشی نشان می‌دهد و یک فرد خبره به کار خودش را معرفی می‌کند. در کنار مشتری نگون بخت قرار می‌گیرد و گوشی را دستش می‌گیرد و رویش انواع تست‌های مختلف را امتحان می‌کند. به اصطلاح فیلم بازی می‌کند و کارهای جعلی از قبیل چک کردن سریال گوشی، رفتن به سایتی که با کد QR مشخص می‌کند گوشی اصل است یا نه! باز کردن گوشی و چک کردن شماره باتری و چند کد بیهوده دیگر را می‌گیرد و تضمین می‌کند که گوشی مورد نظر یک دستگاه اصل است. این فرد که همکار خود فروشنده قلابی است، سعی می‌کند تمام این اقدامات را در کنار مشتری انجام دهد و بعد خودش را رقیب مشتری جا می‌زند و خواهان جنس نشان می‌دهد.»

به گفته قاسمی در این وهله است که پس از سر و کله زدن سه نفر با یکدیگر، همکار فروشنده در نهایت به بهانه اینکه پول ته جیبش کمتر از قیمت جنس است، کنار می‌کشد: «در این حالت خریداری که ناوارد باشد، خودش هیچ چک و تستی روی گوشی انجام نمی‌دهد و آن را می‌خرد.» دقیقا کاری که مهسا انجام داده و وقتی چند روز بعد هم که متوجه این موضوع شده به دنبال فروشنده رفته، نتوانسته او را پیدا کند. مهسا در اینباره می‌گوید: «می‌دانم که از جنبه‌های مختلفی اشتباه کردم و مهمترین آن را خرید از دست می‌دانم تا خرید از مغازه چرا که امکان پیگیری برایم وجود ندارد.»

اتحادیه صنف دستگاه‌های مخابراتی: گوشی را از دستفروشان نخرید

«مهدی محبی» رئیس اتحادیه صنف دستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی نیز در گفتگو با دیجیاتو روی این اتفاقات صحه می‌گذارد و می‌گوید که خرید کردن از دست فروشان نمی‌تواند قابل پیگیری باشد: «اگر افراد از مغازه خرید کنند می‌توانند شکایت خود را از مغازه‌دار به اتحادیه تسلیم کنند و ما نیز به این مساله رسیدگی می‌کنیم.» محبی می‌گوید که در ایام شیوع ویروس کرونا، این اتحادیه از زمان باز شدن مغازه‌ها و پاساژ‌های فعال در این زمینه در کنار مردم بوده و رسیدگی به واحد شکایات نیز سریع‌تر از گذشته انجام می‌شود: «به همه مردم توصیه می‌کنیم که در این روزهای شیوع ویروس به جای مارجعه حضوری به اتحادیه، شکایت خود را به طور آنلاین و از طریق سایت انجام بدهند. این وعده را می‌دهیم که شکایات در این حالت بهتر و سریع‌تر و البته ایمن‌تر پیگیری خواهد شد. در حال حاضر هفته‌ای چند مورد شکایت به سرانجام می‌رسد.»

محبی توصیه می‌کند که کاربران حتی در حین خریدن از مغازه نیز نکاتی را رعایت کنند: «حتما فاکتور رسمی با مهر از فروشنده بگیرند و همچنین از فروشنده بخواهند که شماره سریال دستگاه را در فاکتور درج نماید. در این حالت شکایات بسیار سریع‌تر پیگیری خواهد شد.» محبی می‌گوید خریداران موبایل‌های تقلبی از افراد به غیر از مغازه‌داران و دارای مجوز، شکایت را به سمت پلیس می‌برد و به اذعان او، این نوع شکایات معمولا راه به جایی پیش نمی‌برد: «در این حالت باید شکایت به پلیس بشود و باید اطلاعات هویتی فروشنده سودجو را داشت. این نوع شکایات معمولا به جایی نمی‌رسد و برای همین توصیه می‌کنیم که در این شرایط اقتصادی هم مردم روش صحیح خرید کردن کالاهایی نظیر موبایل را همچنان انجام دهند.»

روشهای تشخیص گوشی اصل و غیراصل

«رحیم موسوی» فروشنده موبایل که در شرق تهران سال‌هاست به فعالیت مشغول است نیز در گفتگو با دیجیاتو به نکاتی اشاره می‌کند که خریداران موبایل‌ها باید به آن توجه کنند تا گوشی چینی یا تقلبی به دستشان نرسد. به گفته موسوی بازار ایران در حال حاضر از گوشی‌های تقلبی اشباع شده و از آنجایی که واردات گوشی نیز با اختلال مواجه شده و کمبود این دستگاه در بازار حس می‌شود، سودجویان با وارد کردن دستگاه‌های تقلبی و گذاشتن آنها در جعبه‌های مدلهای اصلی سعی در فروش گوشی تقبی به جای اصل دارند:

«با شماره گیری کد #06#* می‌توان به IMEI گوشی دسترسی پیدا کرد و باید این کد را با کد مندرج روی جعبه مقایسه کرد. وقتی این دو کد باهم فرق کنند یعنی جعبه برای گوشی نیست و باید به آن شک کرد، هرچند اخیرا برخی فروشندگان کد IMEI را با برچسب‌های بسیار طبیعی روی جعبه می‌زنند و خودشان به آن گوشی Change می‌گویند و برای همین حتما برچسب کد را نیز حتما چک کنید. کیفیت و جنس بدنه گوشی را با یک گوشی مشابه که پیش‌تر در یک نمایندگی رسمی دیده‌اید چک کنید. وزن گوشی‌های اصل و غیراصل باهم تفاوت دارد و این موضوع کاملا با اندکی دقت محسوس است.»

به گفته موسوی گوشی‌های هوشمند دارای حسگرهای مختلفی هستند که هم از لحاض امنیتی و هم از لحاض کاربری، می توانند به کاربر کمک کنند: «بنابراین یکی دیگر از راه های مناسب و مهم که می توان اصل یا تقلبی بودن گوشی را تشخیص داد، چک کردن حسگرهای نام برده شده در سایت اصلی شرکت سازنده می باشد. برای مثال یکی از فناوری هایی که مدت زیادی از رونمایی آنها نمی گذرد، حسگر تشخیص چهره است که با چک کردن آن می توانید از اصل یا تقلبی بودن دستگاه مطلع شوید.»

موسوی تاکید می‌کنه که مدل‌های تقلبی تنها در گوشی‌های هوشمند وجود ندارد و برخی مدل‌های ساده و دکمه‌ای با همان فیچر فون نیز دارای کالاهای تقلبی در بازار هستند: «بسیاری از گوشی‌های ساده نوکیا نیز مدلهای تقبلی در بازار دارد که با کمی کارکردن با دستگاه می‌توان پی به تقلبی بودن یا اصل بودن کالا برد. اجناس تقلبی و کپی این مدلها کیفیت بدنه بسیار پایینی دارند و دکمه‌هایشان نیز به اصطلاح سفت و خشک است.»

با افزایش نیاز مردم به گوشی موبایل و پیش آمدن شرایط اقتصادی سخت بر خریداران موبایل که موجب شده آنها به دنبال جنس ارزانتر باشند، سودجویان نیز از قافله عقب نماندند و مشغول فروش گوشی‌های تقلبی یا به اصطلاح خودشان «های کپی» به جای گوشی‌های اصلی هستند. گاهی تشخیص تقلبی بودن این مدلهای طرح اصلی برای خریداران نه‌چندان وارد بسیار سخت می‌شود و همین قشر تبدیل به طعمه سودجویان می‌شوند. برای خرید موبایل بهتر است از یک فرد آشنا به این مساله کمک بگیرید و همچنین نکاتی مانند خرید از مغازه‌دار دارای مجوز و دریافت فاکتور و... را نیز فراموش نکنید.