سند حمایت از کودکان در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر منتشر می‌شود

اولین نشست اینترنت امن برای کودکان با همکاری ساترا و مرکز نوآوری حکمرانی و کارآفرینی اجتماعی هیوادِ نو و با حضور فعالین حوزه خانواده، آموزش و تربیت برگزار شد. در این نشست اعلام شد سند حمایت از حقوق کودکان در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر به زودی منتشر خواهد شد.

سرپرست اداره کل تنظیم و تدوین مقررات ساترا در خصوص نقش و اهمیت و مسئولیت حمایت از حقوق کودکان در فضای مجازی و تنظیم‌گری در تدوین مقررات کودکان و رده‌بندی سنی اظهار داشت که ساترا درباره حمایت از کودکان یک «احساس وظیفه» دارد و در اینباره قصد دارد تا تلاش‌های مستمری انجام دهد. «زهرا روشن دل» با اشاره به موضوع ضابطه‌مندی درباره نحوه دسترسی این رده‌بندی سنی به فضای مجازی گفت: «در آینده‌ای نزدیک چگونگی حمایت از کودکان از طریق الزامات سند حمایت از کودکان و ابزارهای پیش‌بینی‌شده مانند امکان کنترل فعالیت کودک توسط والدین منتشر می‌شود.»

روشن‌دل می‌گوید که ساترا در سند حمایت از کودکان در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر علاوه بر ضوابط محتوایی و حفظ محرمانگی و حریم خصوصی الزاماتی مانند ایجاد ابزار کنترل والدین، جداسازی دسترسی کودک و بزرگسال به محتوای یک رسانه (موضوعی که دی ماه سال گذشته توسط معاون مرکز ملی فضای مجازی مطرح شده بود)، حساب مخصوص کودکان، فرایند گزارش دهی ویژه، تفکیک قابل شناخت محتوای تبلیغات تجاری و تناسب تبلیغات و ممنوعیت‌های تبلیغات را پیش‌بینی کرده است. وی در ادامه علاوه بر تأکید به افزایش سواد رسانه‌ای در این زمینه به ضرورت رعایت رده‌بندی سنی به صورت مشترک بین همه پلتفرم‌ها اشاره کرد.

بسیاری از مواردی که روشن‌دل از آنها صحبت می‌کند پیش‌تر در سند اولیه‌ای برای با عنوان سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان که توسط وزارت ارتباطات منتشر شده بود، ذکر شده است. به عنوان مثال در پیوست چهارم این پیش نویس (قابل دانلود از این لینک) به چندین نرم‌افزار برای کنترل و نظارت والدین بر اینترنت کودکان اشاره شده بود و به برنامه‌هایی چون انارستان، دنیای درسا، سانیار و شقایق اشاره شده بود که جملگی آنها نوعی برنامه کنترل و نظارت هستند.

سرپرست اداره ‌کل تدوین مقررات در ادامه گفت: «در حال حاضر 9 رسانه صوت و تصویر فراگیر با محتوای تخصصی کودک وجود دارد که این عدد درحال افزایش است. همچنین رسانه‌های بزرگسال محوری هم با ارائه محتوای کودک در این زمینه فعال هستند.» 

بر اساس آخرین اعلام وزارت ارتباطات درباره حوزه کودک، در سال ۹۷ بیش از 66 درصد کودکان 3 تا 5 سال از وسایل الکترونیکی مانند تلفن همراه و تبلت استفاده می کرده اند. طبیعتاً در سال جاری این آمار بیشتر شده است و به نظر می‌رسد  اگر شرکت های فعال در حوزه فناوری اطلاعات بتوانند از این آمار ارزشمند استفاده کنند، آینده روشن تری را هم از نظر اقتصاد دیجیتال و هم از نظر امنیت پیش روی نسل آینده خواهیم داشت.

همچنین باید گفت با وجود تکلیف شدن سهم حداقل ۱۵ درصدی محتوای کودک و نوجوان در سند معماری کلان شبکه ملی اطلاعات (مصوبه مرکز ملی فضای مجازی) به نظر می‌رسد. درباره صیانت از کودکان در فضای مجازی، وزارت ارتباطات نیز در سالهای گذشته اقدامات متعددی انجام داد که برخی از آنها مانند رویداد کودک آنلاین به ثمر نشستند. نمایشگاه مطبوعات سال ۹۶ بود که اولین بار درباره طرح صیانت از کودکان در فضای مجازی توسط «محمدجواد آذری جهرمی» صحبت‌هایی شد . وزیر ارتباطات دراینباره به دیجیاتو گفته بود: «موضوع کودک و فضای مجازی واقعا مساله‌ای نیست که سر آن کوتاهی صورت بگیرد و هرچه از اهمیت آن و تاثیراتش در کشور و نسل آینده بگوییم، کم است. این موضوع نه حکومتیست و نه جای مخالفت دارد، بلکه صرفا باید همه در کنار یکدیگر برای تحقق آن چاره بیندیشند و از کنار آن ساده گذر نکنند. دیر اقدام کردن در این مساله مانند موارد دیگر شوخی‌بردار نیست و ممکن است توسعه و رشد یک نسل را ناخوداگاه نابود کند.»

خاطرنشان می‌شود دردسری که چندی پیش بر سر مجموعه آپارات آمد و مدیرعامل آن را در معرض حکم قضایی قرار داد به واسطه انتشار ویدیویی گفتگومحور با کودکان بود که به زعم عده‌ای از کارشناسان، بر روحیه این کودکان تاثیر منفی و مخرب داشت. انتظار می‌رود با برپایی چنین سندی، ساز و کار برنامه‌های تولید شده با حضور کودکان در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر مشخص شده تا این قبیل مشکلات دوباره رخ ندهد.