منظومه شمسی زودتر از انتظار ما نابود خواهد شد

اگرچه در حال زندگی روی زمین هستیم و می‌خواهیم به سیاره‌های دیگر مانند مریخ سفر کنیم، اما هیچ چیزی در گیتی برای همیشه ماندگار نیست و روزی تمام آن‌ها نابود می‌شوند. این روز احتمالا زودتر از تصورات و پیش‌بینی‌های قبلی ما خواهد بود.

روزی در آینده خورشید ما خواهد مرد و پیش از اینکه هسته آن به یک «کوتوله سفید» سفید تبدیل شود، مقدار زیادی از جرم خود را از دست می‌دهد و گرما منتشر می‌کند تا در نهایت چیزی جز یک سنگ سرد، تاریک و مرده از آن باقی نماند. این فرایند هزار تریلیون سال دیگر رخ خواهد داد.

تا آن زمان سایر منظومه شمسی از بین خواهد رفت. طبق شبیه‌سازی‌های جدید، تنها ۱۰۰ میلیارد سال طول می‌کشد تا هر سیاره موجود در کهکشان فرار کند و خورشید در حال مرگ را تنها بگذارند. اخترشناسان و فیزیکدانان در تلاش برای اطلاع از سرنوشت نهایی منظومه شمسی هستند.

سه اخترشناس به نام‌های «جون زینک» از دانشگاه کالیفرنیا، «کنستانتین باتیگین» از دانشگاه «Caltech» و «فرد آدامز» از دانشگاه میشیگان در مقاله جدید خود نوشته‌اند:

«درک ثبات دینامیکی بلندمدت منظومه شمسی یکی از قدیمی‌ترین کارهای اخترفیزیک بوده که به دوران نیوتن بازمی‌گردد. طبق حدس و گمان نیوتن، تعاملات متقابل میان سیاره‌ها در نهایت منجر به بی‌ثباتی سیستم می‌شود.»

کار پیچیده‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد. با افزایش بدنه‌های موجود در یک سیستم پویا و تعامل آن‌ها با یکدیگر، سیستم پیچیده‌تر شده و پیش‌بینی آن دشوارتر می‌شود. به علت همین پیچیدگی نمی‌توان یک پیش‌بینی دقیق برای آینده منظومه شمسی ارائه کرد. با این وجود اگر متوجه شویم که چه اتفاقی برای منظومه شمسی رخ می‌دهد، می‌تواند اطلاعاتی درباره تکامل گیتی در اختیار ما قرار دهد.

در سال ۱۹۹۹ اخترشناسان پیش‌بینی کردند که منظومه شمسی به مرور زمان حداقل پس از یک میلیارد میلیارد یا یک کوینتیلیون سال شروع به فروپاشی می‌کند. طبق اعلام تیم زینک، این محاسبات فاقد تعدادی از پارامترهای مهم است.

اول از همه نزدیک به ۵ میلیارد سال دیگر خورشید با مرگ خود تبدیل به یک جرم غول پیکر سرخ می‌شود که عطارد، زهره و زمین را دربرمی‌گیرد. پس از مدتی نیمی از جرم آن خارج می‌شود و با بادهای ستاره‌ای وارد فضا می‌شود. در نهایت کوتوله سفید نزدیک به ۵۴ درصد جرم کنونی خورشید را خواهد داشت.

این کاهش شدید جرم، قدرت گرانشی خورشید روی سیارات باقی مانده یعنی مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون را سست می‌کند. در مرحله دوم، همانطور که منظومه شمسی به دور مرکز کهکشان می‌چرخد، ستاره‌ها هر ۲۳ میلیون یکبار به آن نزدیک می‌شوند تا مدار سیاره‌ها را آشفته کنند.

با توجه به این موارد و همچنین انجام شبیه‌سازی‌ها در دو فاز یعنی نصف شدن جرم خورشید و پس از آن، محققان به نتایج جدیدی دست پیدا کرده‌اند. در حالی که ۱۰ شبیه‌سازی یک نمونه آماری قوی نیست، اما پژوهشگران در اجرای آن‌ها به یک سناریو مشابه دست پیدا کردند.

پس از اینکه خورشید به یک کوتوله سفید تبدیل می‌شود، سیاره‌های بیرونی دارای مدار بزرگتری خواهند بود، با این حال همچنان پایدار باقی می‌مانند. با این حال مشتری و زحل با رزونانس ۵:۲ پایدار می‌شوند. با ۵ بار چرخش مشتری به دور خورشید، زحل دوبار به دور آن می‌چرخد.

تمام این موارد باعث می‌شوند که ۱۰۰ میلیارد سال پس از اینکه خورشید به یک کوتوله سفید تبدیل می‌شود، دیگر چیزی از منظومه شمسی باقی نماند. این بازه زمانی بسیار کوتاه‌تر از پیش‌بینی قبلی در سال ۱۹۹۹ است، با این حال هنوز میلیاردها سال تا نابودی منظومه شمسی فاصله داریم.