کشف دکه فروش غذا با قدمت دو هزار سال در خیابان‌های پمپئی

باستان‌شناسان به تازگی موفق شدند یک دکه فروش غذای سریع دو هزار ساله در شهر پمپئی ایتالیا پیدا کنند. این دکه فروش غذا که در فرهنگ رومی به آن «ترموپولیوم» (Thermopolium) می‌گویند، جایی است که رهگذران ساکن پمپئی می‌تواستند از آن غذای خیابانی بخرند. ترموپولیوم که از نظر لغوی تشکیل شده از دو بخش Thermos به معنای گرم و Poleo به معنای «برای فروش است»، در جهان رومی بسیار محبوب بود و باستان‌شناسان حدود هشتاد مکان مشابه دیگر را نیز در همین شهر قبلا پیدا کرده بودند.

پمپئی شهری است با یافته‌هایی کمیاب از زندگی یونانی-رومی که هربار مردم را با کشفیات خود غافلگیر می‌کند و در حال حاضر پس از کولوسئوم، دومین محوطه پربازدید در ایتالیا است که در فهرست جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است و در سال گذشته حدود یک میلیون گردشگر را به خود جلب کرد.

آنچه که این ترموپولیوم را منحصر به فرد می‌کند، این است که برای نخستین‌بار است که چنین مکانی به طور کامل حفاری و کاوش می‌شود.
باستان‌شناسان این مکان را «محیطی پیچیده» توصیف کردند که« اطلاعاتی را در اختیار ما خواهد گذاشت که تاکنون در پمپئی یافت نشده‌بود.»
کشف چنین جایی آن هم به صورت کامل، علاوه‌بر اینکه چراغی بر چگونگی زندگی روزمره مردم در پمپئی می‌افکند، می‌تواند سرنخ‌هایی را هم در مورد عادات غذایی مردم در حدود دو هزار سال پیش در اختیار محققان قرار دهد.

در ته‌مانده‌های غذایی یافت شده درون ظروف بزرگ سفالی نشانه‌هایی از حلزون، ماهی، بز، خوک، اردک و... دیده می‌شود که بخشی از رژیم غذایی مردم منطقه را تشکیل می‌داد.

این دکه فروش غذا علاوه‌بر آنکه نوع خورد و خوراک ساکنان شهر را نشان می‌دهد، از نظر کیفیت بالای تزئینات در پمپئی هم اهمیت بسیاری دارد. در پیشخوان جلویی ترموپولیوم می‌توانیم دیوارنگاره‌هایی را با نقوش گوناگون، همچون خروس، دو اردک که به صورت سروته کشیده شده و آماده پخته شدن هستند، یک سگ، و یک نرئید (پریان دریایی در اساطیر یونان) را سوار بر اسب دریایی ببینیم.

«والریا آمورتی» از انسان‌شناسان محوطه پمپئی می‌گوید: «بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که تصاویر کشیده شده بر روی پیشخوان، غذاها و نوشیدنی‌هایی هستند که در این مکان سرو می‌شد.»

درون تعدادی از ظرف‌های سفالی، ترکیبیاتی از استخوان‌های خوک و ماهی نیز به چشم می‌خورد. طبق گفته باستان‌شناسان باید بررسی‌ها را در این ناحیه ادامه داد تا بتوان محتویات این ظروف را به طور دقیق شناسایی کرد.

از دیگر یافته‌های جالب این ترموپولیوم، پیدا کردن استخوان‌های یک موش داخل یکی از ظروف سفالی است که می‌تواند حاکی از وجود مواد خوراکی‌ای چون جو و دیگر حبوبات در درون ظرف باشد.

اما در این مکان، تنها به یافته‌هایی غذایی برنمی‌خوریم و تنها تزئینات آن نیست که دارای اهمیت است. بلکه، بقایای دو انسان نیز در این محوطه کشف شده است. با بررسی‌های انجام شده می‌توان سن یکی از آن دو را حدود پنجاه سال تخمین زد.

در طی حفاری‌های غیر مجاز در گذشته و فعالیت افرادی که به دنبال اشیاء گران و قیمتی بودند، اسکلت‌ها در مواردی جابه‌جا و دستکاری شده‌اند و دست‌نخورده باقی نمانده‌اند.

باستان‌شناسان اذعان دارند که در آینده و با انجام کاوش‌ها و آزمایش‌های بیشتر بر روی مواد به دست آمده، می‌توان عادات غذایی مردم پمپئی و نوع غذای سرو شده در این ترموپولیوم را تشخیص داد. طبق گفته سرپرست کاوش محوطه این مکان «سندی شگفت‌انگیز از رژیم غذایی مدیترانه است.»

حفاری‌ها در پمپئی از قرن هجده و در سال 1748 آغاز شد. تا الان حدود دو سوم محوطه پمپئی کاوش شده است و باستان‌شناسان و تاریخ‌دانان توانسته‌اند اطلاعات زیادی را در مورد ساکنان این محوطه، همچون نحوه زندگی آنان، نوع و سبک پوشش مردمانش و عادات غذایی آن‌ها را برداشت و استنباط کنند.

اما از نقاط قوت کاوش اخیر در این شهر، استفاده باستان‌شناسان و انسان‌شناسان از تکنولوژی‌های نوین است که منجر می‌شود تا مواد یافت شده از همه جهت مورد بررسی قرار گیرند و تحلیل‌های گوناگونی بر روی آن‌ها انجام شود. همچنین این کشفیات با پیگیری محققانی با تخصص‌های متفاوت در حوزه‌هایی چون، گیاه‌باستان‌شناسی، جانورباستان‌شناسی، انسان‌شناسی، آتشفشان‌شناسی و... مورد مطالعه قرار گرفته است.

پمپئی در 23 کیلومتری جنوب شرق شهر ناپل ایتالیا قرار دارد و تقریبا 13000 سکنه داشت تا اینکه حدود دو هزار سال پیش و در سال 79 بعد از میلاد مسیح، با انفجار کوه آتشفشان وزوو زندگی انسانی در آن به پایان رسید و این شهر زیر لایه‌ای از گدازه‌ها و خاکستر مدفون شد.

البته همین خاکسترها درنهایت باعث شد تا بسیاری از یافته‌های پمپئی سالم بماند و به طور کامل از بین نرود و آن را تبدیل به منبعی غنی برای مطالعات باستان‌شناختی ساخت.

امسال بازدید از این محوطه به دلیل شیوع ویروس کرونا، امکان‌پذیر نبود. اما حفاری‌های باستان‌شناسی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی ادامه داشت و باستان‌شناسان امیدوار هستند تا ماه مارس کاوش ترموپولیوم را به پایان برسانند و بتوانند این مکان را تا عید پاک به روی عموم بازگشایی کنند.