کشف قدیمی‌ترین نقاشی جهان با قدمت ۴۵ هزار ساله

گروهی از باستان‌شناسان موفق شدند تا قدیمی‌ترین غارنگاره‌ای را که تاکنون شناخته شده در اندونزی کشف کنند. باتوجه به مقاله‌ای که در ژورنال Science Advance  منتشر شد، این غارنگاره تصویر یک خوک وحشی است و حداقل ۴۵ هزار ۵۰۰ سال قدمت دارد. این تصویر با رنگ اخرا و در دیواره غار Leang Tedongnge رسم شده است.

غار Leang Tedongnge در دره‌ای دورافتاده در جزیره سولاوسی قرار دارد. دسترسی به این غار کار بسیار دشواری است و تنها در فصل‌های خشک سال ممکن است، چراکه در دیگر فصول، سیلاب‌ها مانع از رسیدن به آن می‌شوند.

در غارنگاره یافت شده تصویر یک خوک وحشی از گونه زگیل‌دار سلبس را می‌بینیم. ابعاد این نقاشی ۱۳۶ در ۵۴ سانتی‌متر است. این جانور که هنوز هم در این ناحیه زندگی می‌کند برای ده‌ها هزار سال توسط انسان‌ها شکار می‌شد. همچنین این خوک‌ها رایج‌ترین جانورانی هستند که در آثار هنری این ناحیه به ویژه آثار متعلق به عصر یخ‌بندان دیده می‌شوند.

با توجه به مشخصه‌های ظاهری این نقاشی اینطور به نظر می‌آید که جنسیت خوک رسم شده مذکر است. به علاوه، روبه‌روی این جانور می‌توانیم دو خوک دیگر را هم تشخیص دهیم، اما متاسفانه به دلایلی مثل فرسایش، نقاشی‌ها محو شده‌ و تصاویر دو حیوان دیگر کامل مشخص نیست.

Adam Brumm از باستان‌شناسان این محوطه می‌گوید: «به نظر می‌آید که خوک،‌ در حال تماشای یک نبرد یا یک کنش اجتماعی در میان دو خوک زگیل‌دار دیگر است.»

این خوک‌ها در واقعیت حیوانات بسیار کوچکی هستند؛ ولی هنرمندان دوران باستان آن‌ها را چاق‌تر از آنچه که واقعا هستند رسم کرده‌اند، دلیل این امر شاید علاقه آن‌ها به شکار بزرگ‌ترین و چاق‌ترین خوک‌هایی که پیدا می‌کردند بوده است تا بتوانند گوشت بیشتری تهیه کنند.

در کنار تصویر خوک به دو اثر دست، نیز برمی‌خوریم. طبق گفته محققان، هنرمندان برای ایجاد این اثر باید ابتدا دست‌هایشان را روی سطح گذاشته و سپس با استفاده از بزاق دهان رنگ‌دانه‌هایی را روی آن می‌پاشیدند. باستان‌شناسان امیدوارند تا بتوانند در آینده DNA بزاق این انسان‌ها را استخراج کنند.

تعیین قدمت غارنگاره‌ها و آثار هنری مشابه کار آسانی نیست. باستان‌شناسان برای سال‌یابی این نقاشی از روش ایزوتوپ اورانیوم- توریوم استفاده کردند. آن‌ها یک رسوب کلسیت را که بالای نقاشی تشکیل شده‌بود، شناسایی و با استفاده از این روش سن آن را ۴۵ هزار و ۵۰۰ سال تخمین زده‌اند. البته این امکان وجود دارد که قدمت نقاشی یافت شده بیشتر باشد، چراکه با استفاده از این روش، تنها تاریخ تشکیل کلسیت است که به دست آمده و نه قدمت غارنگاره.

فراموش نکنیم که این اثر، قدیمی‌ترین هنر تجسمی و نقاشی‌ای است که تاکنون از یک حیوان به دست آمده، ولی لزوما کهن‌ترین اثر هنری کشف شده نیست. محققان در سال ۲۰۱۸ موفق به کشف قطعه سنگی در آفریقای جنوبی شدند که دارای طرح‌هایی با خطوط ضربدری بود. باستان‌شناسان قدمت این اثر را ۷۳ هزار سال تخمین زده‌اند.

اما اهمیت غارنگاره کشف شده در اندونزی تنها در قدمت آن نیست، این یافته نشان از اولین شواهد استقرار انسان در این ناحیه دارد و اطلاعاتی را درمورد مهاجرت انسان‌های اولیه در اختیار محققین قرار می‌دهد که پیش از آن مبهم بود.

بر اساس شواهد و مدارک باستان‌شناختی می‌دانیم که انسان‌ها ۶۵ هزار سال پیش به استرالیا رسیدند، ولی احتمالا قبل از آن باید از جزایر اندونزی عبور می‌کردند. متاسفانه تاکنون مدرکی نداریم که نشان دهد انسان‌ها ۶۵ هزار سال پیش در اندونزی ساکن بودند، اما باستان‌شناسان امیدوار هستند تا در تحقیقات بعدی نتایجی دال بر حضور انسان در این ناحیه و مربوط به این دوره زمانی حاصل شود.

اما از مهم‌ترین سوالاتی که در مواجهه با این غارنگاره برای محققان پیش می‌آید این است که چه کسانی این نقاشی‌ها را کشیده‌اند؟ آیا هنرمندان این اثر همچون خود ما متعلق به گونه انسان خردمند بوده‌اند؟ یا شاید متعلق به گونه‌ای دیگر که هم‌اکنون منقرض شده است؟

متاسفانه هیچ‌گونه اسکلت انسانی مربوط به ۴۵ هزار و ۵۰۰ سال پیش، از این ناحیه به دست نیامده است و این، خود، پاسخ به این سوال را دشوارتر میکند.

Adam Brumm و همکارانش، نقاشان این اثر را انسان مدرن می‌دانند. او در این باره می‌گوید که:«افرادی که این اثر را به وجود آوردند کاملا مدرن بودند، درست مثل ما، و تمام ظرفیت‌ها و ابزارهای لازم برای خلق هر اثری را که می‌خواستند در اختیار داشتند.» او باور دارد که به زودی بقایای انسانی متعلق به این دوره در حفاری‌های باستان‌شناسی کشف خواهد شد.

برخلاف او، João Zilhão باستان‌شناس دانشگاه بارسلونا فکر می‌کند که این غارنگاره می‌تواند متعلق به دیگر گونه‌های انسانی باشد و از آنجایی که هیچ شواهدی از آناتومی و اسکلت افرادی که این نقاشی را به وجود آورده‌اند، نیست، نمی‌توان با قطعیت در این باره نظر داد.

می‌دانیم که آثار هنری بیشتری در این ناحیه وجود دارد و باستان‌شناسان امیدوار هستند تا با پیشبرد تحقیقات و کاوش‌ها، اطلاعات خود را در این زمینه افزایش داده و یافته‌هایی را با قدمت بیشتر پیدا کنند.