امروز به احترام طبیعت، صدای زمین در ساعت زمین باشیم

از امروز صبح که بیدار شدید تا الان که دیجیاتو را بالا و پایین می‎‌کنید، احتمالا برای رسیدن به محل کار از خودروی شخصی یا وسایل حمل‎ و نقل عمومی استفاده کرده‌‎اید، در هر جایی نشسته باشید، چراغ‎‌ها و سیستم گرمایشی هم روشن هستند و چندین وسیله برقی مختلف را هم روشن کرده‎‌اید. این روال زندگی روزمره‎‌مان است بدون اینکه اصلا فکر کنیم این همه انرژی در هر دقیقه از هر روز چطور و از کجا تامین می‎‌شود و انگار برای تا ابد روی این انرژی حساب بازکرده‌‎ایم. ولی بالاخره از یک جایی باید ترمز زندگی پرشتاب و صنعتی را بگیریم و در مسیر و رفتارمان بازنگری کنیم.

فروردین 1386/ مارس 2007 حدود 2.2میلیون نفر در سیدنی استرالیا برای جلب توجه جهانیان به مسائل تغییر اقلیم و گرمایش جهانی، چراغ‏‌های غیرضروری خانه‌ها و ساختمان‌های خود را به مدت یک ساعت از 20:30 تا 21:30 خاموش کردند و به اولین رویدادی با نام «ساعت زمین» پیوستند. حالا با گذشت بیشتر از یک دهه، رویداد ساعت زمین با شرکت بیش‎از 2 میلیارد نفر از بیش ‎از 180 کشور همچنان ادامه دارد و به یکی از بزرگ‎ترین جنبش‌‎های مردمی جهان برای حفظ محیط ‎زیست تبدیل شده است. این رویداد هرساله در آخرین شنبه ماه مارس برگزار می‎شود و از حرکتی نمادین برای خاموشی یک ساعته چراغ‌ها فراتر رفته و به‎ مطالبه‌‎گری و وحدت جمعی برای حفظ محیط ‎زیست تبدیل شده است، به‎ علاوه اثرات مثبتی مانند تغییر در قانون‎‌گذاری‎‌ها‏ و اصلاح سیاست‎‌گذاری‎‌ها داشته است.

ماموریت ما برای امروز و فردا

از هوایی که تنفس می‌‎کنیم، آبی که می‌‎نوشیم، غذایی که می‎‌خوریم، نیازهای دارویی و ... را طبیعت به‎ ما بخشیده است. بنابر برآوردها، طبیعت در هر سال معادل 125 هزار میلیارد دلار به ما سود می‎رساند؛ یعنی مبلغی بیشتر از حدود دو سوم تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان (Global GDP). طبیعت در زندگی روزمره همه ما اهمیتی حیاتی دارد، ازسویی زیربنای رشد، توسعه اقتصادی و بقای ماست و از طرفی سلامتی جسمی و روانی‌مان نیز به‎ طبیعت وابسته است. با این حال روند جهانی از دست رفتن طبیعت در 50 سال گذشته، در تاریخ بشریت بی‎‌سابقه بوده و با وجود تهدیدهایی مثل تغییرات اقلیم و از دست رفتن تنوع زیستی اگر زودتر وارد عمل نشویم همه این منافع در خطر خواهد بود. حفظ طبیعت یکی از سریع‎ترین، قدرتمندترین و ارزان‎ترین راه حل‎‌ها برای مقابله با بحران‎‌های اقلیمی است.

هدف چنین رویدادهایی افزایش آگاهی درباره محیط‎ زیست‎مان است، شناخت رابطه‎‌ی کارهایی که می‏‌کنیم و منشا چیزهایی که استفاده می‎‌کنیم، اولین قدم برای درک اهمیت طبیعت و شروع حرکتی در راستای حفظ آن است. لازم نیست برای شروع سوپراستار باشید، تغییرات کوچک را از خانه و الگوی زندگی خودتان کلید بزنید.

مثلا تصمیم بگیرید از امسال کیسه‎‌های پارچه‌‎ای را جایگزین نایلون‎‌ها کنید، هنگام شستشوی دهان شیرآب را ببندید و ... و همین‎طور اعضای خانواده و دوستان‌تان را نیز به‎ این رفتارها تشویق کنید. گرچه میلیون‏ها نفر هر سال در این رویداد شرکت می‎‌کنند و موفقیت بزرگی محسوب می‎‌شود، اما هنوز خیلی‎‌ها از آن اطلاعی ندارند. هرچه افراد بیشتری از آن مطلع شوند، درقبال محیط ‎زیست آگاهانه‌‎تر عمل می‎‌کنند، تغییرات قابل توجهی را در زندگیشان به ‎وجود می‎‌آورند و به ‎نجات سریع‎‌تر کره زمین کمک کرده‌‎اید. با پیوستن هرچه بیشتر افراد به رویداد ساعت زمین امسال، مسائل مربوط به محیط‌زیست در کانون توجه نشست‎های بین‌المللی قرار خواهد گرفت و به رهبران دنیا و دیگر تصمیم‌گیرندگان کلان، اهمیت حفظ طبیعت و اقدامات فوری که باید برای کاهش سرعت نابودی طبیعت اتخاذ شود، نشان داده خواهد شد.

چگونه در رویداد ساعت زمین شرکت کنیم؟

اقدام اصلی و مهم برای شرکت در رویداد ساعت زمین، خاموشی یک ساعت چراغ‌‎ها از ساعت 20:30 تا 21:30 به وقت محلی در آخرین شنبه ماه مارس است که برای ما در ایران شنبه 7 فروردین 1400 خواهد بود.

عالم‎گیری کرونا بسیاری از برنامه‎‌های محیط‎ زیستی را لغو کرده است، اما همان‎قدر که به فکر مبارزه با کووید-19 هستیم، همان اندازه هم باید حواسمان به نبرد زمین با بحران تغییرات اقلیم باشد. مدل‎‌های اقتصادی و اجتماعی فعلی تخریب گسترده محیط ‎زیست و در نتیجه افزایش آسیب ‎پذیری ما در برابر بیماری‌‎های همه‌‎گیر، افزایش سرعت تغییرات اقلیم و تهدید معیشت انسان‎‌ها را به همراه داشته است. ساعت زمین تلاش می‎‌کند تا جهانیان مسئولیت ساختن آینده‎ای پایدار را برعهده گیرند و در همین راستا الگوها و رفتارهای خود را برای زندگی در هارمونی با طبیعت، تغییر دهند.

شاید یک ساعت خاموش‌کردن چراغ‌‎ها به حفظ سیاره‌‏مان زمین کمکی نکند و تاثیر چندانی در کاهش انتشار کربن نداشته باشد، اما همین اقدام نمادین و مجموعه کارهای کوچکی که هر یک از ما برای آگاهی بخشی می‌کنیم نتایج بزرگی به همراه خواهد داشت.

دستاوردهای ساعت زمین تا به امروز

• 1386/ ۲۰۰۷: بیش از ۲/۲ میلیون نفر در سیدنی استرالیا با خاموش کردن چراغ‎های خود برای یک ساعت در آخرین شنبه ماه مارس به این رویداد پیوستند تا توجه دولتمردان را به بحران تغییرات آب و هوایی جلب کنند.
• 1388/ 2009: رویداد ساعت زمین رکورد بیشترین شرکت‌کننده را در اجتماعات مردمی شکست و به عنوان بزرگترین جنبش محیط زیستی شناخته می‎ شود.
• 1389/ 2010: بیش از یک میلیون نفر با امضای طوماری در کنفرانس تغییرات آب ‎و هوایی سازمان ملل خواستار رسیدگی به این موضوع شدند.

• 1391/ 2012: جنبشی به مناسبت ساعت زمین در روسیه ایجاد شد و با جمع‌آوری 122 هزار امضا برای حفظ دریاهای روسیه از آلودگی‎های نفتی، قوانینی اتخاذ شد. این اولین قانونی بود که به صورت جمع‌سپاری و به لطف ساعت زمین بنیان گذاشته شد.
• 1392/ 2013: در ساعت زمین این سال شاهد دو اتفاق بزرگ بودیم. 2700 هکتار جنگل در اوگاندا در اعتراض به جنگل‎ زدایی‎‌های سراسر کره زمین کاشته شدند. همچنین ساعت زمین جرقه‌‎ای بود برای ایجاد بزرگترین منطقه حفاظت شده دریایی در آرژانتین (۴/۳ میلیون هکتار مساحت این منطقه است) که هر دو این اتفاق‎‌ها حاکی از قدرت مردم برای ایجاد تغییرات بزرگ است. در این سال تورنتو در مدت خاموشی، کاهش 205 مگاواتی، معادل برق 92 هزار خانه را ثبت کرده است و بانکوک با کاهش مصرف 1699 مگاواتی، 1073 تن کربن‎دی‎اکسید کمتری را تولید کرد.
• 1393/ 2014: در جزایر گالاپاگوس-یکی از میراث جهانی یونسکو- استفاده از کیسه‎‌های پلاستیکی و سایر بسته بندی‎‌های یک‌بار مصرف ممنوع اعلام شد.
• 1397/ 2018: فشار مردمی در پُلی‎نِزی فرانسه باعث شد تا پنج میلیون کیلومتر مربع از منطقه انحصاری اقتصادی در اقیانوس جنوبی جزو مناطق دریایی مدیریت شده دسته بندی شود، به این ترتیب اکوسیستم‎های حیاتی دریایی برای نسل‎های امروز و آینده حفظ خواهند شد.

برگزاری ساعت زمین در خانه

به نظر می‎‌رسد ساعت زمین امسال به‌دلیل شیوع کرونا ویروس همچون سال‎‌های گذشته رونق خود را نداشته باشد و در نتیجه شاهد برگزاری برنامه‌‎های دسته جمعی کمتری در سراسر دنیا باشیم. گرچه امسال هم نمی‎‌توانیم در کنار هم ساعت زمین را جشن بگیریم، ولی تجربه کنار هم بودن مجازی را نباید از دست دهیم و راه‎‌های خلاقانه زیادی برای برگزاری این رویداد و صحبت‎ کردن در مورد طبیعت وجود دارد.