یادداشت: استارتاپ‌های بیمه؛ راه حل نوآورانه برای صنعت بیمه

نویسنده این یادداشت «بهاره شریفیون» مدیرعامل استارتاپ بیمه دات کام است.

به تازگی بیمه مرکزی با تصمیمی باورنکردنی همه استارت‌آپ‌های بیمه را متعجب کرد. استارت‌آپ‌ها یا سامانه‌های فروش آنلاین بیمه، نوید دولت الکترونیک در صنعت بیمه هستند. این سامانه‌ها بارها و بارها نیز در محافل مختلف خبری، مورد حمایت و تشویق بیمه مرکزی قرار گرفته بودند و امیدوارانه تلاش‌های خود را دنبال می‌کردند. ناگهان بخشنامه بیمه مرکزی، آن‌ها را در مسیر متوقف کرد.

در حالی که بیمه مرکزی نوید حمایت‌های همه جانبه خود را با ارائه تسهیلات به شرکت‌های فروش آنلاین بیمه داده بود، در خرداد ماه 1400، بخشنامه ممنوعیت فعالیت استارت‌آپ‌های بیمه‌ای فاقد مجوز را صادر کرد. پیرو این بخشنامه، هرگونه همکاری شرکت‌های بیمه و شرکت فروش با بازاریابان بیمه‌ای بر خط فاقد مجوز از بیمه مرکزی از اول تیر 1400 ممنوع اعلام شد.

بیمه مرکزی فرصت یک ماهه اخذ مجوز را برای سامانه‌های خرید آنلاین بیمه‌ای در نظر گرفته بود که که 80 الی 90 درصد پروسه اخذ مجوز را پیش رفته بودند. ولی متاسفانه این موضوع نیز محقق نشد. اما مساعدت بیمه مرکزی در روند اخذ مجوزها و همراهی با استارت‌آپ‌های باسابقه و نام آشنا، رویکرد مثبت و تعامل‌گرایانه تلقی می‌شود. با توجه به این نکته، بیمه دات کام موفق به دریافت مجوز قانونی شد و از جمله معدود استارت آپ‌های بیمه ای مجاز به فعالیت قرار گرفت.

با وجود همه این مسائل، ذکر این نکته حائز اهمیت است که بیمه دات کام سال گذشته به دلیل رویکرد بسیار مثبت خود مخصوصا در حوزه مارکتینگ، استراتژی و سیاست‌ها، حرکت‌های فرهنگی، رعایت اصول و خط قرمزهای صنعت بیمه برای تقدیر به واحد نظارت بیمه مرکزی فراخوانده شد. این شرکت دانش‌بنیان در چارچوب فرآیندها و چارچوب‌ها در حال حرکت و منتظر تست نفوذ سایت بود. به محض آمدن جواب این آزمایش هم سریعا برای اخذ مجوزها اقدام کرد؛ لیکن دریافت تاییدیه آزمایش نفوذ، مقارن با آیین نامه ممنوعیت فعالیت کارگزاری‌های برخط بیمه بود که  همانطور که اشاره شد، در نهایت نیز bimeh.com موفق به دریافت مجوز از بیمه مرکزی و رفع ممنوعیت‌ها گردید. باید به این مساله دقت کنیم که با توجه به مسیر برنامه‌ریزی شده، چه با اطلاع رسانی قبلی بیمه مرکزی چه بدون آن، این استارت‌آپ‌ها مطمئنا در مسیر اخذ مجوزها و پیگیری قانونی فرایندها و بخشنامه‌ها بوده‌اند.

شرکت‌های دانش بنیان بیمه‌ای، تکنیک و نوآوری در بستر آنلاین را به عنوان شیوه سولوشن محور برای رشد صنعت بیمه سرلوحه کار خود قرار داده‌اند. این امر می‌تواند نوید حرکت‌های امیدوارانه به سوی دولت الکترونیک در حوزه بیمه تلقی گردد. توجه به استارت آپ های نوپا و بهره گیری از نوآوری‌های آن‌ها در چارچوب منافع ملی بیمه، گام‌های  رشد و تعالی اقتصاد دولت الکترونیک هستند. خلق اندیشه، کارآفرینی، رشد صنعت بیمه، کسب و کارهای متنوع جدید، فناوری های نوآورانه و ظهور اقتصاد جدید مبتنی بر آن، نقطه عطفی است که حمایت‌های بیمه مرکزی،  پنجره جدیدی به روی آن‌ها در کشور باز می‌کند. به این ترتیب،  بهره ‌مندی بیشتری از توسعه در حوزه اقتصاد دانش ‌بنیان بیمه حاصل می‌شود.

همیشه اول نوآوری خلق شده و بعد متناسب با آن، قوانین تدوین می‌شوند. نبود قوانین درباره حوزه برخط، زمینه پیدایش استارت‌آپ‌های بیمه بود. همین نبود قانون در ابتدای مسیر هم سنگ اندازی شبکه فروش آفلاین بیمه‌ای را برای شرکت‌های دانش بنیان بیمه در پی داشت. استارت‌آپ ها با نگاهی به مسیر استراتژیک خود، مقاومت کرده و سعی به هموار کردن مسیر راه حل های اینترنت محور خود داشتند. پس این قدم اول قانون‌مندی سامانه‌های برخط بیمه، می‌تواند امیدبخش تلقی گردد.

باید توجه کرد که قبل از این بخشنامه بیمه مرکزی، الزام مجوزها به صورت رسمی اعلام نشده بود. به علاوه در برخی موارد، فرایند اخذ مجوزها مشخص نبود. به عنوان مثال، بیمه مرکزی، رسمیت قانونی کارگزاری‌های آنلاین فروش بیمه را  اخذ مجوز سوئیچ  IIX-Gateway بیان کرد. برای طراحی این سوئیچ بیمه مرکزی که محل اتصال وب سرویس‌های شرکت‌های core-provider بیمه‌ای  واستارت آپ‌ها هستند، هیچ جلسه فنی، جلسه تحلیل و حتی پرزنت اولیه‌ای تاکنون تشکیل نشده است. موضوعیت چیستی این سوئیچ  و کارکرد آن برای استارت‌آپ‌های بیمه و راهکارش برای دغدغه‌های استارت‌آپ‌های بیمه‌ای مشخص نیست. چه مواردی در ارتباط با استارت‌آپ‌های بیمه‌  ‌آییی‌پ‌ها می‌تواند وجود داشته باشد که بخواهد در معماری  سوئیچ یاد شده لحاظ گردد؟

با توجه به این‌که وجود استارت‌آپ‌های بیمه‌ای الزام و نه انتخاب در دولت الکترونیک است، بنابراین مطالبات شرکت‌های آنلاین باید در قاعده و ابعاد درست مشخص گردد. ضمنا این مطالبات باید به صورت چهارچوب مدار در تعامل با بیمه مرکزی مورد توجه قرار گیرد. سامانه‌های برخط بیمه، تازه واردان بازار بیمه هستند. طبیعی است که شرکت‌های دانش‌بنیان با استراتژی‌ها و قدرت بستر اینترنت خود و سرمایه‌گذاری‌های سنگین، قاعده خاصی برای بازی خود بطلبند. این سامانه‌ها با بینش کارآفرینی و درآمدزایی و ایجاد شغل، الزامات و تعهداتی متفاوت با شرکت‌های آفلاین بیمه دارند. تعهدات سامانه‌های خرید آنلاین بیمه هم از جنس متفاوتی است. فرضا هنگامی که یک استارت‌‌آپ فروش آنلاین بیمه سرویس ۷/۲۴ در کل روزهای سال ارائه می‌کند؛ به این مفهوم است که باید با  ساز و کار درست، سازماندهی درست، هزینه درست چه به لحاظ منابع انسانی چه به لحاظ زیرساخت‌ها و تجهیزات الکترونیکی و موضوعات زیرساختی و بسترهای ارتباطی وارد میدان شده باشد. این امر در قوانین، سیاست‌گذاری‌ها و ماموریت‌های بیمه مرکزی باید لحاظ گردد.

راه حل برون رفت از این تعارض آنلاین و آفلاین صنعت بیمه، نگاه کارشناسانه و صحیح بیمه مرکزی به مساله استارت‌آپ‌های بیمه‌ای است. این استارت‌آپ‌ها، راه حل جدید و منابع جدید را در حوزه کسب و کار وارد کرده‌اند. می‌توان این دوره را گذار صنعت بیمه از دوره سنتی به دوره جدید اینترنتی تلقی کرد. با تعامل پیش رو و حمایت‌های بیمه مرکزی، موضوعات آنلاین به خوبی برای مرجع قانونگذار و مدیران ارشد توجیه می‌شود. این امر به هموارسازی مسیر و  جایگاه شایسته استارت‌آپ‌های بیمه در دولت الکترونیک منجر خواهد شد. این اتفاق می‌تواند کاتالیزور مثبت شناسایی شود تا زیرساخت‌های فناورانه به درستی با دقت و انسجام جایگاه خود را بیابند. تسهیلات نیز باید به صورت صحیح و هوشمندانه ارائه شود تا کارآفرین با آسودگی بتواند به ارزش آفرینی خود جامه عمل بپوشاند.

در حوزه بیمه هنوز جای کار زیاد است. این اتفاق شاید بتواند یک تریگر مثبت تلقی شود تا زیرساخت‌های فناورانه بتوانند به درستی جایگاه خود را پیدا کنند. تسهیل به شکل درست اتفاق بیفتد. کارآفرین باید آسوده باشد که که اگر قبلا بابت کار اپراتوری و بابت کار عملیات باید یک تیم ۵۰ نفره را مدیریت می‌کرد، اکنون این تعداد را به ۵ نفر برساند و سپس مازاد منابع انسانی را به تیم‌های تحلیل کسب و کار و Developer تزریق نماید تا در نهایت به ایجاد ارزش دائمی منجر شود. کار بزرگ لزوما نیازمند تیم بزرگ نیست. لازمه ی همه اینها این است که تفکر سیستمی و تفکر خلاق بتواند حرف اول را بزند!