گزارش جلسه ششم کمیسیون مشترک: انتقادات از طرح صیانت بالا گرفت

ششمین جلسه کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت با حضور اعضا و نمایندگان مرکز پژوهش‌های مجلس، مرکز ملی فضای مجازی، سازمان تبلیغات و اتاق بازرگانی برگزار شد. در این جلسه تعدادی از نمایندگان با بیان انتقادات خود نسبت به طرح صیانت، مقایسه با سایر کشورها و امکان اجرایی شدن آن را زیر سوال برده و از لزوم توجه به ضررهای این طرح و زیان کسب‌وکارها سخن گفتند.

در ابتدای جلسه تقی‌پور ضمن درخواست از اعضا برای عضویت در کمیته‌های کسب‌وکارهای دیجیتال، فرهنگی و رسانه و زیرساخت اظهار داشت در جلسه بعدی صحبت نمایندگان دولت، مرکز ملی فضای مجازی و بخش خصوصی شنیده خواهد شد و سه شنبه نیز کلیات طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی به رای گذاشته خواهد شد.

در ادامه جلسه نماینده مرکز پژوهش‌های مجلسه در زمینه مطالعات تطبیقی و متن طرح صیانت به بیان توضیحات پرداخت.

«علی محسنیان» با اشاره به قوانین آمریکا، چین، کانادا و اتحادیه اروپا در حوزه فضای مجازی و مرور اقدامات صورت گرفته در این زمینه، به ارائه آمارهایی از قانون GDPR یا مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه اروپا پرداخت. راه اندازی بیش از 500هزار دفتر حفاظت از داده در سازمان‌ها، ارائه بیش از 200 هزار گزارش، ثبت بیش از 94 هزار شکایت و اخذ 56 میلیون یورو ناشی از تخلفات صورت گرفته از قانون مورد نظر، از جمله آمارهای ارائه شده بود.

بخش دیگر سخنان وی به قوانین وضع شده برای فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی خارجی در ترکیه اختصاص داشت:

«در قانون شبکه‌های اجتماعی ترکیه، پلتفرم‌هایی که بیش از یک میلیون کاربر ترک دارند را ملزم به ایجاد نمایندگی در ترکیه کرده است. در صورت گذشت یک ماه از اجرایی شدن این قانون و عدم راه‌اندازی دفتر نمایندگی، پلتفرم مربوطه 10 میلیون لیر جریمه می‌شود. سپس در فرصت ارائه شده بعدی در صورت عدم افتتاح نمایندگی این جریمه تا 30 میلیون لیر افزایش می‌یابد همچنین هیچ کاربر ترکیه‌ای حق ارائه تبلیغ بازرگانی در این شبکه‌ها را نداشته و هرگونه پرداخت مالی در درون سیستم این پلتفرم ممنوع می‌شود. تا سه ماه بعد نیز دولت حق دارد 50 درصد از پهنای باند را مسدود ساخته و سرانجام در سه ماه پایانی فرصت داده شده، 90 درصد از پهنای باند ارائه شده محدود خواهد شد.»

این بخش از سخنان با اعتراض برخی از نمایندگان مواجه شد. نوروزی با بیان اینکه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس بایستی بی طرفانه بوده و سوگیری سیاسی نداشته باشد، اظهار داشت مقوله معرفی نماینده در ترکیه تا به امروز به صورت جدی عملی نشده است و تنها یک فرد حقیقی به عنوان نماینده معرفی شده است.

ویس کرمی نیز با بیان اینکه بایستی به بحث متضرر شدن از مسدودسازی پلتفرم‌ها نیز توجه کرد، گفت:

«بایستی به این سوال پاسخ داده شود که در صورت محدودسازی پلتفرم‌های خارجی، ما بیشتر ضرر خواهیم کرد یا آن‌ها؟ آیا در داخل واقعا می‌توان نسخه بومی مناسبی را ارائه کرد یا توان تکنولوژی محدودسازی پلتفرم‌ها را داریم؟ به سرنوشت کسب‌وکارهای فعال در این پلتفرم‌ها نیز بایستی توجه شود.»

تقی‌پور به عنوان رئیس کمیسیون مشترک در پاسخ به این سوالات اظهار داشت ایجاد محدودیت برای پلتفرم‌ها نیاز به تکنولوژی خاصی نداشته و می‌توان پهنای باند آن‌ها را کاهش داد.

محسنیان نیز در پاسخ به سوالات مطرح شده گفت: «در مرحله ابتدایی این طرح به دنبال مسدودسازی نیستیم. بلکه بحث ما اعمال حاکمیت است. از مدل‌های پیاده‌سازی شده در دنیا استفاده می‌کنیم و اصراری بر مسدودسازی نداریم. گاه ممکن است بحث بر سر یک پلتفرم بومی باشد که بایستی از آن حمایت شود گاه برسر عدم امکان اعمال حاکمیت کشور در یک پلتفرم است که بایستی محدودیت و پالایش هوشمند برای آن صورت گیرد.»

باقری نیز از دیگر منتقدین این موضوع بوده و اظهار داشت بحث اصلی بر سر اینستاگرام است. اگر این مجموعه از ایجاد نمایندگی در ایران و پرداخت جرائم سر باز زد آیا نمونه مشابه اینستاگرام در کشور وجود دارد که جایگزین این شبکه اجتماعی شود؟

رشیدی نیز در ادامه جلسه با بیان اینکه در کشور نظارت قوی روی پلتفرم‌ها وجود دارد گفت:

«ابتدا باید مشخص کنیم در مقوله فضای مجازی به دنبال چه چیزی هستیم. احساس می‌کنم مسیر را اشتباهی می‌رویم. آیا دنبال فراهم سازی زیرساختیم یا مردم را به سمت زیرساختی که ما برای فضای مجازی فراهم خواهیم کرد، سوق دهیم؟ در حال حاضر پیام‌رسانی مانند آیگپ امکانات بیشتری از تلگرام دارد اما چرا مردم همچنان از تلگرام استفاده می‌کنند؟ در طرح مرکز پژوهش‌ها از چین و وی‌چتی مثال زده می‌شود که 6 سال پیش آن را فیلتر کردیم. سوال اساسی اینجاست چرا مردم ما در بستری که برایشان فراهم می‌کنیم، فعالیت نمی‌کنند؟»

کلاهی که به عنوان نماینده بخش خصوصی و اتاق بازرگانی در این جلسه حضور داشت، به بحث زیان کسب‌وکارها اشاره کرده و گفت:

«کسب‌وکارها در فضای مجازی همانند فضای حقیقی برای جاافتادن و پیدا کردن مشتری نیز زمان و هزینه صرف می‌کنند. پس زیان کسب‌وکارها در این زمینه تنها بحث پهنای باند نیست بلکه مهاجرت آن‌ها از یک پلتفرم به پلتفرمی دیگر زیان بار است. مثل اینکه فروشگاهی مجبور شود از یک شهر به شهری دیگر منتقل شود.»

رئیس کمیسیون مشترک طرح صیانت در پایان با بیان اینکه اعطای وام 5 میلیارد تومانی به پیام‌رسان‌ها برای پاسخگویی به نیاز 40 میلیون کاربر ایرانی بی فایده بوده اظهار داشت بایستی حمایت‌های بیشتری در این زمینه صورت گرفته تا داده‌ها از کشور خارج نشود.

جلسه آینده کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت دوشنبه هفته آینده ساعت 7 تا 9 صبح برگزار خواهد شد و در آن نمایندگان مرکز پژوهش‌های مجلس، دولت، مرکز ملی فضای مجازی و بخش خصوصی به بیان نظرات خود پیرامون طرح صیانت خواهند پرداخت.