حتی اگر گرمایش جهانی همین امروز متوقف شود، صفحه‌های یخی تا هزاران سال دیگر ذوب می‌شوند

گرمایش جهانی امروزه به یکی از مسائل بحرانی و مهم تبدیل شده است. دانشمندان عقیده دارند که حتی اگر همین امروز گرمایش جهانی تثبیت شود، اثرات بلند مدت آن سبب می‌شود ورقه‌های یخی وسیع «گرینلند» برای قرن‌ها به ذوب شدن خود ادامه دهند.

این مطالعه که در مجله «پلاس وان» و با مدیریت «هو یانگ» از موسسه «آلفرد وگنر» در آلمان منتشر شد، از شبیه‌سازی داده‌ها برای بررسی آینده گرینلند استفاده می‌کند.

دانشمندان اکنون به لطف نمونه‌های یخ و رسوب‌های جمع‌آوری شده از ورقه‌های یخ و کف اقیانوس این ناحیه، موفق شده‌اند توضیحات دقیقی از چگونگی جابجایی ورقه‌های یخی در طول چندین سال در اثر گرمایش جهانی ارائه بدهند. این نمونه‌ها، که برخی از آن‌ها هزاران سال قدمت دارند، حاوی مواد شیمیایی هستند که می‌توانند به دانشمندان در مورد نحوه تغییرات آب و هوای زمین در طی هزاران سال اطلاعات مناسبی بدهند.

دانشمندان با استفاده از این اطلاعات قادر مدلی را شبیه‌سازی کردند که تغییرات آب و هوایی در طی هزاران سال را به نمایش می‌گذارد. آن‌ها در مرحله بعد برای سنجیدن میزان دقت شبیه‌سازی، از یک مدل ورقه یخی برای ارزیابی واکنش صفحه یخی گرینلند به افزایش و کاهش دمای زمین استفاده کردند.

به کمک شبیه‌سازی طراحی شده و این آزمایش‌ها، دانشمندان دریافتند واکنش گرینلند به گرمایش جهانی می‌تواند تا هزاران سال پس از توقف گرم شدن زمین ادامه داشته باشد. به عبارت دیگر، حتی اگر گرمایش کره زمین همین امروز متوقف شد، اثرات جانبی آن بر یخ‌های این منطقه تا هزاران سال سبب ذوب شدن آن‌ها می‌شود.

صفحه یخی گرینلند یک سیستم بزرگ و پیچیده است. این صفحه یخی در طول دوره‌های سرمایش زمین شروع به رشد کرده است. مدتی پس از اینکه گرمایش جهانی آغاز شد، این صفحه همچنان رشد کرده است تا درنهایت گرما بر آن غلبه کرد و ذوب شدن آغاز شد. این رفتار عجیب سبب شده تا صفحه یخی حتی در صورت توقف گرمایش، به سال‌ها به ذوب شدن ادامه دهد.

در حالت عادی، هنگامی که خبری از گرمایش جهانی نباشد، یخ در فصل گرم شروع به ذوب شدن می‌کند و تکه‌های آن در اقیانوس پخش می‌شوند. به عبارت دیگر صفحه یخی جرم از دست می‌دهد. اما با رسیدن فصل سرد و بارش برف، تجمع برف‌ها سبب افزایش مجدد جرم می‌شود. این دو فرآیند در حالت طبیعی تعادلی در جرم و حجم صفحه‌های یخی ایجاد می‌کنند. اما با گرم شدن زمین این تعادل بهم خورده است. از آنجا که گرمایش زمین به سرعت کندی رو به افزایش است، پس ذوب شدن یخ‌ها با سرعت بالایی رخ نمی‌دهد. از سوی دیگر، ورقه‌های یخ آنقدر بزرگ هستند که زمان بسیار زیادی طول می‌کشد تا جرم از دست دهند. همین مسائل سبب می‌شود تا فرآیند ذوب شدن صفحه یخی در اثر گرمایش جهانی برای ده‌ها هزار سال ادامه داشته باشد.

اثر گرمایش جهانی بر صفحه یخی از منظر تاریخی

حداقل یک قرن است که آب و هوای زمین گرم می‌شود. این گرم شدن ناشی از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط فعالیت‌هایی است که انسان انجام می‌دهد. مطالعات متعدد نشان داده است که ورقه یخی گرینلند تا حدود 1980 شروع به ذوب شدن نکرده است.

از آن زمان به بعد، یخ با سرعت بیشتری نسبت به حالت متداول شروع به از دست دادن جرم کرده است. در تحقیقات جدیدتر، نشان داده شده است صفحه یخی گرینلند در حال حاضر حدود هفت برابر بیشتر از دهه 1990 یخ از دست می‌دهد.

هرچند دانشمندان ادعا می‌کنند که توقف گرمایش جهانی سبب تاثیر آنی بر ذوب شدن صفحه یخی ندارد، اما این بدان معنا نیست که اقدام فوری اقلیمی بر لایه‌های یخ گرینلند تاثیری ندارد.

مطالعات نشان می‌دهد سرعت این ذوب شدن به شدت بستگی به سرعت مهار گرمایش جهانی توسط انسان دارد. اگر انسان‌ها برای مهار این گرما سریع‌تر اقدام کنند، گونه‌های کمتری آسیب می‌بینند.

این مسئله نه تنها برای لایه یخی گرینلند، بلکه برای تمام نواحی یخی در سطح زمین صادق است. در یک مطالعه که در ماه مه گذشته در مجله «نیچِر» به چاپ پرسید، از مدل‌های متفاوتی برای شبیه‌سازی میزان ذوب یخ‌های قطبی در اثر سناریوهای مختلف تغییرات آب و هوا استفاده شد.

اگر زمین از حالا تا پایان قرن، در حدود 3 درجه سانتیگراد گرم شود – این سناریو محتمل براساس سیاست‌های جهانی آب و هوا و تعهدات کشورهای مختلف در توافقنامه پاریس است – آنگاه ذوب یخ‌ها سبب می‌شود سب دریاها ده اینچ بالاتر بیایند. – افزایش سطح آب خطرات بسیاری برای انسان و سایر گونه‌های زنده دارد.

یکی از اهداف توافقنامه پاریس حفظ گرمایش زمین در حدود 1.5 درجه سانتیگراد در این قرن است. اگر این هدف تحقق یابد، تاثیر فوق‌العاده‌ای بر کیفیت زندگی انسان و موجودات زنده دیگر می‌گذارد.