محققان دانشگاه شریف طی یک همکاری بین‌المللی سیاهچاله‌ای منزوی را کشف کردند

طی یک همکاری بین‌المللی بیش از ۵۰ موسسه پژوهشی و صدها محقق، دکتر سهراب راهوار، استاد دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف به همراه دکتر صدیقه سجادیان، فارغ‌التحصیل دکتری این دانشکده، موفق به کشف سیاهچاله‌ای با روش اختلاف منظر در ریزهمگرایی گرانشی منزوی شدند.

آن‌ها از داده‌های تلسکوپ فضایی هابل برای استرومتری دقیق منبع نوری استفاده کردند تا این پدیده ریزهمگرایی گرانشی را در راستای مرکز کهکشان راه‌شیری مشاهده کنند. محققان طی شش سال، با تلسکوپ فضایی هابل هشت دوره تصویربرداری انجام دادند که انحراف موقعیت ستارگان پس‌زمینه را با استرومتری نسبیتی واضحی مشخص کرد.

تعیین جرم سیاهچاله

این تیم تحقیقاتی با ترکیب داده‌های تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ‌های زمینی توانستند جرم این سیاهچاله را حدود هفت برابر جرم خورشید و فاصله آن را تقریبا ۵ هزار سال نوری به دست آورند. آن‌ها نشان دادند که این لنز گرانشی هیچ نور قابل تشخیصی از خود منتشر نمی‌کند و با توجه به اینکه جرم آن از یک کوتوله سفید و ستاره نوترونی بیشتر است، احتمالا یک سیاهچاله است.

به علاوه، این تیم تحقیقاتی با بررسی‌های بیشتر توانست حرکت خاص مطلق این سیاهچاله را به دست آورد. حرکت خاص در اخترفیزیک به معنی تغییر موقعیت زاویه‌ای ستاره‌ها در طول زمان نسبت به خورشید است که با ثانیه قوسی بر سال (arcsec/yr) محاسبه می‌شود. در نهایت، مشخص شد که این سیاهچاله در ابتدای تولد خود یک «ضربه» از انفجار ابرنواختری خود دریافت کرده است و با آن در حرکت است.

چیزی که این مطالعه را ارزشمند می‌کند، تعیین جرم این سیاهچاله منزوی (isolated) است. قبل از این مطالعه، جرم سیاهچاله‌ها با با دوتایی‌های پرتوی ایکس کهکشانی و امواج گرانشی ساتع شده از برخورد دو سیاهچاله به هم تعیین می‌شد. اما حالا این محققان توانستند جرم سیاهچاله‌ای منزوی را با روشی دیگر به دست آورند.