ماچوپیچو یا هوآینا پیچو: نام اصلی این محوطه باستانی در پرو چیست؟

دهه‌هاست که محوطه باستانی مربوط به اینکاها، واقع در پرو را با نام «ماچوپیچو» می‌شناسیم. اما طبق یافته‌های دو محقق، نام اصلی این محوطه «پیچو» و یا «هوآینا پیچو» (Huayna Picchu) بوده است.

«ماچوپیچو» یکی از معروف‌ترین محوطه‌های باستان‌شناختی در دنیا است که هرساله گردشگران زیادی را از سراسر دنیا به سوی خود می‌کشاند.

این محوطه مربوط به دوره پیشا کلمبی در قرن پانزده و توسط اینکاها ساخته شده است. «ماچوپیچو» در زبان کچوآ(Quechua)- زبان اینکاها که امروزه میلیون‌ها نفر به آن صحبت می‌کنند- به معنای «کوه قدیمی» است.

اما طبق مقاله‌ای که به تازگی در ژورنال موسسه مطالعات آند (Ñawpa Pacha) منتشر شده است، گویا این محوطه از ابتدای کشف‌اش، بیش از یک سده پیش، به نام اشتباهی خوانده می‌شده است.

محققان اذعان دارند که این محوطه در اصل «پیچو» و یا «هوآینا پیچو» خوانده می‌شده است. در زبان کچوآ، «هوآینا» به معنای جدید و یا جوان و پیچو به معنای قله کوه است.

«دوناتو آمادو گونزالس»، تاریخ‌دان وزارت فرهنگ پرو و «برایان.س.باوئر» انسان‌شناس دانشگاه ایلینوی در شیکاگو در مقاله منتشر شده می‌نویسند:«نتایج حاکی از آن است که این شهر در اصل «پیچو» و یا به احتمال بیشتر «هوآینا پیچو» نامیده می‌شده است.»

این ناحیه پس از سال 1911میلادی و هنگامی که هیرام بینگهام از آن بازدید و گزارش‌های خود را از این محوطه منتشر کرد، به این نام مشهور شد.

وقتی بینگهام از این محوطه بازدید کرد، دو خانواده در کنار آن زندگی می‌کردند و اسناد حاکی از آن‌اند که افراد دیگری نیز از وجود این محوطه قبل از آن که بینگهام از آن بازدید کند، مطلع بوده‌اند. اما بینگهام، کسی بود که بقیه جهانیان را از چنین ناحیه‌ای باخبر کرد.

گویا بینگهام نام «ماچوپیچو» را از مِلچور آرتیگا-کشاورزی که در آن ناحیه زندگی می‌کرد- شنیده بود.

آمادو گونزالس در مصاحبه‌ای می‌گوید البته که بینگهام نام هوآینا پیچو را هم شنیده بود.

شخصی به نام ایگناسیو فِرو، فرزند زمین‌داری در نزدیکی محوطه، به بینگهام گفته بود که نام این ناحیه هوآینا پیچو است. و همچنین اسنادی مربوط به قرن نوزده، ازجمله نقشه‌ای از این ناحیه، نشانگر همین نام است.

اما بنا به دلایلی نامعلوم بینگهام تصمیم می‌گیرد تا ادعای آرتیگا را بپذیرد.

آمادو گونزالس می‌گوید:«او (بینگهام) آنچه را که در آن لحظه به او گفتند پذیرفت.»

آمادو گونزالس می‌گوید که با این حال، گویا بینگهام هنوز قانع نشده بود که این نام (ماچوپیچو) درست است. بینگهام در سال 1922 و در مقاله‌ای نوشت که اسناد دیگر نشان از آن دارند که نام این ناحیه ماچوپیچو نیست.

محققان این مقاله کار خود را با جست‌وجو در میان گزارش‌های بینگهام آغاز کردند. باوئر و آمادو گونزالس به مطالعه و بررسی نقشه‌ها و اطلس‌هایی که قبل و پس از بازدید بینگهام منتشر شده بود نیز پرداختند.

باوئر می‌گوید که او و آمادو گونزالس این اسناد را به صورت جداگانه و در حداقل ده‌سال گذشته، مطالعه می‌کردند و پس از آنکه متوجه شدند که هردو در حال کار کردن بر روی یک موضوع‌اند، تصمیم گرفتند تا داده‌هایشان را با یکدیگر ترکیب کنند.

یافته‌های این دو محقق، براساس گزارش‌های بینگهام و سایر مطالب مرتبط با کارش در این محوطه، همراه‌با نقشه‌ها و اطلس‌های مرتبط به این ناحیه و همچنین اسنادی است که در آرشیوهای محلی و ملی اسپانیایی نگهداری می‌شوند.

باوئر می‌گوید که یکی از جالب‌ترین این اسناد، گزارشی مربوط به سال 1588 است که در آن از بومیان ناحیه ویلکابامبا می‌گوید که در نظر دارند تا به هوآینا پیچو بازگردند.

البته که امیلی دین، استاد انسان‌شناسی در دانشگاه یوتا جنوبی می‌گوید که این اشتباهِ رخ داده در نام این ناحیه چیز عجیبی نیست، چراکه بسیاری از باستان‌شناسانی که اهل پرو نبودند، تلاش زیادی برای تحقیق درمورد نام مکان‌ها نمی‌کردند و زبان کچوآ را نیز به طور کامل متوجه نمی‌شدند.

او می‌گوید:«به صورت گسترده‌تر، این یافته، این روایت رایج را که هیرام بینگهام ماچوپیچو را کشف کرده، به چالش می‌کشد.» مردمان محلی خیلی قبل‌تر از آنکه بینگهام به این ناحیه برسد، درموردش می‌دانستند.

«مارک رایس» استاد تاریخ در کالج باروچ که در این تحقیق نقشی نداشته است، می‌گوید این یافته‌ها این افسانه را که ماچوپیچو یک شهر گمشده بوده است را هم از بین می‌برد. «مثل خیلی دیگر از [محوطه‌های] آند، این محوطه هم مکانی پویا با تاریخچه‌ای در حال تغییر بوده و خواهد بود.»

با این حال باوئر می‌گوید که با وجود مشخص شدن نام اصلی این ناحیه، احتمال دارد که اسم آن همان «ماچوپیچو» باقی بماند. او اضافه کرد:«ما پیشنهاد نمی‌کنیم که نام [این ناحیه] عوض شود، چراکه ماچوپیچو در سراسر جهان شناخته شده است.»

همچنین دین می‌گوید که «ماچوپیچو» در بسیاری از کتاب‌ها، مقالات، اسناد قانونی و... نیز منتشر شده است.

آمادو گونزالس می‌گوید:«نیازی به تغییر نام نیست.»

«ناتالیا سوبرویلا پرِآ» استاد تاریخ آمریکای لاتین در دانشگاه کنت نیز می‌گوید که دولت پرو و مردم این کشور به نام ماچوپیچو به عنوان نمادی ملی و باستان‌شناختی بسیار وابسته‌اند.