هرآنچه باید درباره تورنت بدانید

تورنت (Torrent) در یک جمله شبکه‌ای متشکل از کامپیوترهای متصل به یکدیگر است که فایل‌های موجود در آن‌ها برای دانلود رایگان در شبکه به اشتراک گذاشته شده‌اند که این فایل معمولا شامل فیلم و موسیقی می‌شود.

در این مطلب قصد داریم ببینیم تورنت دقیقا چیست؟ آیا استفاده از آن بی‌خطر و قانونی است؟ درکل می‌خواهیم شما را بطور کامل با تورنت آشنا کنیم.

تورنت چیست؟

همانطور که گفتیم با استفاده از شبکه تورنت می‌توانید فایل‌های مورد نظرتان را رایگان از اینترنت دانلود کنید و در عین حال فایل‌های موجود در کامپیوتر خود را نیز برای دانلود توسط سایر کاربران در شبکه بارگذاری کنید. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم باید با سه مفهوم فایل تورنت (Torrent File)، کلاینت تورنت (Torrent Client) و شبکه همتابه‌همتا (Peer to Peer Network یا P2P Network) آشنا شویم.

فایل تورنت

این فایل حجم کمی دارد و مکان ذخیره فایل موردنظر شما برای دانلود را در کامپیوترهای متصل‌به‌یکدیگر دنبال می‌کند. ممکن است با خواندن این جمله تصور کنید تورنت مفهوم پیچیده‌ای دارد؛ اما از آنچه تصور می‌کنید، ساده‌تر است.

فایل تورنت اساساً فایلی است که توسط نرم‌‌افزاری به نام کلاینت تورنت استفاده می‌شود و در حقیقت هدف از ایجاد آن اطلاع‌رسانی به سایر اعضای شبکه تورنت در مورد دانلود یا آپلود یک فایل توسط شماست.

به بیان ساده‌تر، یک فایل تورنت برای اشتراک‌گذاری اطلاعاتی از جمله فیلم، موسیقی و تورنت از طریق شبکه‌های تحت عنوان شبکه همتابه‌همتا ایجاد شده است. شبکه همتابه‌همتا به زبان ساده به معنی شبکه‌ای از کامپیوترهای مختلف است که تمام آن‌ها در یک سطح قرار دارند و هر کامپیوتر می‌تواند به‌راحتی اطلاعات را به کامپیوتر دیگر منتقل یا اطلاعات را از یک کامپیوتر دیگر دریافت کند.

کلاینت تورنت

کلاینت تورنت در حقیقت نرم‌افزاری است که از یک ترکر برای یافتن کامپیوتر دربردارنده فایل موردنظر شما برای دانلود استفاده می‌کند. ترکر (Tracker) که در زبان انگلیسی به معنای دنبال‌کننده است، در حوزه تورنت به سروری گفته می‌شود که تمام کاربران متصل به شبکه را ردیابی می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند یکدیگر را بیابند.

پس از یافتن فایل، بیت‌های آن را به‌تدریج به کامپیوتر شما منتقل می‌کند و به این صورت شبکه همتابه‌همتا به‌تدریج شکل می‌گیرد. به بیان ساده‌تر، کلاینت تورنت نرم‌افزاری است که پل ارتباطی میان آپلودکنندگان و دانلودکنندگان یک فایل خاص ایجاد و برای مشخص کردن فایل خاصی که باید به اشتراک گذاشته شود، از فایل تورنت استفاده می‌کند.

بهترین کلاینت‌های تورنت

بهترین کلاینت تورنت یا به بیان ساده‌تر نرم‌افزار دانلود از تورنت، برای افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد؛ اگر رابط کاربری ساده می‌خواهید، «بیت‌تورنت» (BitTorrent) بهترین انتخاب است (قابل ‌استفاده برای ویندوز، مک و اندروید)؛ اما اگر نمی‌خواهد دائما با تبلیغات آزاردهنده مواجه شوید یا می‌خواهید از نرم‌افزاری با ویژگی‌های متنوع استفاده کنید، «کیوبیت تورنت» (qbit Torrent) انتخاب بهتری برای شماست (قابل استفاده برای ویندوز، مک و لینوکس)؛ اما در کل پیشنهاد می‌کنیم از «میوتورنت» (µTorrent) استفاده کنید (قابل ‌استفاده برای ویندوز، مک، اندروید و همچنین نسخه وب). این نرم‌افزار سریع، ساده و قابل‌اعتماد است و ویژگی‌های آن به‌اندازه‌ای است که می‌تواند شما را کاملاً راضی نگه دارد. برای دانلود از تورنت در دستگاه‌های iOS می‌توانید از اپلیکیشن «آی ترنسمیشن» (iTransmission) استفاده کنید.

اجازه دهید با ویژگی‌های شاخص نرم‌افزارهای معرفی‌شده دانلود از تورنت کمی بیشتر آشنا شویم

ویژگی‌های شاخص بیت‌تورنت

• قابلیت دانلود هم‌زمان چند فایل
• امکان اختصاص پهنای باند بیشتر به فایل‌های خاص جهت دانلود سریع‌تری آن‌ها
• امکان ایجاد محدودیت پهنای باند برای دانلود و آپلود فایل‌ها
• جلوگیری از کاهش سرعت دانلود
• امکان مدیریت تورنت‌ها از راه دور
• امکان زمان‌بندی آغاز دانلود فایل‌ها

ویژگی‌های شاخص کیوبیت تورنت

• عدم نمایش تبلیغات
• امکان جستجوی هم‌زمان در چند سایت تورنت
• امکان جستجوی دسته‌بندی مختلف فایل‌ها (به‌عنوان‌مثال تورنت موسیقی و نرم‌افزار)
• پشتیبانی از خبرخوان همراه با فیلترهای پیشرفته دانلود
• پشتیبانی از تعداد زیادی از افزونه‌های بیت تورنت
• کنترل از راه دور
• امکان تخصیص پهنای باند مشخص به فایل‌های مختلف
• قانون مشخص کردن ترتیب دانلود برای فایل‌های مختلف
• ابزار ایجاد فایل تورنت

ویژگی‌های شاخص میوتورنت

• سرعت دانلود بهتر نسبت به سایر نرم‌افزارهای دانلود از تورنت
• ارائه‌دهنده محتوای رایگان
• امنیت بالا در برابر ویروس‌ها
• امنیت بالا در برابر بدافزار و مقابله خودکار با آن‌ها
• پشتیبانی از فرمت‌های بیشتر نسبت به سایر نرم‌افزارهای مشابه
• توانایی نمایش انواع فایل‌ها
• برخورداری از ابزارهای تبدیل فرمت فایل‌های دانلودشده

ویژگی‌های شاخص آی‌ترنمیشن

• عدم نیاز به جیلبریک کردن گوشی
• قابل‌استفاده برای تمام مدل‌های آیفون و آیپد
• ساده‌بودن فرایند افزودن فایل تورنت جدید به نرم‌افزار
• ساده‌بودن آغاز و متوقف‌کردن دانلود تنها با لمس یک گزینه
• امکان مشخص‌کردن دانلود فایل‌ها در زمان متصل‌بودن گوشی به وای‌فای یا شبکه داده (با استفاده از این گزینه می‌توانید مشخص کنید که دانلود فایل ها زمانی انجام شود که گوشی به وای‌فای  ا شبکه داده متصل باشد)
• رابط کاربری ساده‌پسند

آشنایی بیشتر با شبکه همتابه‌همتا

در شبکه همتابه‌همتا بار کاری برای تکمیل یک وظیفه خاص (که در این مورد دانلود فایل‌ها است) بین کامپیوترها یا سرورها تقسیم می‌شود. نحوه فرایند دانلود با استفاده از شبکه همتابه‌همتا در مقایسه با زمانی که شما یک فایل را به‌سادگی از یک سرور دانلود می‌کنید، متفاوت است.

در فرایند دانلود یا آپلود فایل‌ها با استفاده از شبکه همتابه‌همتا، کامپیوترهای موجود در شبکه برای دانلود و آپلود هر یک از فایل‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند؛ اما در روش متداول مورد استفاده برای دانلود یا آپلود فایل‌ها، فایل‌ها مستقیما از یک سرور خاص دانلود یا روی آن آپلود می‌شوند.

تصویر زیر نشان‌دهنده فرایند دانلود فایل از شبکه کلاینت-سرور است

اما در تصویر زیر فرایند دانلود فایل با استفاده از شبکه همتابه‌همتا را مشاهده می‌کنید. در این روش فایلی که برای دانلود انتخاب می‌شود، تا زمانی که دانلود آن تکمیل شود، بین کامپیوترهای موجود در شبکه و کاربران آن‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود. در این روش کاربرانی که فایل را به اشتراک می‌گذارند، نقش یک سرور کوچک برای دانلود فایل را ایفا می‌کنند.

آشنایی با اصطلاحات مرتبط با تورنت

در هنگام استفاده از شبکه تورنت برای دانلود فایل و نرم‌افزار دانلود فایل از این شبکه با اصطلاحاتی مواجه می‌شوید که به شرح زیر هستند»

• سید (Seed) و سیدر (Seeder): این دو واژه به‌ترتیب به معنای بذر و بذرپاش هستند. سید به معنای فایلی است که در شبکه تورنت به اشتراک گذاشته می‌شود و سیدر به فردی گفته می‌شود که آن فایل را به اشتراک می‌گذارد یا به بیان ساده‌تر به افرادی گفته می‌شود که یک فایل را در شبکه تورنت بارگذاری می‌کنند.

تعداد سیدرهای هر یک از فایل‌های به‌ اشتراک‌ گذاشته‌ شده در تورنت که یک فایل را کاملا به اشتراک گذاشته‌اند، مشخص است و هر چقدر تعداد سیدرهای یک فایل بیشتر باشد، آن فایل سریع‌تر دانلود می‌شود. در صورتی‌که تعداد سیدرهای یک فایل صفر باشد، هیچ کاربری نمی‌تواند آن فایل را به‌صورت کامل دانلود کند.

• لیچ (Leech) و لیچر (Leecher): این دو واژه به‌ترتیب به معنای خون‌آشامی و خون‌آشام هستند. لیچر به کاربرانی گفته می‌شود که از طریق یک کلاینت تورنت، در حال دانلود یک فایل هستند (البته ممکن است لیچرها در برخی از مواقع فایلی را هم آپلود کند؛ اما این واژه معمولاً برای افرادی به کار می‌رود که بیشتر فایل‌ها را دانلود می‌کنند)؛ در برخی مواقع هم لیچر تنها فایل‌ها را دانلود می‌کند و هیچ فایلی در شبکه آپلود نمی‌کند.

البته زمانی که شما در حال استفاده از یک تورنت هستید، هم یک سیدر و هم یک لیچر محسوب می‌شوید؛ زیرا هم‌زمان با دانلود یک فایل در حال اشتراک‌گذاری (آپلود) آن هستید و زمانی که یک فایل را دانلود کردید، به یک سیدر تبدیل می‌شوید؛ زیرا فرایند دانلود فایل تکمیل شده و از آن زمان به بعد بخش‌هایی از این فایل از سیستم شما روی شبکه همتابه همتا بارگذاری می‌شود

• پیر (peer): پیر به کاربری گفته می‌شود که در حال دانلود یک فایل از یک سیدر است؛ اما هنوز فایل را به‌طور کامل دانلود نکرده است.

• سوآرم (swarm): این کلمه به معنای گروهی از مردم است و در حوزه تورنت برای اشاره به کاربرانی به کار می‌رود که در حال دانلود یک فایل و در عین حال آپلود آن روی شبکه در همان زمان هستند.
• مگنت لینک (Magnet link): مگنت لینک امکان دانلود فایل و داده‌ها از شبکه همتابه‌همتا به‌خصوص شبکه تورنت را فراهم می‌کند. به بیان ساده این لینک دربردارنده تمام اطلاعات موردنیاز یک کلاینت تورنت برای آغاز دانلود یک فایل از تورنت است.

برای هر فایلی که در شبکه تورنت به اشتراک گذاشته می‌شود، یک لینک مگنت مختص آن نیز ایجاد می‌شود و درصورتی‌که این لینک وارد کلاینت تورنت شود، این نرم‌افزار دیگر هیچ نیازی به فایل تورنت ندارد.

نحوه کار تورنت

همان‌طور که گفتیم شبکه تورنت در حقیقت یک شبکه همتا‌به‌همتا است و هر فردی که در حال دانلود یک فایل تورنت از طریق نرم‌افزار دانلود از تورنت باشد، فایل را از کامپیوتر سایر کاربران متصل به شبکه دریافت می‌کند.

در حقیقت در زمان دانلود فایل از تورنت، درآن‌واحد به بیش از یک سرور دسترسی دارید. زمانی که فردی فایل تورنت را برای نخستین بار ایجاد می‌کند، آن را با سایر اعضای متصل به شبکه به اشتراک می‌گذارد و زمانی که می‌خواهید فایل را دانلود کنید، کلاینت تورنت بسته به اینکه کدام سرور در حال حاضر در حال اشتراک‌گذاری فایل موردنظر شماست و کدام سرور بخش‌هایی از فایل موردنظر شما را دارند، سرور مناسب را انتخاب می‌کند.

مزایای شبکه تورنت در مقایسه با شبکه کلاینت-‌سرور

در روش کلاینت-سرور، استفاده از سرور با پهنای باند گسترده ضروری است. در این روش هنگام دانلود فایل فشار زیادی روی سرور ایجاد می‌شود (مخصوصا زمانی‌که تعداد زیادی از کاربران هم‌زمان در حال دانلود یک فایل باشند).

به‌عنوان‌مثال زمانی که یک فایل 200 مگابایتی را برای دانلود روی یک سایتی قرار داده باشید و هزار نفر هم‌زمان در حال دانلود آن باشند، پهنای باند زیادی برای آپلود فایل اشغال می‌شود و هرچقدر تعداد کاربرانی که هم‌زمان در حال دانلود یک فایل هستند، بیشتر شود به همان میزان فشار بیشتری هم روی سرور ایجاد می‌شود؛ اما در شبکه تورنت زمانی که دانلود فایلی را شروع می‌کنید، تمام فایل از یک کامپیوتر دریافت نمی‌شود و بخش‌های مختلف آن از کامپیوترهای مختلفی دریافت می‌شوند. این فرایند تا زمان تکمیل دانلود ادامه پیدا می‌کند.

زمانی که تعداد کاربرانی که فایل خاصی را از شبکه تورنت دانلود کرده‌اند بیش از یک نفر شد، فردی که برای نخستین بار فایل را به اشتراک گذاشته و به‌اصطلاح تورنت را ایجاد کرده، می‌تواند توزیع فایل‌ها را برای کاربرانی که در حال دانلود فایل هستند، متوقف کند. در صورت انجام این کار برای کاربرانی که در حال دانلود آن فایل هستند، هیچ مشکلی ایجاد نمی‌شود؛ زیرا به دلیل غیرمتمرکز بودن ماهیت شبکه تورنت، چرخه دانلود و آپلود این فایل همچنان بدون مشکل ادامه پیدا می‌کند.

نحوه توزیع و به‌اشتراک‌گذاری فایل تورنت

فردی که می‌خواهد فایلی را از طریق تورنت برای دانلود در اختیار سایر کاربران قرار دهد، می‌تواند برای انجام این کار هم از فایل تورنت و هم از لینک مگنت استفاده کنند.

فایل‌های تورنت و لینک‌های مگنت در قالب فهرستی در وب‌سایت‌هایی که به‌صورت اختصاصی برای ارائه محتوای منتشرشده در شبکه تورنت ایجاد شده‌اند، در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که شما می‌توانید اطلاعات تورنت را از طریق متن، ایمیل و سایر روش‌های اشتراک‌گذاری داده نیز در اختیار کاربران قرار دهید.

نحوه استفاده از شبکه تورنت برای دانلود فایل

برای دانلود فایل موردنظر خود از تورنت، ابتدا باید یکی از کلاینت‌های تورنت معرفی‌شده را دریافت و نصب کنید. پس از انجام این کار باید فایل تورنت موردنظر خود را از طریق وب‌سایت‌های ارائه‌دهنده این فایل‌ها بیابید. از میان مطرح‌ترین سایت‌های ارائه‌دهنده فایل‌های تورنت می‌توان به The Pirate Bay و RARBG اشاره کرد.

پس از ورود به این سایت‌ها و کلیک روی تب browse torrents یا Torrents یا تب‌های دارای عناوین مشابه دیگر، نام فیلم، مستند یا هر چیز دیگری را که می‌خواهید از تورنت دانلود کنید، جستجو کنید (در RARBG برای فایل‌های مختلف طبقه‌بندی‌های مختلفی ایجاد شده است). پس از یافتن فایل موردنظر آن را دانلود کنید.

در مرحله بعدی کلاینت تورنت خود را باز کنید و از طریق آیکون + (یا با کلیک روی گزینه Add Torrent در تب File) فایل تورنت دانلود شده را در نرم‌افزار وارد کنید تا دانلود فایل آغاز شود. همچنین درصورتی‌که فایل موردنظر دارای لینک مگنت باشد، می‌توانید با راست‌ کلیک کردن روی لینک و کلیک روی گزینه copy link address، آدرس آن را کپی و پس از کلیک روی آیکون افزودن لینک در کلاینت تورنت که شبیه حلقه زنجیر است (یا با کلیک روی گزینه Add Torrent from URL در تب File)، نیز می‌توانید دانلود فایل موردنظر خود را آغاز کنید.

درصورتی‌که فایل تورنتی دارای لینک مگنت نیز باشد، در مقابل نام فایل آیکون کوچکی شبیه به آهنربا وجود دارد. در برخی وب‌سایت‌ها برای نمایش این لینک از دکمه Magnet link استفاده شده است.

پس از واردکردن فایل تورنت یا آدرس لینک مگنت آن در کلاینت تورنت، دانلود فایل آغاز می‌شود (پس از واردکردن فایل یا آدرس لینک پنجره باز می‌شود که می‌توانید در قسمت Save In مکان موردنظر خود برای ذخیره فایل را مشخص کنید).

سرعت دانلود فایل بستگی به تعداد سیدرهای یک فایل دارد و هرچقدر سیدرهای یک فایل بیشتر باشد، آن فایل سریع‌تر دانلود می‌شود. در هنگام نمایش فایل‌های تورنت یافته‌ شده در سایت‌های تورنت، تعداد سیدرهای هر فایل مقابل آن نمایش داده می‌شود.

در حالت پیش‌فرض فایل هم‌زمان با دانلود شدن، در شبکه هم آپلود می‌شود و در صورت عدم تمایل برای آپلود فایل با سایر کاربران یا به‌اصطلاح سید شدن آن، باید این حالت را به‌صورت دستی در کلاینت تورنت خود غیرفعال کنید.

پس از اتمام دانلود فایل می‌توانید به‌راحتی آن را از طریق خود کلاینت تورنت باز و مشاهده کنید. قابلیت‌های کلاینت‌های تورنت مانند نرم‌افزار دانلود منیجر است و می‌توانید از ویژگی‌هایی مثل ایجاد زمان‌بندی برای دانلود فایل‌ها، محدود کردن پهنای باند قابل‌ استفاده برای دانلود فایل‌های مختلف و... بهره‌مند شوید. چنانچه با نرم‌افزار دانلود منیجر آشنا باشید، می‌توانید به‌راحتی از قابلیت‌های کلاینت‌های تورنت برای مدیریت دانلود فایل‌ها استفاده کنید.

توجه: در برخی کشورها استفاده از تورنت ممنوع است و شهروندان این کشورها باید با استفاده از ابزارها و اپلیکیشن‌های تغییر آی پی، وارد این شبکه شوند.

آیا دانلود فایل از تورنت بی‌خطر است؟

دانلود از تورنت در حالت کلی مشکلی برای سیستم شما ایجاد نمی‌کند؛ اما در هنگام دانلود یک فایل باید مطمئن شوید فایل دریافتی مربوط به یک منبع معتبر است و حاوی بدافزار و ویروس نیست؛ زیرا در شبکه تورنت فایل‌ها تنها به اشتراک گذاشته می‌شوند و هیچ مرجعی بر آلوده نبودن فایل‌ها در این شبکه نظارتی ندارد.

البته همان‌طور که گفتیم برخی کلاینت‌های تورنت قابلیت تشخیص فایل‌های دارای ویروس و بدافزار را دارند؛ بنابراین برای دانلود از تورنت حتما از این کلاینت‌ها استفاده و یک نرم‌افزار آنتی‌ویروس نیز روی سیستم خود نصب کنید. در ضمن در صورت استفاده از نرم‌افزارهای تغییر آی‌ پی، این نرم‌افزارها را از منابع معتبر دریافت کنید و هرگز نرم‌افزارهای بی‌نام ونشان و غیرمطمئن را روی سیستم خود نصب نکنید.

در ضمن در صورت استفاده از تورنت، سیستم شما در معرض خطر نفوذ هکرها قرار می‌گیرد و ممکن است هکرها با جعل‌ صفحات مربوط به درگاه‌های پرداخت بانکی، شما را فریب دهند و با به دست آوردن اطلاعات کارت بانکی‌تان، حساب‌تان را خالی کنند (حملات فیشینگ) یا با جعل صفحات وب‌سایت‌هایی که باید اطلاعات شخصی خود را در آن‌ها وارد کنید، به اطلاعات شخصی شما دست یابند و از آن‌ها سوءاستفاده کنند.

آیا استفاده از تورنت غیرقانونی است؟

همان‌طور که گفتیم تورنت تنها شبکه‌ای برای آپلود و به‌اشتراک‌گذاری فایل‌ها در اینترنت جهت دانلود آن‌ها توسط افراد مختلف است و استفاده از آن در حالت کلی غیرقانونی نیست؛ اما به دلیل اینکه هیچ نظارتی بر توزیع فایل‌های مختلف در این شبکه وجود ندارد، فایل‌های دارای کپی‌رایت نیز در این فضا به اشتراک گذاشته می‌شوند و به دلیل اینکه دانلود رایگان این فایل‌ها در بسیاری از کشورها ممنوع است؛ ممکن است با دانلود این فایل‌ها ناخواسته با مشکل مواجه شوید.

سوالات متداول در رابطه با تورنت