کهن‌سال‌ترین درخت جهان 5400 سال سن و 4 متر پهنای تنه دارد

محققان با مدل کامپیوتری جدیدی می‌گویند درخت «Gran Abuelo» در شیلی که در زبان اسپانیایی به معنای «پدربزرگ کبیر» است می‌تواند کهن‌سال‌ترین درخت جهان باشد.

این درخت از گونه «سرو پاتاگونیا» با ارتفاع 60 و پهنای تنه 4 متر بر فراز دره‌ای در «آندز» در شیلی قد بلنده کرده است. محققان از یک مدل ریاضیاتی با شبیه‌سازی دوره رشد آن برای ده هزار بار، بازه سنی بین 4100 تا 5400 سال را تخمین زده‌اند. درخت پدربزرگ کبیر به علت تغییرات اقلیمی و گردشگری نادرست منطقه در خطر نابودی است.

اگر بتوان قدمت این درخت را با تجزیه و تحلیل حقله‌ها تائید کرد، رکورد پیشین که متعلق به یک کاج بزرگ «Pinus longaeva» در کالیفرنیا با نام «متوساله» است، شکسته می‌شود. حدس زده می‌شود درخت پدربزرگ کبیر حدود 600 سال از متوساله پیرتر باشد.

مطالعه حلقه‌های درخت « dendrochronology» نام دارد و دقیق‌ترین روش تعیین سن درخت هستند. اما هنوز داده‌های مرتبط با درخت پدربزرگ کبیر ناقص است.

«جاناتان باریچیویچ» دانشمند آب و هوا و بوم‌شناسی جهانی در آزمایشگاه علوم آب و هوا و محیط‌زیست در پاریس و محققی که بر روی این درخت تحقیق می‌کند، گفت: «این درخت به دلیل سن زیاد و وضعیت گردشگری نادرست منطقه، در شرایط نامناسبی قرار دارد و باید از آن به صورت ویژه محفاظت کرد.»

درخت پدربزرگ کبیر چند سال دارد؟

پدربزرگ کبیر که از کف یک جنگل مه‌آلود در پارک ملی «Alerce Costero» در شیلی قد کشیده است، در ابتدا تصور می‌شد 3500 سال قدمت داشته باشد. اما در سال 2020، باریچیویچ و همکارانش – که از اساتید جنگل‌داری و منابع طبیعی در دانشگاه شیلی در استرالیا هستند – از یک تکنیک غیرمخرب برای سوراخ کردن تنه درخت استفاده کردند تا حلقه‌های آن را مطالعه کنند.

قطر درخت در حدود 4 متر است و روش استفاده شده نمی‌تواند تا مرکز تنه نفوذ کند. بدین ترتیب، امکان تخمین سن درخت با دقت بالا وجود ندارد. به عبارت دیگر، محققان هنوز به بسیاری از حلقه‌های داخلی دست نیافته‌اند.

محققان برای محاسبه سال‌های باقی‌مانده، از یک مدل ریاضیاتی استفاده کردند که چگونگی رشد این گونه از درختان را بررسی می‌کند. در این مدل، تغییرات در نرخ رشد در اثر نوسانات محیطی و اقلیمی نیز درنظر گرفته می‌شود.

آن‌ها به کمک این مدل، مسیر رشد درخت را ده هزار بار شبیه‌سازی کردند تا طیفی از سنین پیش‌بینی شده برای پدربزرگ کبیر را بدست آورند.

این شبیه‌سازی‌ها نشان داد درخت مذکور احتمالا 5400 سال سن دارد. باریچیویچ گفت: «کمترین سنی که در این بازه برای آن بدست آمد 4100 سال بود. درخت پدربزرگ کبیر حتی اگر خیلی سریع رشد کرده باشد، نمی‌تواند کمتر از 4100 سال سن داشته باشد. احتمال آنکه سن این درخت بیشتر از 5000 سال باشد، درحدود 80% است.»

رکورددار پیرترین درخت جهان در معرض نابودی

باریچیویچ گفت: « درحالیکه این درخت هزاران سال زنده مانده است، آینده آن در هاله‌ای از ابهام است. مسیرهای گردشگری منتهی به این درخت راهروهای باریکی هستند که تردد گردشگران در آن سبب آسیب رسیدن به ریشه‌های درخت می‌شود. تغییرات اقلیمی و خشکسالی نیز خطر دیگری برای پدربزرگ کبیر هستند.

محققان عقیده دارند برای محافظت از این درخت باید فاصله سه متری گردشگران با آن حفظ شود.