کشف یکی از قدیمی‌ترین آب‌های زیرزمینی با قدمت 1.2 میلیارد سال در آفریقای جنوبی

دانشمندان اخیرا در اعماق معدنی واقع در کشور آفریقای جنوبی، سفره‌ای از آب‌های زیرزمینی را کشف کرده‌اند که بنابر تخمین‌های صورت گرفته، قدمت آن به 1.2 میلیارد سال می‌رسد. محققان عقیده دارند این مکان یکی از کهن‌ترین نمونه‌های سفره‌ آب موجود در سیاره ماست و تعاملات شیمیایی آن با سنگ‌های محیط اطراف می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در خصوص تولید انرژی و پوسته زمین به همراه داشته باشد.

«اولیور وار» از دپارتمان علوم زمین‌شناسی دانشگاه تورنتو و یکی از محققان ارشد حاضر در این پژوهش، کشف سفره آبی مذکور را به یافتن جعبه پاندورایی لبریز از هلیوم و هیدروژن تشبیه کرده است.

از سوی دیگر این مکان دارای تراکم و غلظت بسیار بالایی از فرآورده‌های پرتوزا یا Radiogenic است، این عناصر که از طریق واپاشی هسته‌ای تولید می‌شوند، به عقیده دانشمندان ممکن است روزی به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار گیرند.

لازم به ذکر است معدنی که سفره‌ آب در آن کشف شده، برای استخراج طلا و اورانیوم ایجاد شده بود و محل آن نیز در حدود 100 کیلومتری جنوب غربی شهر ژوهانسبورگ قرار دارد. معدن مذکور که تحت نام Moab Khotsong شناخته می‌شود، همچنین جایگاه یک سری از عمیق‌ترین تونل‌های معدنی دنیاست که عمق برخی از آنها به 3 کیلومتر هم می‌رسد.

آب زیرزمینی با قدمت 1.2 میلیارد سال

گفتنی است که اولیور وار سال 2013 نیز موفق به کشف یک سفره آب در معدن کید کریک اونتاریو شد که 1.8 میلیارد سال قدمت داشت. به گفته وی آنها در ابتدا گمان می‌کردند کشف صورت گرفته در کید کریک یک نمونه استثنایی محسوب می‌شود، اما حالا کشف مشابهی صورت گرفته که سوابق ژئولوژیک آن تماما متفاوت است.

به عبارت دیگر چنین مکان‌های قادرند تا محتویات خود را در دوره‌ای چند میلیارد ساله و بدون تغییر حفظ کنند. این ویژگی نمایانگر خصوصیات حدود 72 درصد از کل پوسته زمین محسوب می‌شود.

وار و تیمش پس از جمع‌آوری نمونه از معدن Moab Khotsong بررسی آنها را آغاز کردند تا ببیند خصوصیات این نمونه‌ها تا چه اندازه به نمونه‌های جمع‌آوری شده از سفره آبی کشف شده در کید کریک شباهت دارند.

وار توضیح می‌دهد که شرایط این سفره‌های آب به گونه‌ای است که آب در شیارها و ترک‌های صخره‌ها نگهداری می‌شود و با گذشت زمان آب با محیط اطراف خود تعامل ایجاد می‌کند، امری که به تشکیل اورانیوم منتهی می‌شود.

اورانیوم مذکور هم سرانجام پس از گذشت میلیون‌ها و یا حتی میلیاردها سال از بین خواهد رفت و متعاقبا تشکیل گازهای نجیب مانند هلیوم را سبب می‌شود. تجمع این گاز‌ها در آب به محققان امکان می‌دهد تا تراکم و مدت زمان به دام افتادن آنها را اندازه‌گیری کنند.

نمونه‌های جمع‌آوری شده از سفره آب Moab Khotsong همچنین شامل مقادیر بالایی از مواد نمکی است که این مقدار حدود 8 برابر نمک موجود در آب دریاست. در کنار نمک همچنین وجود مقادیر بالایی از اورانیوم، هلیوم پرتوزا، نئون، آرگون، زنون و کریپتون نیز گزارش شده است.

از سوی دیگر وجود مقادیر فراوان هیدروژن و هلیوم که هر دو از منابع مهم انرژی هستند نیز در این کشف چشمگیر بوده است، این در حالی است که امروزه صنایع بسیاری با کمبود هلیوم مواجه هستند.

در پایان و به گفته وار، هر کجا که آب و سنگ وجود داشته باشد، منابع انرژی هلیوم و هیدروژن نیز در آنجا تولید خواهند شد، بنابراین فرقی ندارد که درباره سفره آب کره زمین صحبت کنیم یا مریخ، اگر زیر پوسته مریخ یا هر سیاره سنگی دیگری آب مایع وجود داشته باشد، با یک منبع بالقوه انرژی طرف هستیم.