کدام یک از موجودات کره زمین بیشترین طول عمر را دارند؟

دنیای حیوانات در برگیرنده برخی از بلندترین طول عمرهاست که سال‌ها پس از عمر انسان ادامه می‌یابند. انسان‌های امروزی با عمر نزدیک به حداکثر 100 سال، بسیار زودتر از موجودات با بیشترین طول عمر جان‌شان را از دست می‌دهد.

اگرچه حیوانات خشکی‌زی بسیاری با طول‌ عمرهای بالا وجود دارند و برخی از آنان مانند لاک‌پشت‌ها عمری برابر با 190 سال دارند، اما قهرمانان فهرست پیش‌رو همگی در دسته آبزیان قرار دارند.

موجودات با بیشترین طول عمر

در ادامه به ترتیب کم‌ترین تا بیش‌ترین، طول عمر آنها را از نظر خواهیم گذراند.

نهنگ قطبی – عمر بالقوه: بالای 200 سال

نهنگ‌های قطبی تنها گونه نهنگ هستند که در آب‌های قطبی زندگی می‌کنند. عمر دقیق این گونه ناشناخته است اما نوک سنگی نیزه‌های یافت شده در برخی از آنان اثبات می‌کند که می‌توانند به راحتی عمری بالای 100 و یا حتی 200 سال داشته باشند.

این موجودات دارای یک جهش ژنتیکی با نام ERCC1 هستند؛ یک ویژگی که به آنها امکان می‌دهد تا DNA آسیب‌ دیده را ترمیم کنند. امری که احتمالا به صورت طبیعی باعث می‌شود تا این موجودات در برابر یکی از عوامل مهم مرگ و میر مانند سرطان مصون باشند.

هرچند که ویژگی‌های ترمیمی آنان به ژن مذکور محدود نمی‌شود و ظاهرا ژن دیگری تحت نام PCNA نیز با قابلیت رشد و ترمیم سلول‌ها عملا فرایند پیر شدن را در این موجودات کند می‌کند.

صخره‌ماهی سرسیاه – عمر بالقوه: بالای 200 سال

گونه صخره‌ماهی سرسیاه (Rougheye rockfish) دارای یکی از درازترین چرخه‌های حیات در میان ماهیان است زیرا حداکثر عمر آنها به 205 سال نیز می‌رسد.

این ماهیان با رنگ صورتی متمایل به قهوه‌ای از خلیج کالیفرنیا تا ژاپن، در پهنه اقیانوس آرام زندگی می‌کنند، تا حدود 97 سانتی‌متر طول دارند و از میگوها و ماهی‌های کوچک‌تر تغذیه می‌کنند.

صدف مروارید آب  شیرین – عمر بالقوه: بالای 250 سال

صدف‌های سیاه مروارید آب شیرین (Freshwater pearl mussel) یکی از گونه‌های در خطر انقراض هستند که عموما در رودخانه‌ها و جویبارهای اروپا و آمریکای شمالی یافت می‌شوند.

بیشترین عمر ثبت شده برای این موجودات 280 سال بوده و ظاهرا چرخه حیات طولانی آن‌ها با متابولیسم پایین‌شان بی‌ارتباط نیست.

همانطور که پیش‌تر نیز ذکر شد، امروزه این موجودات به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند تغییرات زیست محیطی و آسیب به رودخانه‌ها در دسته گونه‌های در حال انقراض قرار دارند.

کوسه گرین‌لند – عمر بالقوه: بالای 272 سال

کوسه‌های گرین‌لند در اعماق آب‌های شمالی و قطبی اقیانوس اطلس زندگی می‌کنند. آنها تا اندازه 7.3 متر رشد می‌کنند و از رژیم غذایی متنوع ماهی‌ها و سایر پستاندارن دریایی نظیر فک‌ها برخوردارند.

طی مطالعه صورت گرفته روی بافت چشمی یک کوسه گرین‌لند در سال 2016، دانشمندان تخمین زده‌اند که این کوسه دارای حداکثر عمر 272 سال است. این در حالی است که طبق تخمین‌ها، بزرگ‌ترین کوسه موجود در همان پژوهش مذکور 392 سال عمر داشته است.

با این وجود محققان باور دارند که عمر این موجودات حتی ممکن است به 512 سال نیز برسد، البته همان پایین‌ترین میزان تخمینی 272 سال نیز به حدی زیاد هست که این موجودات در صف مهره‌دارانی قرار می‌گیرند که دارای طول عمر بسیار بالا هستند.

کرم لوله‌ای بزرگ – عمر بالقوه: بالای 300 سال

کرم‌های لوله‌ای یکی دیگر از گونه‌های بی‌مهرگان هستند که در محیط سرد و پایدار اعماق دریا از چرخه حیات طولانی برخوردارند.

طبق پژوهشی در سال 2017 روی گونه Escarpia laminate از این کرم‌های لوله‌ای که در خلیج مکزیک و در کف اقیانوس زندگی می‌کنند، مشخص شد که این موجودات عموما عمری حدود 2 قرن دارند که این میزان در برخی موارد به بالای 300 سال نیز می‌رسد.

یکی از عوامل دخیل در عمر بالای این بی‌مهره به این نکته بازمی‌گردد که کرم‌های لوله‌ای در محیط زندگی خود عملا فاقد دشمن یا شکارچی طبیعی هستند.

صدف ایسلندی – عمر بالقوه: بالای 500 سال

صدف‌های ایسلندی (Ocean quahog clam) در آب شور اقیانوس آتلانتیک شمالی زندگی می‌کنند و عمر آن‌ها بیشتر از دیگر دو‌کفه‌ای‌ موجود در این فهرست یعنی صدف‌های سیاه مروارید آب شیرین است.

گفتنی است سال 2006 یک نمونه از این صدف‌ها در سواحل ایسلند یافت شد که عمری برابر با 507 سال داشت!

این صدف 507 ساله با نام مستعار «مینگ» شناخته می‌شود زیرا پنج قرن پیش، هنگامی که این صدف در سال 1499 میلادی (877 شمسی) متولد شد، هنوز سلسله مینگ (1368 تا 1644 میلادی) بر چین حکمرانی می‌کرده است.

مرجان سیاه – عمر بالقوه: بالای 4000 سال

مرجان‌ها عموما به شکل صخره‌ها و گیاهان زیر آبی به نظر می‌رسند اما این گیاهان و صخره‌های مذکور در حقیقت اسکلت خارجی گونه‌ای از بی‌مهرگان به نام پولیپ مرجانی هستند.

این پولیپ‌ها از طریق ایجاد نمونه‌ای که به لحاظ ژنتیکی کاملا با خودشان یکسان است، به شکل بی‌وقفه تکثیر می‌شوند و خود را جایگزین می‌کنند. با ادامه این روند در گذر زمان و ترشح آهک، اسکلت خارجی یا همان صخره‌های زیبای مرجانی شکل می‌گیرند و به مرور بزرگ می‌شوند.

بدین ترتیب می‌توان گفت مرجان‌ها به جای آنکه مانند ماهی یا کوسه یک موجود انفرادی محسوب شوند، مجموعه‌ای از ارگانیسم‌های مشابه به شمار می‌روند که در کنار یکدیگر همزیستی دارند. به بیان دیگر عمر بالای این موجودات حاصل کار گروهی میان آن‌هاست.

چرخه‌ حیات اکثر مرجان‌ها به چند صد سال می‌رسد اما مرجان سیاه آب‌های عمیق عمر بسیار بیشتری دارد، طوری که نمونه‌های موجود از این گونه در سواحل هاوایی عمری معادل 4265 سال دارند.

اسفنج شیشه‌ای – عمر بالقوه بالای 10000 سال

اسفنج‌ها نیز مانند مرجان‌ها توسط جرگه‌ای از موجودات شکل می‌گیرند و همچنان از چرخه حیات حیرت‌آوری برخوردار هستند.

اسفنج‌های شیشه‌ای نیز که محل زیست‌شان در اعماق اقیانوس است و همانطور که از نام‌شان بر می‌آید، دارای اسکلتی شفاف و شیشه‌ای هستند و علاوه بر آن عمری به شدت طولانی دارند. طی پژوهش صورت گرفته در سال 2012 تخمین زده شده که اسفنج‌های شیشه‌ای گونه Monorhaphis chuni عمری برابر با 11000 سال دارند.

چرخه حیات این موجود متحیرکننده به شکل لارو (شفیره یا کرمینه) آغاز می‌شود و در ادامه خود را به کف دریا نزدیک و متصل می‌سازد تا فرایند دگردیسی تکمیل و این لارو به پولیپ تبدیل شود.

توریتاپسیس دورنی – به صورت بالقوه جاودان است

توریتاپسیس دورنی (Turritopsis dohrnii) که تحت نام «عروس دریایی جاودان» هم از آن یاد می‌شود، به شکل بالقوه قادر است تا ابد زندگی کند!

پولیپ‌های مذکور سپس شناگران آزادی به نام مدوسا یا عروس دریایی را تولید خواهند کرد. گفتنی است که یک عروس دریایی بالغ از همین گونه دارای قابلیتی است که در صورت گرسنگی یا آسیب جسمانی می‌تواند به حالت اولیه پولیپی خود بازگردد و در ادامه دوباره به قالب عروس دریایی جاودان درآید.

عروس دریایی جاودان که بومی دریای مدیترانه است، می‌تواند این فرایند دگردیسی وارونه را به دفعات تکرار کند و در صورت قرارگیری در شرایط مناسب ممکن است هیچگاه قادر به مردن نباشد!

البته این موجودات با ابعاد 4.5 میلی‌متری خود و این مورد که عموما غذای دیگر آبزیان هستند، دشمنان طبیعی بسیاری دارند و به همین خاطر در محیط زندگی طبیعی خود به زحمت می‌توانند «جاودانه» باشند.  

هایدرا – به صورت بالقوه جاودان است

هایدرا گونه‌ای از بی‌مهرگان کوچک است که شکل ظاهری و بدنه نرم آن تا حدودی یادآور عروس‌های دریایی است. هایدرا نیز مانند توریتاپسیس دورنی پتانسیل این را دارد که جاودان باشد.

آن‌ها با گذر زمان هیچ نشانه‌ای مبنی بر پیری یا زوال از خود بروز نمی‌دهند و به شکل عمده از سلول‌های بنیادین ساخته شده‌اند. این سلول‌ها به شکل مداوم از طریق تقسیم سلولی یا شبیه‌سازی احیا می‌شوند.

گفتنی است که آنها همچنان مانند توریتاپسیس دورنی، به علت خطرات محیطی فراوان مانند شکارچیان یا بیماری‌ها قادر نیستند عمر بلندی داشته باشند، اما در صورت خورده نشدن و زندگی در شرایط عاری از خطر، در عمل جاودان محسوب می‌شوند.