یادبود چرخ اوربیتال اسبارو؛ اولین کانسپت خودرو و موتورسیکلت هابلس در جهان

از زمان اختراع اولین چرخ، انسان‌ها به دنبال راه‌هایی برای بهبود یا حتی طراحی مجدد شکل و عملکرد این ابزار بوده‌اند. امروز به بررسی طرحی می‌پردازیم که در سال ۱۹۸۹ با نام چرخ هابلس یا چرخ اوربیتال فرانکو اسبارو مطرح شد.

اگر بتوان چرخ را با موفقیت از نو اختراع کرد، می‌توان کل یک صنعت را بازتعریف کرد. این ایده جدیدی نیست، و در طول قرن‌ها انسان‌های زیادی سعی در طراحی و ساخت یک چرخ بهتر، قوی‌تر، سریع‌تر و کارآمدتر داشته‌اند.

یکی از آن‌ها فرانکو اسبارو بود که در سال ۱۹۸۹ اولین چرخ‌های هابلس دنیا را رونمایی کرد. این سبک طراحی جدید برای چرخ به عنوان بخشی از پروژه Osmos (سیستم اوربیتال اسبارو موتاس اصلی)، نسخه کاملاً متفاوتی از چرخ‌های سنتی بود. اما هدف از ساخت آن چه بود؟

از رویا تا واقعیت

مشخص نیست که در زمان انجام این طراحی، چه چیزی در ذهن فرانکو اسبارو بوده است. با این حال، با توجه به مقالات بی‌شمار در مورد دینامیک و عملکرد چرخ هابلس، این طراحی به این دلیل منحصر به فرد است که مجموعه‌ای از اجزای مورداستفاده در مونتاژ و عملکرد چرخ را حذف می‌کند. این به معنای وزن کمتر و در نتیجه سرعت بیشتر است، با فرض اینکه کشش تغییری نکند.

به عنوان بخشی از این طرح، چهار وسیله نقلیه توسعه داده شد که یکی از آن‌ها یک کوپه با موتور 345 اسب بخار جگوار با درهای پروانه‌ای بود. سه وسیله نقلیه دیگر موتورسیکلت‌هایی عجیب و غریب بودند که در اواخر دهه ۸۰ میلادی توجهات زیادی را به خود جلب کردند و در شرایط کنونی هم منحصر به فرد به نظر می‌رسند.

اما چطور می‌توان یک چرخ هابلس کارآمد و ایمن ساخت؟ طراحی اسبارو و بسیاری از موارد دیگر، براساس دینامیک بلبرینگ چرخ است. البته در اندازه و چیدمان داخلی آن‌ تغییراتی صورت گرفته، اما اصل طراحی آن‌ها یکسان است.

نکته جالب درباره این طراحی سطح تنوع اسبارو برای استفاده از آن‌ها بود. نه تنها شاهد نسخه‌های هابلس در مدل کوپه هستیم، بلکه هر موتورسیکلت سیستم محرکه متفاوتی دارد. موتورسیکلت سفید یک هاب عقب دارد که توسط یک زنجیر بزرگ چرخانده می‌شود، در حالی که موتورسیکلت قرمز سیستم زنجیری را حذف کرده یا آن را در بازوهایی که چرخ جلو را در جای خود جای داده‌اند پنهان کرده است. گویا چرخ عقب در این نسخه تنها برای ترمز استفاده می‌شود. آخرین موتورسیکلت رونمایی‌شده، یک مدل سیمی بود که فقط برای نمایش دینامیک این چرخ استفاده شد.

رویای برباد رفته چرخ هابلس

اسبارو در سال ۱۹۹۱ حق استفاده از طراحی خود را به دومینیک موتا فروخت، که قرار بود چرخ هابلس را وارد سطح جدیدی کند که تا سال‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. این طرح به موفقیت نرسید. اما دلیلش چیست؟

در واقع چرخ هابلس فقط از نظر بصری زیبا است. از جمله مشکلات این طرح می‌توان به مسئله انتقال قدرت، ترمز ایمن و سایش و پارگی سریع قطعات اشاره کرد.

از زمان رونمایی اسبارو و موتا از این سیستم بیش از ۳۰ سال می‌گذرد. آیا شرایط برای چرخ هابلس بهتر شده است؟ امروزه افراد بی‌شماری ایده خود در مورد ظاهر و عملکرد این چرخ‌ها را مطرح می‌کنند، و حتی کسب و کارهایی کاملاً بر پایه چرخ هابلس به وجود آمده‌اند. از جمله آن‌ها می‌توان به ریوو بایکس، ورج موتورسایکلز و مهندسان یوتیوبی که نحوه ساخت این چرخ‌ها را در گاراژ شخصی آموزش می‌دهند اشاره کرد.