امروز در فضا: کشف کهکشان گرداب توسط شارل مسیه

در ۱۳ اکتبر ۱۷۷۳، یک ستاره شناس فرانسوی به نام شارل مسیه کهکشان گرداب را کشف کرد که با نام مسیه ۵۱ یا ام- ۵۱ نیز شناخته می‌شود.

شارل مسیه چگونه کهکشان گرداب را کشف کرد؟

علاقه‌ی مسیه به آسمان شب با دیدن یک دنباله‌دار بسیار درخشان در دوران نوجوانی‌اش شکل گرفت. او در۲۱ سالگی مشغول به کار در نیروی دریایی فرانسه شد و توانست کار با ابزارهای نجومی را یاد بگیرد.
مسیه که با هدف کشف دنباله‌دارها در رصدخانه نیروی دریایی کار می‌کرد در تاریخ ۲۸ اوت ۱۷۵۸ به‌طور کاملاً اتفاقی متوجه جرمی در آسمان شد و تصور کرد یک دنباله‌دار است.

اما این جرم مه‌آلود، که سحابی خرچنگ بود، اصلاً حرکت نداشت.

مسیه برای این‌ که چنین اجرام غیر ستاره‌ای را با دنباله‌دارها اشتباه نگیرد، شروع به یافتن و تهیه فهرست اجرام غیرستاره‌ای کرد.

این فهرست در سال ۱۷۷۴ با تأیید فرهنگستان علوم فرانسه در پاریس منتشر شد.
مسیه ۱۰۳ جرم آسمانی را به عنوان اجرام غیر آسمانی به ثبت رساند که کهکشان گرداب یکی از آنها بود. فهرست مسیه بعدها و در قرن بیستم بازنگری شد و با اضافه شدن چند جرم دیگر تعداد اجرام حاضر در لیست به عدد ۱۱۰ رسید.

با اینحال در آن زمان مسیه قادر به تشخیص ساختار مارپیچی کهکشان نبود و متوجه نشد که آن جرم چیست.

۷۲ سال بعد، ستاره‌شناس دیگری به نام ویلیام بارسونز کهکشان گرداب را دید، اما فکر کرد که این یک سحابی مارپیچی است. در نهایت، ادوین هابل متوجه شد که مسیه ۵۱ و سایر اجرام با ویژگی‌های مانند آن در واقع کهکشان هستند.

درباره کهکشان

کهکشان گرداب از معروف‌ترین کهکشان‌های نزدیک به زمین است و به‌سبب شکل خاص خود نخستین کهکشانی بود که اخترشناسان آن را در دسته کهکشا‌ن‌های مارپیچی جای دادند.

این کهکشان حدود ۱۰۰ میلیارد ستاره دارد و فاصله آن از زمین ۲۳ میلیون سال نوری است.

گفتنی است این کهکشان و کهکشان همسایه‌اش یعنی ام- ۵۱بی در حال ادغام با هم هستند.

کهکشان ام- ۵۱بی که کوچکتر است در اثر این برخورد تغییر شکل زیادی داده است. بازوهای مارپیچی کهکشان بزرگتر نیز در اثر این اتفاق کج شده است.
کهکشان گرداب به‌علت برخورد با کهکشان کوچکتر ام- ۵۱بی که یک کهکشان کوتوله است شاهد انفجارهای بزرگی بوده که علت آن تولد ستاره‌های جدید است‌.

کهکشان گرداب نیز مانند بسیاری دیگر از کهکشان‌ها در قلب خود سیاه‌چاله بسیار بزرگی دارد و حلقه‌هایی از غبار آن را احاطه کرده‌اند. به علت فعال بودن هسته کهکشان ستاره‌شناسان آن را یک کهکشان درخشان می‌خوانند.

با یک دوربین شکاری خوب می‌‌توان کهکشان گرداب را در صورت فلکی تازی‌‌ها رصد کرد.